prmySur dw jIvn dw ru`K ______________________________________

mu`Fly p`Dr qy syvkweI BweIvwlI leI ie`k iqMn idnW dw pwTkRm prmySur dI rUpyrKw •

swfy, Awly duAwly dy sMswr, Aqy sdIpk kwl iv`c swfy sQwn dy leI •



swfy sMbMD Aqy BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krn dy leI

BweIvwlI dy rwhIN, swfy Awly duAwly bdlwau ƒ vyKxw-Awqimk, AwriQk, smwijk, Aqy smwj dy iv`c swfy sQwn dy leI

1

prmySur dw jIvn dw ru`K mukqI leI BweIvwlI, pUrxqw leI, bdlwvW dy leI ies pwTkRm dy do mMqv hn: 1) mu`Fly p`Dr dy klIisXw AwgU hor ijAwdw jwxn ik AsIN msIh iv`c kOx hW: AsIN ikvyN aus dy svrUp iv`c bxwey gey hW Aqy ieh ikvyN AsIN ivAkqIgq, pirvwrW Aqy iPrikAW dy iv`c kOx hW nwl sMbMiDq hY[

2) prmySur dy lokW ƒ iek`Ty kMm krn dy leI mhwn, SkqISwlI, ivvhwirk mu`lW ƒ Aqy BweIvwlI iv`c pRBwvSwlI iek`Ty kMm krn leI loVINdw hunrW ƒ smJx iv`c shwieqw krnw[ ieh Kws krky ivSvwsIAW Aqy aunWH dIAW sQwnk sMgqIAW Aqy klIisXwvW ƒ cwr mksdW leI iek`Ty kMm krn dy leI auqswihq krn Aqy bl pRdwn krn dy leI iqAwr kIqw igAw hY: • aunHW dy Awly duAwly dy lokW Aqy ipMfW q`k iXsU dI KuSKbrI nwl phuMcx dy leI[ • lMmy smyN q`k AwriQk siQrqw leI FMgW ƒ ivkisq krn leI[ • aunHW dy jIvnW ƒ bdlx, aunHW dy iPrikAW ƒ, Aqy aunHW dy Awly-duAwly ijhVy iPrky hn ƒ syhq, is`iKAw, Aqy hor rozwnw dy jIvn leI jrUrI syvwvW ƒ dyx leI[ • smwijk inAwauN dy nwl h`l krn dy leI-rwjnIiqk Aqy smwijk qwkqW jo ik Awm qor qy lokW dI AzwdI Aqy pRgtwv ƒ rokdIAW hn jo ik lMmy smyN qoN hwSIey qoN bwhr hn[ ies pwTkRm dy do lMmI-dUrI dy inSwny hn mu`Fly p`Dr qy ivSvwsIAW dy leI: 1) ik auh jo Eh aunHW dI sQwnk sMgqI vjoN BweIvwlI iv`c iek`Ty kr skdy hn bnwm. jo auh iek`ly krn dI koiSS krdy nhIN kr skdy hn, nwl auqswihq hoxgy Aqy cunOqI pwauxgy[ Aqy ieh ik prmySr u ivAkqIgq qor qy, aunHW dy iPrikAW ƒ, dUijAW dy nwl aunHW dy sMbD M W ƒ, Aqy iPrikAW iv`c aunHW dI siQrqw ƒ jdoN auh iek`Ty kMm krdy hn byh`d brkq dyvygw[ 2) ik ivSvwsI Aqy sQwnk klIisXwvW BweIvwlI iv`c iek`TIAW kMm krdIAW hn ijAwdw lok CyqI msIh dy iv`c Awauxgy Aqy ivSvwsIAW dy jIvn Aqy aunHW dy ipMf bdl jwxgy[ ivSw, prmySur dw jIvn dw ru`K iqMn ru`KW dIAW bweIbl dIAW khwxIAW qoN AwauNdw hY ru`K #1: mOq dw ru`K[ auqpq 3:22-24 Awdm Aqy h`vwh ny pihly ru`K, Bly Aqy bury dI isAwx vwly ru`K qoN Kwx duAwrw ie`k iBAwnk ZlqI kIqI sI[ Es pwp ny prmySur dI rUpryKw dy iv`c sB kuJ ƒ pRBwivq kIqw sI: •

