Ege,  Doğu  Akdeniz  ve  Karadeniz:   Hukuki  Durum  Tespi:   Dr.  Nilüfer  Oral   KÜDENFOR   Deniz  Hukuku  Grubu  Koordinatör  

Akdeniz

Ege Deniz Coğrafyası  

1.  Türkiye  ve  Yunanistan  iki  kıyıdaş  devlet   2.  Kuzeyden  güneye  yaklaşık  660km  uzanır;    

3.  UNCLOS  III’de  Yunanistan’ın  Ege  adalari  için  takım  adası  girişimi  başarısızdı     4.  Türkiye’nin  ve  Yunanistan’nın  ana  kara  arasındaki    en  uzun  mesafe  400   deniz  milinden  az  (örtüşme  durumu)  

5.  Genişlik   —  Kuzey’de  270  km   —  Orta’da  150  km   —  Güney’de  400  km   6.  Binlerce  ada,  adacık  ve  kayalar  bulunmaktadır  (  Türkiye’ye  göre  3000)   7.  Bu  adalarının    %  24    100  km2  al^ndadır.  

Adalar 1.  Boğazönü  adalar  [Gökçeada  (İmroz),  Bozcaada  ve  Tavşan  

adaları  ile  Yunanistan’ın  egemenliğinde  bulunan  Limni  ve   Samothraki  (Semadirek)  adaları]  

2.  Doğu  Ege  Adaları  [Midilli,  Sakız,  Sisam  ve  Nikarya  adaları  ]   3.  Oniki  Adalar  [Rodos  bunların  en  büyüğüdür]   4.  Girit  Adası  

Adalar

Oniki Adalar

İhtilaflı konular 1.  Yunanistan (YN) ve Türkiye (TC) arasında burada da ihtilaf var

—  YN sadece kıta sahanlığı —  TC tüm deniz yetki alanları i.  Kıta sahanlığı ii.  Münhasır ekonomik bölgesi (MEB) iii.  Karasuların genişliği i. 

Seyir hakları

iv.  Hava sahası — 

YN 10 dm FIR

2.  Adalar, adacıklar ve kayalar üzerinde egemenlik ihtilafı 3.  Bazı adaların silahsızlanma durumu

Deniz Alanları 1982 Öncesi

1982 Sonrası

Karasular 3 deniz mili

Karasular 12 dm’ine kadar

Kita sahanlığı 200 dm Bitisik bolge

Kita sahanlığı 200+ nm Bitisik bolge -Kslardan +12 dm MEB 200 nm

Açık deniz

Açık deniz Alan (Insanoğlu’nun ortak mirası)

Adalar KS+KS

Adalar KS+KS+EEZ

Uluslararası  hukukta  deniz   alanları  

Karasular v YN:  UNCLOS’daki  12  deniz  mili  “hak”  olarak  görüyor  (Adalar   dahil)   v TC  :    İki  taragn  anlaşması  gerekir  yoksa  hakkın  kötüye   kullanımı  sayılır    (abuse  of  right)   v TC:  UNCLOS’a  taraf  değil  ve  “persistent  objector”   statüsünde   v Ege’de  mevcut  durum  6  deniz  mili  

Karasular v YN  KSları=    Ege’nin  %  43.5   v TC  ‘nin  %  7.5  %   v YN  12  dm’ine  çikarsa     v YN  =  Ege’nin  %71.5   v TC  =  Ege’nin  %    8.8   v Açık  deniz  alanı  %49dan  %19.7’a  düsüyor   v =  serbest  seyir  hakkı  azaliyor   v Türkiye’nin  deniz  ulaşımı  kesiliyor  (“cut  off”)  

Karasuları Sorunu Açık Deniz Oranı % 48.42

50% 40% 30%

% 19.71

20%

Karasuları Genişliği

10% 0%

6 NM

12 NM

14/73

Tarihsel Gelişim Karasuları 3 deniz mili

Karasuları 6 deniz mili

AÇIK DENİZ ALANLARI TÜRK KARASULARI YUNANİSTAN YUNAN KARASULARI İTALYA KARASULARI İTALYA EGAYDAAK (3 NM)

