06.12.2015

FULL M ETAL JACK ET, Stanley K ubrick, 1987

ÖZET Vietnam Savaşı'nı konu alan bu filmin özgün adı olan "Full Metal Jacket", Amerikan piyade erlerinin kullandıkları bir tür mermiden gelmektedir. Full metal jacket bullet ("Tam metal kaplama mermi") adı verilen bu mermilerin kurşun çekirdekleri, namlunun yiv-setlerine tam oturup daha istikrarlı ve enerji kaybı olmaksızın yol alabilmesi için bakır gibi yumuşak ve kayıcı bir metalle kaplanmaktadır. Bu kaplama namlunun nazik iç yapısını da korumaktadır. Full M etal Jack et, Stanley Kubrick'in hem yönetmenliğini, hem yapımcılığını hem de senaristliğini üstlendiği 1987 yapımı film.Vietnam Savaşı öncesi Amerikan ordusunun eğitimleri ve Vietnam Savaşı sırasında Amerikan ordusundaki askerlerin başından geçen olağan olaylar anlatılmaktadır. Filmin görsel tarzı ve anlatım stili Francis Ford Coppola'nın 1979 yılında yapacağı Apocalypse Now filmine büyük ölçüde esin kaynağı olmuştu. Alıntı: (https://tr.wikipedia.org/wiki/Full_Metal_Jacket)

06.12.2015

FULL METAL JACKET, Stanley Kubrick, 1987 1987 Yılı yapımı film, yedi yıllık bir süreçte, yoğun bir araştırma ve emeğin ürünü olarak beyaz perdede yer almış. 1967 Yılı Amerika - Vietnam Savaşı : (işgali) döneminde geçen bir öykü, Gustav Hasford’un “The Short-Timers” romanından uyarlanarak senaryolaştırılmış. Stanley Kubrick’in usta işi bir yapıtı olarak, bir solukta -ama soluksuz- izlediğim bir film oldu. Bir edebiyat eserinin bir sinema eserine dönüşüm öyküsünü, filmin öyküsü kadar merak ederek başlayıp-tamamladım filmi. Hasford’un da senaryo ekibinde olması, acaba öyküyü edebiyattan “sine-masal” dünyaya nasıl “tercüme” etti?. Kendisinin de yer aldığı bir savaştan sonraki otobiyografik romanı ile filmin teması ayrışık değildir diye düşündüm. Kitabı okumadım ama bulabilirsem ilk fırsatta okumak isterim. Okuyan arkadaşlarımız varsa onların da yorum ve düşüncelerinden bu anlamda yararlanmayı çok isterim. İsmini bir mermiden alan film, ilk anlatısını aslında öyküye geçmeden önce gerçekleştiriyor. “Full Metal Jacket-Bullet” güvenli, ekonomik ve net bir ölüm gerçekleştiren kurşun teknolojisi. Tıpkı Amerika’nın tüm dünyaya ithal etmek istediği “özgürlük” düşüncesi gibi. Amerika’lı askerlerin kullandığı bu mermi, istikrarlı olduğundan ve alacağı yolu aksiliğe uğramaksızın, iyi istikamet vererek aldığından dolayı mermiye bu isim verilmiştir. Yani Vietnem’da yapılması beklenen, hedefe ulaşacak her merminin getireceği “o” durum gibi. Ve bu durum; savaşı başlatan hegamonların gerçek amaçlarını, savaşa sürdükleri askerlerine bellettikleri “istikamet” duygusunda sakladıkları bir beyin yıkamayla sahaya yansıtılacaktır. Filmin ilk bölümü tam da bu öğretinin eğitiminin verildiği askeri kampta başlamaktadır. Piyonlar, satrancın gerçek oyuncularının istediği gibi, onların argümanlarının dayatıldığı bir aşağılamalar serisiyle, Hristiyan ulviyetinde ruhlarını eriterek, erkek-egemen var oluşun tüm terminolojisinin de adeta simgeleştirildiği bir “askeri” düzenin mutabakatı içinde “savaş”a sürüleceklerdir. Birer ölüm makinesi olarak, aşağılanmayı hak etmiş ve içlerindeki “Amerikan”ı ortaya çıkartmak üzere yardım bekleyen o zavallı halklara “hizmet” etmek üzere hazırdırlar. Burada, öykünün ilk bölümünün tirajik finali ise bu “politikanın” sonucunu net olarak açıklamaktadır. Tıpkı, bu zihniyetin tüm dünyaya dağıttığı demokrasi ve özgürlük ideallari sonucunda sosyolojik dengeleri bozularak canavarlaşan toplumlar, halklar ve yapılar gibi, kanlı-acılı ve insanlık dışı bir son; yaşan(a)mayacak bir yaşam süreci… Vietnam ile birlikte Afganistan, Irak, Arap ülkeleri ve en son da Suriye gibi…. Avcısından intikam almak isteyen/alan av(lar)ın hazin sonu.. Filmi genel olarak; bir savaş filmi ama özü ve ruhu itibariyle savaşın “varsıllığını” sevmeyen bir film olarak değerlendiriyorum. Savaş öncesi hazırlık dönemi ve sonrasında ise savaş sahası olarak iki ana mekansallık üzerinden kurgulanmış. İlk bölüm mekansallığı askeri kamp düzeninde, yoğun bir savaşa hazırlık dönemi ve yer-yer de kurgusal dekor olarak adeta ruhların dönüşümünü veren bir görsellikte yaratılmış. Kubrick’in usta işi kamerası bu anlamda son derece inandırıcı. İkinci bölümde yer alan savaş mekansallığı da aynı derecede inandırıcı ve öyküyü kahramanın kimliğiyle savaşı hem dışarıdan hem de içeriden yaşayan bir gerçeklikte yansıtmakta. Bu anlamda kusursuzluk ilkesini hayata geçiren bir yönetmen, savaş karşıtı değil, savaşı anlatan bir film yaptım- dese de, savaşın gerçek ruhunu çok net yansıtarak, savaşın anlatımının barış önermeden olamayacağının felsefesini kurmuş adeta.. Kurulan diyaloglar, kişilerin hem içsel hem de iletişimsel çelişkileri, savaşın gerçekliklerinin ortaya çıkardığı tüm kurumlarla, bu kurumların yarattığı çatışmalarla birlikte bu felsefeyi oluşturmuştur. Yaşamın Vietnam’daki gerçekliğinin dönemsel resimleri işlenmiştir. Bunun için anlatıcı dış ses, medya araçları, belgesel dökümantasyon ve görseller, kurgusal

görselleştirmeler, röportaj teknikleri ve pek çok diyalog, birbirini ölüme iten ve ölümden kurtaran pek çok ilişki öyküye ustaca oturtulmuştur. Ölümler adeta gözümüzün önünde, sıradan bir oluşla gerçekleşiyor gibi usta işi sanat eserini betimlemekte ve gelecekte olabileceklerin yaşanmışlığı tam da “o anda ve o yerde” hissiyatıyla izleyicinin gözüne tabiri yerindeyse “sokulmakta”dır. Sonuçta; birbirini ölüme bırakıp gitmeyen savaşçıların Vietnamlı bir kız, -tek bir- tetikçinin elinde yaşamlarını bırakmalarındaki “kader” duygusu, bu kaderlerin bitirdiği Vietnamlı kızın son bakışlarının acılığındaki yalvarmayla da “vurun beni” inleyişinin “keder” duygusu; filmin tümünde içten-içe sürdürülen “o” insan duygusu; bu duygusallık, filmde içime işleyen bir hüzün olarak finalle birlikte kayda geçmiş oldu…