aus dy nwl swfI sMgqI



Awpxy Awp nwl swfI sMgqI



dUijAW dy nwl swfI sMgqI



swfy Awly duAwly prmySur dI sirStI nwl swfw sMbD M [



sdIpk kwl nwl swfw sMbMD

2

jdoN Awdm Aqy h`vwh ny AwigAw aulMGxw kIqI, aunHW dy pwp ny EhnW ƒ Aqy swƒ Adn dy iv`c dUjy r`uK, jIvn dy r`uK q`k phuMc qoN sdw leI swƒ dUr r`iKAw[ hux swry p`DrW qoN prmySr u dy rUpryKw qoN A`f hoey (Al`g kIqw igAw) mn`uK pUrI qrHW guAwc igAw sI[ ru`K#2: Cutkwry dw ru`K[ lUkw 23:26-49 iXsU dw jIvn, mOq Aqy jI au~Txw Awdm Aqy h`vwh dy kwrn Awey iBAwnk ivXog Aqy A`f hox nwl h`l krn leI prmySur dI Xojnw sI[ iXsU dI mOq lMmW smW pihlW hI purwxy nym dy iv`c Biv`KbwxI kIqI geI sI, Aqy aus ny inrMqr aus dy cyilAW ƒ d`isAw ik slIb dy au~qy aus dI mOq AMq aus dI mihmw hovygI[ klvrI dy ru`K qy, Sqwn hwr igAw sI, swfI mukqI ij`q leI geI sI, Aqy Aws sdw leI swfy idlW qy r`KI geI sI[ iXsU dy jI au~Tx ny mOq qy aus dI ij`q dI puStI kIqI[ klvrI dy r`uK qy aus dI mOq Aqy aus qoN iqMn idnW bwAd aus dw jI au~Txw dUjw r`uK bx igAw sI-mn`uK dy ieqhws dy kyNdr iv`c v`fw ruK ` , Cutkwry dw ru`K[ ru`K #3: bhwlI dw ru`K[ prkwS dI poQI 22:1-5, 12-16 qIjw ru`K prmySur dI ikrpw dw Aqy aunHW sBnW nwl aus dy vwiedy dw ie`k AMiqm pRqIk hY ijhVy ik iXsU iv`c ivSvws krdy hn Aqy aus dy ip`Cy c`ldy hn[ dUjy r`uK qy iXsU dy blIdwn dy kwrn, AsIN nvyN AkwS Aqy nvIN DrqI iv`c pUrI qrHW nwl bhwl kIqy jwvWgy[ s`By vsqW nvIAW bx jwxgIAW; ie`Qy hux koeI vI hMJU, mOq, jW du`K nhIN hovygw[ prmySur dy vwiedy dy iv`c, swfy kol AMq ie`k vwr Pyr jIvn dy ruK ` q`k phuc M hovygI[ ArMB qoN hI prmySur dw ierwdw swƒ s`By cMgIAW vsqUAW ƒ dyxw sI[ isr& swfy pwp Aqy GmMf ny aus dIAW brkqW ƒ roikAw[ klvrI dy ru`K qy iXsU dI mOq Aqy aus qoN bwAd aus dw jI au~Txw jIvn dy sdIpk ru`K q`k swƒ phuMc ƒ idMdw hY[ Cutkwry dw c`kr pUrw ho jWdw hY jdoN AsIN svrg iv`c dwKl huMdy hW Aqy, pihlI vwr Adn dy bwg dy smyN qoN swfy kol jIvn dy ru`K q`k phuMc hud M I hY[ ikMnI AdBu`d KuSKbrI hY! ieh pwTkRm ieh smJ dy bwry hY ik AsIN iSkwr hoey lok nhIN hW pr prmySur dI ikrpw Aqy qwkq duAwrw bl pRdwn kIqy gey hW[ auh swƒ ivAkqIgq, pirvwrW, Aqy iPrikAW dy vjoN sdIpk jIvn dy ru`K q`k phuc M ƒ bhwl krnw cwhuMdw hY[ ies pwTkRm dy iv`c AsIN ienHW khwxIAW ƒ jwxWgy Aqy swfy pirvwrW Aqy iPrikAW dy iv`c ivvhwirk FMgW iv`c lwgU krn dy Xog hovWgy[ ies isKlweI pwTkRm iv`c iks ƒ hwzr hoxw hY? ies pwTkRm dw mksd msIh dI dyh dy hryk mYNbr ƒ prmySur dI ie`Cw ƒ smJx iv`c shwieqw krnw, Aqy cMgI qrHW nwl isKlweI dyxw Aqy hryk ivAkqI ƒ iek`Ty kMm krdy hoey hryk mYNbr dI aus dI pUrI sMBwvnw q`k ivkisq hox iv`c shwieqw krn dI mh`qqw ƒ smJx iv`c shwieqw krnw hY[ ie`Qy auplb`D sIimq sRq o W dy kwrn, iPr vI, swƒ Awpxy idSw-inrdySW ƒ sQwipq krnw cwhIdw hY ik ies isKlweI pwTkRm dy iv`c hwzr hox dy leI iks ƒ s`dw id`qw jwxw cwhIdw hY[ AMiqm PYslw hryk sMsQw dy kol hoxw cwhIdw hY jo ik ies pwTkRm ƒ isKwauxw cuxdI hY[ ieh isPwrS kIqI jWdI hY ik hryk isKlweI Gtnw iv`c 25-35 qoN ijAwdw lok nw Awaux[ AsIN isPwrS krdy hW ik ies pwTkRm iv`c hyTW ilKy lokW dy ie`k imRSx ƒ Swiml kro: 1. sQwnk ivSvwsI[ ie`k v`D qoN v`D 25 lokW ƒ s`dw idE ijhVy ik pRBU dy iv`c vPwdwr rhy hn Aqy dUijAW dI shwieqw Aqy syvw krn dy iv`c kuJ idlcspI ivKweI hY[ ies pwTkRm iv`c Swiml hox dy leI aunHW ƒ pVHy ilKy hox dI loV nhIN hY[ 2. mYNtr/koc[ ie`k G`t qoN G`t 6-8 lokW ƒ ijhVy ik cMgI qrHW nwl pVH skdy hn ƒ auh ijhVy ik pVH nhIN skdy hn dI shwieqw krn leI s`dw idE[ aunHW ƒ s`dw idE ijnHW ny AnpVH ivSvwsIAW ƒ nvIAW khwxIAW isKwaux dy leI Xogqw ƒ ivKwieAw hY[ auh dUijAW dy bweIbl khwxIAW ƒ pVHn dy jqnW dI

3

jWc krn Aqy Coty smUhW dy iv`c XQwrQqw dI jWc krn leI s`dy jwxgy[ auh vwrqwlwp ƒ ivkisq krn iv`c shwieqw krn dy leI khy jwxgy[ auh ivSvwsIAW ƒ inrMqr aunHW dIAW bweIbl khwxIAW ƒ duhrwaux leI auqswihq krn leI khy jwxgy qW jo auh aunHW ƒ Bu`lx nw[ 3. prmySur dy jIvn dw ru`K dy leI sQwn is`iKAk[ ie`k G`t qoN G`t 6-8 lokW ƒ s`dw idE ijhVy ik ies pusiqkw iv`c id`qy gey inrdySW ƒ cMgI qrHW nwl pVH ky pwlxw kr skdy hn[ auh smyN-smyN qy ies isKlweI ƒ aunHW dy Kyqr jW ielwky dy iv`c hornw sQwnk ivSvwsIAW leI ies isKlweI ƒ duhrwaux leI s`dy jwxgy[ jykr ies qrHW dy lok ArMB iv`c nhIN hn, qd quhwƒ aunHW ƒ ivkisq krn Aqy isKlweI iv`c shwieqw krnI cwhIdI hY ijnHw ny ivKwieAw hY ik auh EhnW dy FMg Aqy jIvn dy rwh iv`c pRBU leI vPwdwr hn[ ieh lMmy smyN q`k syhq leI Aqy sQwnk klIisXw dI qMdrusqI dy leI lwBdwiek hY ik sQwnk is`iKAk ies pwTkRm ƒ ie`k slwnw jW CymwhI dy AwDwr qy isKwaux dy leI auplb`D hox[ mYNtr Aqy koc vI sQwnk is`iKAkW vjoN syvw kr skdy hn[ 4. mwihr is`iKAk[ quhwfy ielwky dy hryk ih`sy dy iv`c KuSKbrI dw PYlxw cMgI qrHW isKlwey mwihr is`iKAkW qy inrBr huMdw hY[ ie`k mwihr is`iKAk dw mu`Flw mksd sQwnk lokW ƒ prmySur dw jIvn dw ru`K sQwnk klIisXw iv`c dUijAW ƒ isKwaux dy leI iqAwr krnw hY[ 5. AgvweI is`iKAk[ AgvweI is`iKAkW dI ie`ko ie`k muF ` lI izMmyvwrI hY[ aunHW ƒ KyqrI Aqy rwStrI p`DrW qy prmySur dw jIvn dw ruK ` leI mwihr is`iKAkW ƒ isKlweI dyxI, iqAwr krnw Aqy kuSl bxwauxw hY[