1936: Yunanistan’ın karasularını 3 milden 6 mile çıkarması 15/73

Tarihsel Gelişim Karasuları 12 deniz mili

1995: Yunanistan’ın bir kanun ile Hükümetine karasularını mile çıkarma yetkisini vermesi

12 16/73

Karasuları Sorunu 6 Mile Göre Karasuları

12 Mile Göre Karasuları

17/73

UNCLOS 15. Maddesi Sahilleri  bi=şik  veya  karşı  karşıya  olan  devletler  arasında  karasularının   sınırlandırılması   İki  devle:n  sahilleri  bi:şik  veya  karşı  karşıya  olduğunda,  aralarında  aksine   anlaşma  olmadıkça,  bu  devletlerden  ne  birinin  ne  de  diğerinin  kendi   karasularını,  bütün  noktaları  bu  iki  devle:n  herbirinin  karasularının   genişliğinin  ölçülmeye  başlandığı  esas  hatların  en  yakın  noktalarından  eşit   uzaklıkta  bulunan  orta  haFn  ötesine  uzatmaya  hakkı  yoktur.  Bununla   beraber  bu  hüküm,  tarihi  hakların  veya  diğer  özel  durumlarõn  varlığı   nedeniyle,  her  iki  devle:n  karasularının  başka  şekilde  sınırlandırılmasını   gerekli  olduğu  durumlarda  uygulanmaz.    

Davalar 1.  Nikaragua  ve  Kolombiya  (2012)   —  Uluslararası  Adalet  Divanı     —  Karasular  arasında  örtüşme  olmadıkça  adaların  12  dm  karasu   hakkları  var   —  Bu  durumda  örtüşme  bulunyorsa  12  dm  hak  yoktur.    

2.

 Bangladeş  ve  Myanmar  (2010)   —  ITLOS  aynı  görüşde  

Davalar — 

— 

—  — 

—  —  — 

Nicaragua v. Columbia (2012) —  ICJ rejected Nicaragua’s argument for enclaving Columbian islands to 12 nm and 3 nm TS —  Islands, isles and rocks entitled to 12 nm —  Reduced TS only when the areas of entitlements overlap Bangladesh v Myanmar (2011) —  Effect of islands on delimitation to be treated case-by-case —  Island entitled to 12 nm TS where there is no overlap with the TS of the other State Nicaragua v Honduras (2007) —  Court did not use either the median/equidistance because it was impossible to do so (“compelling reasons”) based on complexity of geography Guyana/Surinam (2007) —  Delimitation of the territorial sea near the mouth of a large river and navigation interests coupled with past practice treated as a special circumstance to deviate from the median line (citing Beagle arbitration) —  Automatic extension of 3-nm TS to 12 –nm not always appropriate. Additional factors need to be considered such as navigation, pollution, customs matters etc. Eritrea/Yemen (1999) St. Pierre and Miquelon Island (1992) —  Partial enclaved island (Canadian side and not open Atlantic Ocean) Channel Islands (France/UK) —  Enclaved British islands close to French coast

Ege Denizi ve Karasular — 

12  deniz  milinden  az  “  ters  taraoa  bulunan  adalar”  anlaşmalarının  bazı   örnekler:  

o  Venezuela  Isla  Patos  (  Venezuela  ve  Trinidad/Tobago  

Abu  Dhabi  Dayyinah  adası  (  Abu  Dhabi  ve  Katar)   o  Torres  Boğazıdakı  Avustralya  adalar  (Avustralya  ve  Papa  Yeni  Gine  )   o  Arjan:n  ve  Şili  (1984  anlaşmasında  kendi  aralarında  3  dm  başla   ülkelerle    12  dm)  

Kıta Sahanlığı Sınırlandırması Yunan Tezi

Türk Tezi

22/73

Kıta Sahanlığı —  YN:      Adalardan  ölçerek  eşit  mesafe/orta  hat  yöntemı   —  TC:  Hakaniyet  ilkesi    [  Davalar:  Eşit  çeşitli  metodlardan  sadece  bir  tanesidir.   Esas  olan  sonucun  hakkani  olmalı]  

—  1958  Cenevre  Kıta  Sahanlığı  Sözleşmesi   —   Eşit  mesafe   —  1982  BM  DHS   —  Anlaşarak  ve  hakkaniyete  uygun  bir  çözüm   —  [1977  tarihli  Ingiltere-­‐Fransa  Davası,  1983  tarihli  Gine-­‐Gine  Bissau  davası,  1992   tarihli  Kanada-­‐Fransa  Saint  Pierre  &  Miquelon  Davası,  1999  tarihli  Eritre-­‐Yemen   Davası,  2009  tarihli  Romanya-­‐Ukrayna  ”Yılan  (Serpent)  Adası"  Davası]  

Deniz yetki alan belirlenmesi Mahkemelerin  uyguladıgı  yöntem:  

1.  Hangi  kıyı?  (İlgili  Deniz  alanın  saptanması)   —  — 

Örtüşen  alan?   Hangi  metod?  Eşit  mesafe/orta  hat  yoksa  başka  bir  metod  mı?  

2.  Sınırlandırma  yöntemi?   —  Birçok  var  (eşit  hat  bir  tanesi  sadece)   —  Geçici  orta  hat  +  ayarlanma  =     —  Özel  şartlar  var  mı?  (  ters  taraoa  adalar?  )  

3.  Sonuç  hakkani  mı?     —  Oran^lı  mı  (kıyılar  arasındakı  oran)   —  Kapatma  etkisi  var  mı?   —  3.  Ülke  hakları  

Kıta sahanı, adalar ve özel şartlar —  Nicaragua  v  Columbia  (2012)   —  Columbian  islands  given  limited  effect     —  Romania  v  Ukraine  (2010)   —  Serpent’s  Island  (rock)  ignored   —  Nicaragua  v  Honduras  (Caribbean  sea)  

—  — 

(2007)   —  Islands  treated  as  a  SC  and  ignored   Eritrea/Yemen  (1999)   —  Mid-­‐sea  islands  ignored   Qatar-­‐Bahrain  Mari=me  Delimita=on  and   Territorial  Ques=ons,   —  Rejected  Bahrain’s  de  facto     archipelago  argument  for  drawing   base  lines  around  islands  not  a  fringe   of  the  coast   —  Islands  excluded  

—  Libya/Malta  Case:   —  Small  islands  ignored/  Malta  given   —  —  —  — 

par:al  effect  b/c  of  Libya’s  coastal   length   Tunisia    /Libya    (1982)   —  Islands  given  either  no  effect  or   limited  effect   Gulf  of  Main  Case   —  Limited  effect  given  to  Canadian   Island   Channel  Islands  (UK  and  France-­‐  1977)     —  Islands  enclaved     St.  Pierre  and  Miquelon  Islands  (France   and  Canada)   —  Par:al  enclavement  where  close  to   Canadian  coast  but  allowed  CS  in   open  ocean  areas  

Hava Sahası Sorunları ULUSAL HAVA SAHASI

ULUSLARARASI HAVA SAHASI

İhlal var 6 NM KARASUYU

4 NM.

KARA/ADA

AÇIK DENİZ

Egemenliği Andlaşmalarla Yunanistan’a Devredilmemiş Ada Adacık ve Kayalıklar (EGAYDAAK) Sorunu

* KARDAK KAYALIKLARI

Kardak Kayalıkları kriziyle gündeme

g e l e n a n l a ş m a z l ı k , Yu n a n i s t a n ’ ı n Egemenliği Antlaşmalarla Yunanistan’a Devredilmemiş Ada, Adacık ve Kayalıklar(EGAYDAAK)a sahip olmak istemesinden kaynaklanmaktadır.