4

prmySur dw jIvn dw ru`K

pihlw idn – prmySur 8:30 - 10:30 10:30 - 11:00 11:00 – 12:30 12:30 – 1:30 1:30 – 3:00 3:00 – 3:30 3:30 – 6:00

dI rUpryKw suAwgq, jwxkwrI, inrIKx ivrwm prmySur dI rUpryKw lMc pwT 1 – jIvn dw ru`K ivrwm pwT 1 – jIvn dw ru`K (jwrI hY)

dUjw idn – BweIvwlI dy isDWq 8:30 – 9:30 pwT 2 – sMbMDW qy Brosw krnw 9:30 – 10:30 pwT 3 – iek`Ty kMm krnw 10:30 – 11:00 ivrwm 11:00 – 12:00 pwT 4 – drSx 12:00 – 1:00 pwT 5 – drSx ƒ lwgU krnw 1:00 – 2:00 lMc 3:00 – 4:00 pwT 6 – pRwrQnw 4:00 – 4:30 pwT 7 – ie`k smripq pRbMDk 4:00 – 4:30 AvkwS 4:30 – 5:30 pwT 8 – jSn!

qIjw idn – BweIvwlI 8:30 – 9:30 9:30 – 10:30 10:30 – 11:00 11:00 – 12:00 12:00-1:00 1:00 – 2:00 2:00 – 4:00 4:00 – 5:00

lwgU krnw pwT 9 – klIisXw sQwpnw/susmwcwr pwT 10 – AwriQk siQrqw ivrwm pwT 11 – iPrky dw ivkws pwT 12 – smwijk inAwauN lMc pwT 13 – smUh qjvIj smwpqI jSn

5

prmySur dw jIvn dw ru`K Aqy ies dw Pl prmySur dI rUpryKw myry leI, myrI klIisXw dy leI, jdoN AsIN iek`Ty kMm krdy hW, bdlwau dy leI pihlw idn: jwxkwrI/pwTkRm inrIKx

pwT dw smW: 2 GMty

suAwgq/jwxkwrI

suJwv: v`D qoN v`D 15 imMt • stwP Aqy isKwaux vwlI tIm • pwTkRm Bwg lYx vwly: nwm d`so; auh sQwn ij`Qy auh rihMdy jW kMm krdy hn; kI auh ie`k syvkweI jW msIhI sMsQW dy nwl hn, Eh syvkweI kI hY; Aqy ikauN aunHW ny ies pwTkRm dw ih`sw hoxw dw PYslw kIqw hY[ pRwrQnw:

suJwv: Coty smUh pRwrQnwvW leI 10 imMt[

smUh 3-4 qoN ijAwdw lok nhIN dy Coty smUhW dy iv`c AwauNdw hY[ pRwrQnw kro: • pwTkRm qy prmySur dIAW brkqW leI[ • hryk Bwg lYx vwlw kImqI, ivvhwirk ivcwrW Aqy hunrW ƒ Gr lY ky jwvy[ • Coty smUhW iv`c hryk ivAkqI qoN hornW ivAkqIgq pRwrQnwvW leI[ 1. bweIbl AwieqW/ ies pwTkRm leI kwrn XUhMnw 17:20-23 mYN inrw eyhnW leI hI bynqI nhIN krdw hW pr EhnW leI vI ijhVy eyhnW dy bcn nwl myry au~qy inhcw krngy jo Eh sB ie`k hox ijs qrHW, hy ipqw, qUM myry iv`c Aqy mYN qyry iv`c hW jo Eh vI swfy iv`c hox qW jo jgq sq mMny BeI qYN mYƒ G`ilAw[ Aqy ijhVI vifAweI qYN mYƒ uid`qI auh mYN EhnW ƒ id`qI hY qW jo Eh ie`k hox ijs qrHW AsIN ie`ko hW[ mYN EhnW iv`c Aqy qUM myry iv`c qW ik Eh is`D ho ky ie`k ho jwx BeI jgq jwx lvy jo qYN mYƒ G`ilAw Aqy EhnW nwl ipAwr kIqw ijvyN qYN myry nwl ipAwr kIqw[ prmySur ny swƒ eykqw iv`c rihx Aqy iek`Ty kMm krn dw hukm id`qw sI! 2. pwTkRm ivSw-sUcI Aqy lwgUkrn:

suJwv: ies inrIKx leI 20 imMt[ ieh pwTkRm ivSw-sUcI cwr KyqrW dy au~qy kyNidRq hovygI: • ie`k bweIbl Anuswr msIhI ivSv-drSx-ikvyN msIh iv`c AsIN kOx hW jwxnw sB kuJ bdl idMdw hY[ • swfy ielwikAW dy iv`c susmcwr Aqy klIisXw sQwpnw leI BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krnw[ • swfy pirvwrW, sQwnk klIisXw, Aqy ipMfW jW ielwikAW iv`c siQr AwriQk syhq leI BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krnw[ • smwijk siQqIAW iv`c suDwr leI ies qrHW iviSAW iv`c BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krnw ijvyN ik syhq, swP pwxI, Aqy is`iKAw[ • Dwrimk sqwau Aqy hor iksm dy AinAwauN nwl h`l krn leI smwijk inAwauN leI iek`Ty kMm krnw[

susmwcwr Aqy klIisXw sQwpnw

AwirQk ivkws

smwijk siQqIAW

6

smwijk inAwauN

____________________________________________ BweIvwlI leI klIisXw nmUnw pwTkRm dy rwhIN AsIN ie`k lgBg 100 ipMfW dy ie`k BwrqI ipMf kof dy ielwky (jW ijlHy) leI (audwhrx) ie`k “nmUny” ƒ pRXog krn leI auqswihq krdy hW[ ieh ielwky iv`c mMn lE ik ie`Qy lgBg 15 ipMf hn ij`Qy ik “mOiKk bweIbl klIisXwvW” ArMB kIqIAW geIAW hn[ pwTkRm dy hryk p`Dr qy AsIN sdw Awpxy Awp ƒ puC ` xw cwhuMdy hW, “ienHW klIisXwvW iv`c ikvyN lok BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm kr skdy hn?” leI: • hornW 85 ipMfW dy iv`c susmwcwr Aqy klIisXw sQwpnw krn dy leI[ • ivSvwsIAW dy jIvnW iv`c Aqy 15 ipMfW dy iv`c ij`Qy ik klIisXwvW hoNd dy iv`c hn AwriQk siQqIAW ƒ bl pRdwn krn leI[ • aunHW hI ipMfW dy iv`c smwijk siQqIAW ƒ suDwrn dy leI[ • smwijk inAwauN dy iviSAW nwl h`l krn leI aunHW ipMfW dy iv`c ivSvwsIAW dIAW XogqwvW ƒ bl pRdwn krn dy leI[ • prmySur dy lok 15 ipMfW dIAW klIisXwvW iv`c ie`k gvwhI, pRyrxw, Aqy brkq ƒ hornW 85 ipMfW iv`c lY ky jwx leI iek`Ty kMm krdy hoey msIh dI SkqI dw pRdrSx krn iv`c[

suJwv: hryk pwTkRm iv`c Bwg lYx vwly ƒ aunWH dy ielwky-ijly, ipMn kof, pMcwieq dw vrxn krn leI kho[ ikMny ipMf aus ielwky dy iv`c hn; ikMnIAW sQwnk klIisXwvW hn; iks h`d q`k AwgU jW lok aunHW klIisXwvW iv`c pihlW qoN hI ie`k dUjy nwl g`l kr rhy jW kMm kr rhy hn? isKlweI dy dorwn, Bwg lYx vwilAW ƒ sdw pwTkRm dy ivcwrW ƒ aunHW dIAW AwpxIAW, GrYlU siQqIAW dy iv`c lwgU krn bwry socx leI auqswihq kro[ ___________________________________________________________