EGAYDAAK Sorunu Lozan Barış Andlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu’nun devrettiği ada, adacık ve kayalıklar dışında Ege Denizi’nde bulunan tüm ada, adacık ve kayalıklar O’nun halefi sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin hâkimiyetindedir.

Lozan Barış Andlaşması’nın ilgili maddeleriyle açıkça Türkiye’ye verilmeyen tüm ada, adacık ve kayalıklar Yunanistan ve İtalya’ya, İtalya’dan da 1947 Paris Barış Andlaşması ile Yunanistan’a geçtiğini iddia etmektedir.

EGAYDAAK Sorunu KARASULARININ GENİŞLİĞİ VE SINIRLANDIRILMASI

KITA SAHANLIĞI

EGAYDAAK

HAVA SAHASI (FIR HATTI)

ARAMA KURTARMA

29/73

1.  Ege’de  mevcut  deniz  hukuku  sorunları  özünde  siyasi  ve  jeopoli:k:r.     2.  Mevcut  durumu  muhafaza  etmek  (status  quo)  deniz  çıkarlarını  sürekli   genişleten  Yunanistan  karşısında  bugün  için  Türkiye’nin  lehinedir.    

3.  Siyasi  ih:lagn  bugün  için  tam  ortasında  EGEAYDAAK  sorunu  yer   almaktadır.  Bu  sorun  diğer  sorun  alanlarını  etkilemektedir.    

Turkish coast map

Doğu Akdeniz ve Enerji Kaynakları

Doğu Akdeniz Hidrokarbon Rezervleri

Levant Havzası 3.4 trilyon m³ doğalgaz 250 milyon ton petrol Gavdos

Mesara Ieraparta

1. BÖLGE

2. BÖLGE

Levant Havzası

3. BÖLGE

1-3 trilyon m³ doğalgaz 10 trilyon m³ doğalgaz 8 milyar varil petrol (AB ülkelerinin 30 yıllık doğalgaz ihtiyacı)

33/73

Türkiye-İsrail Doğal Gaz Boru Hatı

Israil-GKRY Doğal Gaz Boru Hatı

KKTC GKRY

Doğu Akdeniz’de Münhasır Ekonomik Bölgeler —  2004  Güney  Kıbrıs  Rum  Yöne:mi  MEB  ilan  e•.     —  GKRY’nin  MEB  Sınırlandırma  Anlaşmaları   —  17  Şubat  2003                GKRY  –  Mısır  MEB  anlaşması   —  17  Ocak  2007                  GKRY  –  Lübnan  MEB  anlaşması   —  17  Aralık  2010                GKRY  –  İsrail  MEB  anlaşması   —  21  Eylül  2011              KKTC-­‐  TC    KS  anlaşması  

Türkiye ve Mısır arası

280 DM Türkiye ve Mısır arasında olabilecek orta hat Türkiye’nin kıyı uzunluğu 1792 km /Mısır 1062 km (Toplam)

Yunanistan’ın Tutumu

Türkiye’nin Payı

Yunanistan’ın imzalamak istediği MEB Sınırı

YUNANİSTAN 39/73

GKRY’nin Tutumu

Türkiye’nin Payı

YUNANİSTAN-GKRY 40/73

Türkiye’nin Tutumu

MEİS

KAŞOT ÇOBAN

TÜRKİYE 41/73

GKRY’nin Faaliyetleri

GKRY

GKRY’nin MEB Sınırlandırma Anlaşmaları 17 Şubat 2003

Mısır

17 Ocak 2007

Lübnan

17 Aralık 2010

İsrail

2

1

3

13 4

5

6 10

7

8

11

12

9

•  Beyrut

•  Şam

•  Tel Aviv •  İskenderiye

43/73

Türkiye’nin Tepkisi Kıyıdaş devletler arasında ve hakkaniyet ilkesine uygun

DİB tarafından BM’de kayıt altına aldırılan Türk Kıta Sahanlığı/MEB sınırları

GKRY 2

1

3

13 4

5

6 10

7

8

11

12

9

•  Beyrut

•  Şam

Türk Kıta Sahanlığı içerisinde yer alan GKRY ruhsat sahaları

•  Tel Aviv •  İskenderiye

İznimiz dışındaki girişimler Dışişleri Bakanlığı ile koordineli olarak engellenmektedir. 44/73

Doğu Akdeniz’deki Son Gelişmeler Türkiye’nin Muhtemel Deniz Yetki Alanları

KKTC-Türkiye Kıta Sahanlığı Sınırlandırma Anlaşması (21 Eylül 2011)

:

KKTC’nin TPAO’ya Verdiği Ruhsat Sahaları : GKRY’nin Arama İhalesi Açtığı Saha Sınırları

: A

D

C

B

E

F 2

1

4

5

6

7

10

11

3

G 9

8 12

+

•  Beyrut •  Şam Doğal gaz çıkarılan saha

•  Tel Aviv •  İskenderiye

45/73

GKRY blokları GKRY 2012 lisansları KKTC bloklariyle TC Kıta sahanlığını örtüşüyor Ihlal ediyor

Meis Adası —  Oniki adalara ait —  Meis —  1923 Lozan Antlaşması —  12 Km2 yüz ölçümü —  Kaş’dan 2.1 km uzaklıkta (TC’nin doğal uzantısı)

—  Rodos’dan 116 km —  Kıbrıs adasından 274 km —  Kalıcı nufusu birkaç yuz kişi

Italya ve Tunus Kıta Sahanlığı Anlaşması

St. Pierre ve Miquelon Davası

Meis Adası

Italya-Tunus Anlaşması 1971

—  Oniki adalara ait —  1923 Lozan Antlaşması —  12 Km2 yüz ölçümü —  Kaş’dan 2.1 km uzaklıkta BK ve Fransa Hakem Davası, 1977

—  Rodos’dan 116 km

[Ters tarafında bulunan adalar]

—  Kıbrıs adasından 274 km —  Kalıcı nüfusu birkaç yüz kişi

Romanya ve Ukrayna ICJ Davası 2009

Günümüzde Doğu Akdeniz deniz yetki alanları sorunu savunma güvenlik ve ekonomik çıkarlar perspektifinde Türkiye’nin en önemli deniz hukuku sorun alanıdır. —  Meis adası ve —  KKTC’nin mevcut ve gelecekteki konumu bu sorununn en öneml belirleyici faktörleridir.

KARADENİZ •  Karadeniz’de, Türk ve Sovyet karasuları arasındaki deniz hudut hattı, 17 Nisan 1973 tarihli protokol ile tespit edildi. •  Kıta Sahanlığı ve MEB sınırlandırmasına yönelik anlaşma 23 Haziran 1978 tarihinde imzalandı. •  Türkiye, 5 Aralık 1986 tarihinde Karadeniz’de MEB ilan etmiştir.

KARADENİZ •  Karadeniz 80’nci yılını tamamlayan Montreux Sözleşmesinin sağladığı denge ve istikarar ortamında Türkiye’nin herhangi deniz hukuku sorununun yaşanmadığı bir deniz alanıdır. •  Türkiye Montreux Rejiminin asla bir değişkilğe uğramadan devam ettirilmesi için mevcut politikasını sürdürmeli ve Rusya Federasyonu ile yaşanan 24 Kasım 2015 krizine rağmen, bu denizde yakın geçmişte başarılmış deniz güvenliği ve denizde güven ve güvenlik artırıcı önlemlere yönelik gayretlerine devam etmelidir. •  KEİ, BLACKSEAFOR ve Karadeniz Uyumu Harekatı ile Sahil Güvenlikler Arası İşbirliği Forumu gibi girişimler sayesinde sahildarlar arasında soğuk savaş sonrası yaratılan denizde barış ve istikrar ortamı yeniden kurulmaldıır.