3. jmImw iv`c jW ie`k sQwnk khwxI iv`c APrIkw dI khwxI d`so jo ik iek`iTAW kMm krn dw idRStWq idMdI hY[

suJwv: 3-4 dy Coty smUhW iv`c Aw jwE Aqy hyTW ilKy pRSnW ƒ p`C u o: • • •

ikhVy mu`K ivcwr sn jo ik qusIN ies khwxI qoN ley sn? ikhVy isDWq kwrn sn ik ies ipMf dy iv`c lokW kol bdlwv dy iv`c sPlqw AweI sI? iesy qrHW dw ie`k AnuBv hox dy leI quhwfy ipMf jW iPrky dy iv`c kI krnw hovygw?

hryk smUh ƒ aunHW dy ivcwrW ƒ vwps d`sx idE[

4. quhwfw ivAkqIgq BweIvwlI AnuBv kI irhw hY?

suJwv: pUrI klws qoN 4-5 ivAkqIAW ƒ aunHW dy AnuBv qoN bolx idE[ v`D qoN v`D 10 imMt[

kI qusIN quhwfy GrYlU Kyqr dy iv`c ie`k qjvIj dw kdy ih`sw rhy ho-quhwfy im`qrW, klIisXw, jW hornW dy nwl-ijs iv`c qusIN iek`Ty kMm krn dI koiSS kIqI sI? kI ieh ie`k cMgw jW burw AnuBv sI? ikauN? 5. Sihr jW ipMf dy p`Dr qy BweIvwlI jW iek`Ty kMm krnw suJwv: Bwg lYx vwly 3-4 Coty smUhW dy iv`c aunHW dy AnuBv ƒ vMfdy hn[ hryk smUh ƒ ie`k audwhrx ƒ pUrI klws dy nwl vMfx idE[ v`D qoN v`D 20 imMt[ kI ie`Qy quhwfy GrYlU Kyqr dy iv`c BweIvwlI dIAW jW ie`k Awm kwrn dy leI iek`Ty kMm krn dIAW kuJ audwhrxW hn? ies smUh dw mksd kI hY? smUh ikMnw pRBwvSwlI irhw hY? kI quhwfy GrYlU Kyqr dy iv`c ie`Qy sm`isAwvW jW ivSy hn ijs iv`c BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krnw s`cmu`c sm`isAw ƒ h`l krn iv`c shwieqw kr skdw hY[ audwhrxW idE[ AiBAws: klws ƒ iqMn smUhW iv`c vMf lE[ hryk smUh ƒ bweIbl dy iv`coN iqMn r`K u W dIAW khwxIAW ƒ vMf idE (auq. 3:22-24, lUkw 23:26-49, prkwS. 22:1-5, 12-14)[ hryk smUh ƒ khwxI qoN ijs ƒ auh pVHdy hn ie`k Cotw nwtk iqAwr krn dy leI kho, khwxI iv`c jo hoieAw aus dw ic`qx R krdy hoey[ lMbweI dy iv`c 2-3 imMt dy ie`k nwtk qy kyNidRq kro[ smUh ƒ 20 imMt iqAwrI dy leI idE[ AiBAws dy leI kul ` smW lgBg 30 imMt hoxy

cwhIdy hn[

ivklpI pwTkRm inrIKx quhwƒ ies ƒ ie`k inXimq klws sYSn dy iv`c pUrw krn dI koiSS nhIN krnI hY[ qusIN suJwv dy skdy ho ik klws dI smwpqI qoN bwAd Bwg lYx vwly Coty smUhW dy iv`c Bwg lYx Aqy iksy ƒ aunHW dy nwl ieh pVHn idE[

7

kuMzI ivcwr:

1) Adn dy bwg iv`c, Bly Aqy bury dy igAwn dy r`K u qoN Kwx dy mn`uK dy pwp dy kwrn, aus ƒ jIvn dy ru`K dy Pl q`k phuMc qoN mnHw kr id`qw igAw sI (auq. 3:22-24)[ u dy nwl, ie`k dUjy dy nwl, Aqy sdIpk kwl dy nwl 2) iXsU dI klvrI qy mOq Aqy aus dy jI au~Tx ny prmySr swfy sMbMD ƒ bhwl kIqw (lUkw 23:26-49)[ M dy kwrn swfy 3) AsIN ieh jwxdy hW ikauNik svrg dy iv`c (prkwS. 22:1-5, 12-14) iXsU dy nwl swfy sMbD kol AMq ie`k vwr Pyr jIvn dy ru`K q`k phuMc hovygI[ DrqI qy eyQy ivSvwsI huMdy hoe,y iXsU dI SkqI aus dy Awqmw dy rwhIN swfy AMdr Pl ƒ auqpMn krdI hY-auh jIvn dw ru`K hY[ ieh pwTkRm mOiKk s`iBAwcwrW isKlweI pwTkRm iv`c sMcwr pul ` W iv`c isKwey gey kyNdrI ivcwrW Aqy hunrW dy nwl sMbiM Dq hud M w hY[ iPr vI, sQwnk klIisXw dy leI siQr hox Aqy Bly kMmW Aqy is`Dqw iv`c v`Dx dy leI, swƒ smJx dI loV hY Aqy ienHW kuMzI PlW ƒ smJx iv`c hornW ƒ isKlweI dyx dy Xog hox dI loV hY ijhVy ik prmySr u dy jIvn dy r`K u qoN AwauNdy hn: • Pl: myry, hornW, Aqy swfy Awly duAwly sirStI dy leI prmySur dI mnSw[ • Pl: syhqmMd klIisXw dy leI prmySur dI mnSw[ • Pl: BweIvwlI iv`c swfy iek`Tw kMm krn leI prmySur dI mnSw[ • Pl: swfy Awly duAwly smwj Aqy jIvn ƒ bdlx leI prmySur dI mnSw[ ienHW iv`c hryk Kyqr dy iv`c hornW ƒ smJx Aqy isKlweI dyxw swfI sQwnk sMgqI ƒ (klIisXw) ƒ qkVw bxwvygw, swfy jIvnW ƒ iek`Ty hor ijAwdw pRBwvSwlI, Aqy swƒ jIvn, syhq, AwriQk, is`iKAk Aqy hornW siQqIAW iv`c swfy ipMfW, SihrW, Aqy swfy Awly duAwly ielwikAW iv`c v`fy suDwr leI swƒ bl pRdwn krygw[ bweIbl Awieq: auqpq 1:31a

“prmySur ny srb`q ƒ ijh ƒ aus ny bxwieAw sI if`Tw Aqy vyKo auh bhuq hI cMgw sI[”

pihlw idn: prmySur dI rUpryKw-AsIN kI ivSvws krdy hW? 1. 2 GMty: jwxkwrI 2. 6 GMty: Pl: ie`k syhqmMd, qkVw ivSvdrSx • AsIN aus dy svrUp iv`c bxwey gey hW[ • AsIN prmySur Aqy swfy iPrky dy nwl ie`kswrqw iv`c rihx dy leI iqAwr kIqy gey hW[ • swfy kol sBnW vsqUAW qy AiDkwr hY[ • AsIN pUrx sMbMDW ƒ r`Kxw hY[ • AsIN Pldwiek hoxw Aqy v`fI BrpUrI ƒ r`Kxw hY[ • AsIN Brosy ƒ r`Kxw hY jdoN AsIN SrimMdgI qoN ibnW inrodSqw iv`c rihMdy hW[ dUjw idn: rwj BweIvwlI – ikvyN iek`Ty kMm krnw hY 3. 8 GMty: Pl: BweIvwlI iv`c iek`Ty pRBwvSwlI kMm krnw[ AsIN sMbD M W iv`c jIvn ibqwaux Aqy kMm krn leI auqpMn kIqy gey hW[ ie`Qy ie`k iek`Ty kMm krn iv`c Kws SkqI hY[ • prmySur Aqy ie`k dUjy qy Brosw iek`Ty kMm krn iv`c lwzmI hY[ • ieh ie`k v`fw drSx hY jo ik iek`Ty kMm krn dI SkqI idMdw hY[ • pRwrQnw pRBwvSwlI iek`Ty kMm krn dy leI lwzmI hY[ • swƒ sp`St au~dyS sQwipq krny hn jo ik jdoN AsIN iek`Ty kMm krdy qW pUry kIqy jw skdy hn[ • ie`Qy koeI hoxw cwhIdw hY jo ik swƒ iek`Ty kMm krn dy leI shwieqw Aqy auqswihq kry[ • jdoN AsIN swfy inSwinAW ƒ iek`Tw pUrw kr lYNdy hW, swƒ iek`Ty jSn mnwauxw cwhIdw hY[ qIjw idn: bdlwv – iek`Ty kMm krn dy nqIjy 4. 5 GMty: Pl: swfy iPrikAW dw Awqimk, AwriQk, smwijk, Aqy fr Aqy sqwau qoN ibnW, iek`Ty bdlwv[ susmwcwr/klIisXw sQwpnw – BweIvwlI iv`c[ AwriQk siQrqw – BweIvwlI iv`c[ iPrky dw ivkws – BweIvwlI iv`c[ sqwau dy nwl h`l krnw – BweIvwlI iv`c[ 5. 2 GMty: smUh qjvIj 6. 6. 1 GMtw: smwpqI jSn 7.

8

prmySur dw jIvn dw ru`K sYmInwr AsIN kI ivSvws krdy hW pihlw idn – pwT 1

pwT smW: 4 GMty

SurUAwqI pRwrQnw 1. bweIbl AwieqW: prkwS. 22:1-5, prkwS. 22:12-14 (5 imMt) “Es ny AMimRq jl dI ie`k ndI blOr vW|u auj`l prmySur Aqy lyly dy isMGwsx iv`cNo in`kldI Es ngrI dy cONk dy ivckwr mYƒ ivKweI[ Es ndI dy Erwr pr jIvn dw ibrC hY ijh ƒ bwrW prkwr dy Pl l`gdy hn Aqy Eh Awpxw Pl mhInw mhInw idMdw hY Aqy Eh ibrC dy p`qy kOmW dy ielwj dy leI hn[ Aqy hux AgwhW ƒ koeI srwp nw hovygw Aqy prmySur Aqy lyly dw isMGwsx Es iv`c hovygw Aqy auh dy dws auh dI aupwsnw krngy[ Aqy auh dw drSx pwauxgy Aqy auh dw nwm EhnW dy m`iQAW au~qy hovygw[ Aqy hux AgwhW ƒ rwq nw hovygI Aqy EhnW ƒ dIvy dI lo sgoN sUrj qy cwnx dI kuJ loV nhIN ikauN jo pRBU prmySur EhnW ƒ cwnx krygw, Aqy Eh ju`go j`ug rwj krngy[” “vyK, mYN CyqI AwauNdw hW Aqy Pl myry kol hY BeI mYN hryk ƒ ijhw ijs dw kMm hY iqhw auh ƒ bdlw idAW[ mYN AlPw Aqy Emygw, pihlw Aqy ipClw, Awd Aqy AMq hW[ DMn Eh ijhVy Awpxy bsqR Do lYNdy hn BeI EhnW ƒ jIvn dy ibrC dy au~qy h`k hovy Aqy Eh drv`ijAW QwxIN Es ngrI dy AMdr jwx[” 2. isDWq dI jwxkwrI: (10 imMt) ie`k AMq dy idnW dy leI prmySur dy drSx dw ie`k svrUp hY: kOmW dI cMgweI, Biv`K dy leI ie`k Aws dw drSx, Aqy v`fy AnMd Aqy DMnvwd dw ie`k smW[ 3. is`Kx dyy au~dyS: • hryk ividAwrQI/Bwg lYx vwlw khwxI ƒ Xwd krygw Aqy sMdS y ƒ hryk 5 KMfW dy iv`c r`K lvygw[ AsIN ieh Xwd krn Aqy duhrwey jwx duAwrw pUrw krWgy[ • hryk Bwg lYx vwly ƒ khwxI dy nwl ie`k prspr pRBwv r`Kx Aqy khwxI bwry AgvweI kIqI jWdI crcw iv`c ih`sw lYx ie`k mOky ƒ pRdwn krdw hY[ • hryk Bwg lYx vwly ƒ khwxIAW ƒ d`sx dy duAwrw Aqy 6 vwrqwlwp iviSAW rwhIN jo ik AgvweI kIqy vwrqwlwp sYSn dy dorwn crcw kIqy jWdy hn idl dy ie`k bdlwau ƒ AnuBv krn dy ie`k pUrx mOky ƒ ivkisq krdw hY[ 4. Coty smUhW iv`c prspr pRBwv iv`c is`Kx dw smW: (90 imMt) a. khwxI ƒ is`Kxw (30 imMt) klws ƒ 3-4 lokW dy Coty smUhW dy iv`c vMf idE[ hryk smUh ƒ hyTW id`qy inrdySW dy Anuswr auqpq 1-4 dw pRXg o krdy hoey khwxIAW ƒ is`Kx dy 7 kdm (vyKo jmImw) dw pRXg o krdy hoey khwxI dy ie`k ih`sy ƒ Xwd krn dy leI kho[ smUh #1 auq. 1:1-26 smUh#2 auq. 1:27-31 qoN auq. 2:1-3 smUh#3 auq. 2:4-25 smUh#4 auq. 3:1-24 smUh#5 auq. 4:1-16

(not: smUh 2 Aqy smUh 3 dy sONpy gey kMmW ƒ ie`k smUh iv`c imlw lE jykr smUh klws dy Akwr dy AwDwr qy vMfy gey hn[)

9

jykr Kyqr dy s`iBAwcwr iv`c gIq Aqy sMgIq Swiml hY, tIm ƒ aunWH dI khwxI d`sx dy iv`c gIq ƒ Swiml krn dI AzwdI idE[ jykr Fu`kvW hovy, smUh khwxI qoN ie`k jW do AwieqW ƒ ie`k gwien dy jvwb vjoN khwxI d`sx dy dorwn cux skdw hY[ ivklpI smUhgwn aucwrx hryk smUh dy leI Swiml kIqw igAw hY[ smUh#1 – auq. 1:1-26 smUh#1 ƒ auqpq 1:1-26 iv`c pweI geI khwxI ƒ khwxIAW ƒ is`Kx dy 7 kdmW dw pRXog krdy hoey is`Kx leI kho[ hryk ƒ khwxI ƒ is`Kxw Aqy ies ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY[ smUh khwxI ƒ pUrI klws ƒ d`sx dy leI ie`k ivAkqI ƒ cuxygw[ ies ikirAw dy bwkI dy leI, khwxI d`sx vwly ƒ ies khwxI ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY jd ik dUjy XQwrQqw leI suxdy hn[ ivklpI smUh gwn aucwrx auq. 1:10, 12, 18, 21, 25, 31: “Aqy prmySur ny vyiKAw ik ieh cMgw sI[” smUh# 2- auq. 1:27-31 qoN auq. 2:1-3 smUh#2 ƒ auqpq 1:27-2:3 iv`c pweI geI khwxI ƒ khwxIAW ƒ is`Kx dy 7 kdmW dw pRXog krdy hoey is`Kx leI kho[ hryk ƒ khwxI ƒ is`Kxw Aqy ies ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY[ smUh khwxI ƒ pUrI klws ƒ d`sx dy leI ie`k ivAkqI ƒ cuxygw[ ies ikirAw dy bwkI dy leI, khwxI d`sx vwly ƒ ies khwxI ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY jd ik dUjy XQwrQqw leI suxdy hn[ ivklpI smUh gwn aucwrx auq. 1:27: “so prmySr u ny AwdmI ƒ Awpxy srUp au~qy auqpq kIqw[ prmySr u dy

srUp au~qy auh ƒ auqpq kIqw[” smUh#3 – auq. 2:4-25 smUh #3 ƒ auqpq 2:24-25 iv`c pweI geI khwxI ƒ khwxIAW ƒ is`Kx dy 7 kdmW dw pRXog krdy hoey is`Kx leI kho[ hryk ƒ khwxI ƒ is`Kxw Aqy ies ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY[ smUh khwxI ƒ pUrI klws ƒ d`sx dy leI ie`k ivAkqI ƒ cuxygw[ ies ikirAw dy bwkI dy leI, khwxI d`sx vwly ƒ ies khwxI ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY jd ik dUjy XQwrQqw leI suxdy hn[ ivklpI smUh gwn aucwrx auq. 2:16-17: “qW Xhovwh prmySr u ny AwdmI ƒ AwigAw id`qI ik, “bwg dy hr ibrC

qoN qUM insMg KweIN; pr Bly bury dI isAwx dy ibrC qoN qUM nw KweIN ikauN jo ijs idn qUM aus qoN KwvyN qUM zrUr mryNgw[” smUh #4 – auq. 3:1-24 smUh #4 ƒ auqpq 3:1-24 iv`c pweI geI khwxI ƒ khwxIAW ƒ is`Kx dy 7 kdmW dw pRXog krdy hoey is`Kx leI kho[ hryk ƒ khwxI ƒ is`Kxw Aqy ies ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY[ smUh khwxI ƒ pUrI klws ƒ d`sx dy leI ie`k ivAkqI ƒ cuxygw[ ies ikirAw dy bwkI dy leI, khwxI d`sx vwly ƒ ies khwxI ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY jd ik dUjy XQwrQqw leI suxdy hn[ ivklpI smUh gwn aucwrx auq. 3:23-24: “so Xhovwh prmySur ny auh ƒ Adn dy bwgoN k`F id`qw qW jo auh aus

zmIn ƒ vwhy ijs qoN auh k`iFAw igAw sI[ so aus ny AwdmI ƒ k`F id`qw Aqy aus ny Adn dy bwg dy cVHdy pwsy dUqW ƒ Aqy cOpwsy GuMmx vwly KMfy dI lSk ƒ r`iKAw qW jo Eh jIvx dy ibrC dy rwh dI rwKI krn[” smUh #5 – auq. 4:1-16 smUh #5 ƒ auqpq 4:1-16 iv`c pweI geI khwxI ƒ khwxIAW ƒ is`Kx dy 7 kdmW dw pRXog krdy hoey is`Kx leI kho[ hryk ƒ khwxI ƒ is`Kxw Aqy ies ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY[ smUh khwxI ƒ pUrI klws ƒ d`sx dy leI ie`k ivAkqI ƒ cuxygw[ ies ikirAw dy bwkI dy leI, khwxI d`sx vwly ƒ ies khwxI ƒ d`sx dw AiBAws krnw cwhIdw hY jd ik dUjy XQwrQqw leI suxdy hn[ ivklpI smUh gwn aucwrx auq. 4:16: “so kwien Xhovwh dy hzUroN c`ilAw igAw Ar Adn dy cVHdy pwsy nod

dys iv`c jw v`isAw[” 10

A. khwxI ƒ d`sxw (60 imMt) hryk smUh ƒ hux klws dy swhmxy jwx leI AwiKAw jWdw hY[ khwxI d`sx vwlw A`gy KVHw hovygw Aqy dUjy aus dy nwl KVHy hoxgy jdoN auh khwxI ƒ d`sdw hY[ smUh smUhgwn aucwrx dy kMm ƒ smUh dy A`gy duhrwauNdw hY (jykr pRXog kIqw jWdw hY)[ e. crcw: hryk khwxI dI smwpqI qy, klws iv`c Bwg lYx vwilAW ƒ pu`Co ik kI khwxI cMgI qrHW d`sI geI sI jW nhIN[ jykr ie`k smUhgwn dw aucwrx kIqw jwxw pRXog kIqw igAw sI, crcw kro ik kI aucwrx khwxI qoN kuMzI isDWqw ƒ Xwd krn iv`c shwieqw krygw jW nhIN[ 5. irport: (50 imMt) klws iv`c Bwg lYx vwilAW ƒ aunHW dy smUhW iv`c ie`k AgvweI kIqy vwrqwlwp Aqy crcw dy smyN leI vwps jwx leI kho[ hryk smUh hyTW id`qy hryk iviSAW dI sUcI qy crcw krn dy leI 10 imMt lvygw[ a. prmySur dy svrUp iv`c bxwey gey! AsIN prmySur dy svrUp iv`c bxwey gey hW-aus dy svrUp Aqy smwnqw iv`c AsIN auqpMn kIqy gey hW[ 1. kI qusIN ivSvws krdy ho ik AsIN prmySur dy svrUp Aqy smwnqw dy iv`c bxwey gey hW? 2. kI quhwfw pyNfU iPrkw ivSvws krdw hY ik ieh prmySr u dy svrUp Aqy smwnqw dy iv`c bxwieAw igAw hY? 3. kI bweIbl dw prmySur aus dI sirSt bwry prvwh krdw Aqy ipAwr krdw hY? AsIN ikvyN jwxdy hW? A. ie`kswrqw iv`c rihxw bnwm. tu`ty hoey sMbD M Aqy byprqIqI AsIN Awdm Aqy h`vwh dy pwp qIk prmySr u dy nwl, ie`k dUjy dy, swrI sirSt, Aqy sdIpk kwl nwl iekswrqw iv`c rihx dy leI auqpMn kIqy gey sI[ 1. Adn dy bwg iv`c ArMiBk siQqI kI sI? 2. kI hoieAw? kI Zlq hoieAw? 3. ikauN prmySur ny jIvn dy r`uK dI sur`iKAw krn leI svrgdUq ƒ r`iKAw? 4. prmySur nwl swfy sMbMD dy tu`ty hox dw kI ArQ hY e. s`By vsqW qy AiDkwr Aqy iSkwr hoey nhIN hW! AsIN sBnW vsqW qy AiDkwr id`qy gey hW bnwm. pwp dw srwp Aqy pwp dy iSkwr bxnw[ 1. kI prmySur ny hukm id`qw ik mn`uK ƒ swrI sirSt qy rwj krnw cwhIdw hY? 2. s`p ny Awdm Aqy h`vwh ƒ ikvyN BrmwieAw? 3. Awdm Aqy h`vwh qy srwp kI sI? s. v`fI BrpUrI dw hoxw bnwm. grIbI Aqy mOq prmySur BrpUrI iv`c mn`uK leI pRbMD krdw hY bnwm zmIn dw srwp Aqy grIbI Aqy mOq jo ik pwp dy nqIjy vjoN AweI[ 1. ikhVy idn prmySur ny hukm id`qw ik zmIn jwnvrW Aqy PlW dy nwl Br jwvy, Aqy mn`K u dy Bojn dy leI hryk hry pOdy ƒ id`qw? (auq. 1:26-31)[ 2. Bly Aqy bury dy igAwn dy ru`K qoN Kwx bwry prmySr u ny kI AwiKAw sI? 3. kI Eh ru`K ausy qrHW dw ru`K hY ijvyN ik jIvn dw ru`K hY? (auq. 2:9) h. SrimMdgI qoN ibnW inrodSqw iv`c rihxw bnwm. fr Aqy kRD o iv`c rihxw prmySur ny Awdm Aqy h`vwh ƒ eykqw Aqy ipAwr dy iv`c rihx dy leI auqpMn kIqw sI bnwm. fr Aqy koD R iv`c rihxw[ jdoN kwien ny hwbl ƒ mwr id`qw, kwien prmySr u dI hzUrI dy iv`coN in`kl igAw[

11

1. prmySur ny Adn dy bwg iv`c kI bIijAw sI? (auq. 2:4-9) 2. Bly Aqy bury dy igAwn dy ru`K dy sMbD M iv`c prmySr u ny kI hukm id`qw sI? (auq. 2:10-17) 3. kI prmySur ny soicAw ik mn`uK iek`lw hovygw? kI ieh s`c hY ik Awdm Aqy h`vwh nMgy sn Aqy SrmwauNdy nhIN sn? (auq. 2:18-25) 4. kwien Aqy hwbl ny prmySur ƒ kI auqpMn kIqw? (auq. 4:3-4) kOx kRoiDq sI? 5. hwbl nwl kI hoieAw? (auq. 4:1-8) kwien ƒ kI hoieAw sI? (auq. 4:9-16) is`iKAw dIAW it`pxIAW: ie`k QoVy ijhy sMKyp pRSnW dw pRXog krdy hoey PIfbYk dy smyN dy nwl idn dI smwpqI kro: •

ieh pMj ivSy (a-h) swƒ iek`ly prmySur qy Brosw krn bwry dy kI d`sdy hn?



iek`Ty kMm krn duAwrw swfIAW sQwnk sm`isAwvW ƒ h`l krn dy bwry ivSy swƒ kI d`sdy hn?



A`j quhwfy leI sB qoN muSikl kI sI?



ikhVw ie`k nvW ivcwr A`j qusIN is`iKAw hY?



A`j dIAW ikirAwvW dy iv`coN quhwfy leI sB qoN mh`qvpUrn kI sI?

idn 2 dy pwTW leI piv`qr vcn dIAW AwieqW qoN sONpy gey kMmW ƒ bxwauxw Xwd r`Ko[ BweIvwlI isDWq 1 – sMbMDW qy Brosw krnw •

auqpq 1:26-31



auqpq 3:8-13



XUhMnw 17:13-26

BweIvwlI isDWq 2 – iek`Ty kMm krnw •

dwnIeyl 3:26-28 pihly idn dI smwpqI pRwrQnw dy nwl kro

12

AiDAwpk leI it`pxI: dUjy idn dw ArMB pihly idn dI pVHcol dy nwl SurU kro Aqy qd ieh AwKdy hoey ik idn s`q BweIvwlI isDWqw qy kyNidRq krygw

prmySur dw jIvn dw ru`K BweIvwlI isDWq 2 – sMbMDW qy Brosw krnw dUjw idn – pwT 2

pwT smW : 1 GMtw

1. bweIbl AwieqW: auqpq 1:26-31, auqpq 3:8-13, XUhMnw 17:13-26 auqpq 1:26-31 Aqy prmySur ny AwiKAw, AwE AsIN mn`uK ƒ Awpxy svrUp, AwpxI smwnqw qy bxweIey; Aqy

aunHW ƒ AiDkwr krn dyeIey. . .

auqpq 3:8-13 mYN bwg iv`c qyrI Avwz suxI Aqy mYN fr igAw sI, ikauN jo mYN nMgw sI; Aqy mYN Awpxy Awp ƒ

lu`kw ilAw. . .

XUhMnw 17:13-26 mYN pRwrQnw krdw hW. . .jo auh sB ie`k ho jwx ijs qrHW, hy ipqw, qUM myry iv`c Aqy mYN qyry iv`c hW jo Eh vI swfy iv`c hox qW jo jgq sq mMny BeI qYN mYƒ G`ilAw[ is`iKAw it`pxI: pihly idn dy AMq iv`c qusIN ienHW BwgW ƒ iqMn Bwg lYx vwilAW ƒ Xwd krn dy leI sONpdy hn[

ies pwT dI jwxkwrI qoN bwAd, aunHW ƒ ieh khwxIAW d`s[ o

2. isDWq dy leI jwxkwrI: (5 imMt) BweIvwlI vwsqy swfy iek`Ty kMm dy leI swfy kol Kul ` ,yH Brosm y d M sMbD M hoxy cwhIdy hn[ ieh prmySr u dw suBwA hY Aqy swfy leI iqAwr kIqw igAw hY[ mn`uK dy pwp ny prmySur Aqy dUjy mn`K u W Aqy AorqW dy nwl Kul ` ,yH Brosm y d M sMbD M ƒ nwS kr id`qw sI[ iXsU dI mOq Aqy jI au~Txw prmySr u Aqy hornW dy nwl bhwl kIqy sMbD M q`k swƒ phuc M ƒ idMdw hY[ ivSvwsIAW dy iv`ckwr Ku`lHw, BrosymMd sMbMDW dw AnuBv Aqy pRdrSx krnw swfy AnMd leI kyNdrI, piv`qr Awqmw dI SkqI Aqy brkq leI swfI phuMc, Aqy swfy Awly-duAwly leI swfI ivSvwsXogqw Aqy gvwhI hY[ ies dy leI ikirAwSIl kMm Aqy Awqimk pihl cwhIdI hY, Aqy BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krn dy leI jrUrI hY[ 4. is`Kx dy au~dyS: • ik AsIN prmySur vW| Ku`lHy, Brosm y Md sMbD M W iv`c kMm krn Aqy jIaux dy leI bxwey gey hW[ ieh ivAkqIgq Aqy swrI sirSt dy Cutkwry dy leI iXsU dw ie`k kuMzI ih`sw hY[ • ik jdoN AsIN Ku`lHy, BrosymMd sMbMDW dw inrmwx krdy hW, AsIN ijAwdw pRBwvSwlI nwl iek`Ty kMm krn dy Xog huMdy hW[ • ik jdoN AsIN Ku`lHy, BrosymMd sMbMDW iv`c kMm krdy hW, swfy Awly duAwly dw sMswr iXsU dy jIvn, mOq Aqy jI au~Tx dy pRmwx Aqy SkqI ƒ vyKygw[ swfy jIvn, iek`Ty aus dI SkqI, ipAwr, Aqy ikrpw dI SkqISwlI gvwhI bx jWdy hn[ • prmySur Aqy mn`uK dy tu`ty sMbMD bwry, Aqy ikvyN iXsU dw kMm aus sMbD M ƒ bhwl krdw hY bwry, ie`k frwmw krnw is`K[ o 5. prspr pRBwv iv`c is`Kx dw smW: (70 imMt) a. khwxI: klws ƒ 3-5 Bwg lYx vwilAW dy smUh iv`c vMf idE Aqy khwxIAW ƒ sONpo[ hryk smUh ie`k Cotw frwmw krdw hY Aqy aunHW ƒ sONpI geI khwxI ƒ d`sdw hY (20 imMt)[ smUh 1: auqpq 1:26-31 smUh 2: auqpq 3:8-13 smUh 3: XUhMnw 17:13-26 is`iKAw dI it`pxI: jykr loV hovy qW khwxIAW is`Kx dy 7 kdm Aqy vwrqwlwp leI 7 kdmW dI pVHcol kro[ A. khwxI ƒ d`sxw: hryk smUh pUrI klws leI aunHW dy frwmy ƒ krdw hY (30 imMt) e. ie`k v`fy smUh vjoN ienHW pRSnW qy crcw kro: (20 imMt) Adn dy bwg iv`c ikhVI g`l ny tu`ty hoey sMbMD ƒ kwrn id`qw? iXsU dy snmwn nwl kI huMdw hY jdoN aus dy ivSvwsI iek`Ty kMm nhIN krdy hn? ikvyN tu`ty jW BrosymMd sMbMD swfy jIvnW, kMm, Aqy syvkweI ƒ iek`Ty pRBwivq krdy hn? AsIN tu`ty sMbMDW ƒ ikvyN bhwl krdy hW? aus dIAW kI audwhrxW hn ik ikvyN ienHW khwxIAW dy isDWq swfIAW GrYlU siQqIAW dy iv`c lwgU kIqy jw skdy hn?

13

prmySur dw ru`K BweIvwlI isDWq 3 – iek`Ty kMm krnw dUjw idn – pwT 3

pwT smW: 1 GMtw

1. bweIbl AwieqW: dwnIeyl 3:26-28

26 nbUkdn`sr = qd A`g dI bldI hoeI B`TI dy bUhy dy nyVy AwieAw[ auh boilAw, hy Sdrk, mySk, qy Abd-ngo, A`q mhwn prmySur dy bMidE, bwhr in`kl ky AYDr AwE! qW Sdrk, mySk qy Abd-ngo A`g iv`coN in`kl Awey[ 27 Aqy SjwidAW, dIvwnW, srdwrW qy rwjy dy slwhkwrW ny iek`Ty ho ky aunHW mn`uKW ƒ if`Tw ik A`g dw aunHW dy srIrW au~qy kuJ v`s nhIN sI c`ilAw, nw aunHW dy isr dy vwl Julsy, nw aunHW dy J`igAW iv`c kuJ Prk ipAw Aqy nw aunHW qoN A`g dy jlx dI bo AwauNdI sI[ 28 nbUkdn`sr: ny pukwr ky AwiKAw ik Sdrk, mySk qy Abd-ngo dw prmySur mubwrk hovy ijs Awpxy dUq ƒ G`ilAw Aqy Awpxy bMidAW ƒ Cufw ilAw ijnHW ny auh dy au~qy inhcw kIqI Aqy rwjy dy hukm ƒ twl id`qw Aqy Awpxy srIrW ƒ nzr kIqw ik Awpxy prmySur dy ibnw hor iksy idEqy dI syvw Xw bMdgI nw krn[ is`iKAw it`pxI: pihly idn qy AMq qy qusIN iksy ƒ ies Bwg ƒ Xwd krn dw kMm sONpdy ho[ ies pwT dI jwxkwrI qoN bwAd, aus ƒ klws ƒ AwieqW d`sx dy leI kho[ mu`K khwxI: dwnIeyl 3:4-30 2. isDWq leI jwxkwrI:

Ku`lHy, BrosymMd sMbMDW dI syvkweI BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krn nwl, ivSvwsI auh g`lW kr skdy hn jo ik kdy vI iek`ly krn dy Xog nhIN hoxgy[ 3. is`Kx dy au~dyS: • ik Ku`lHy, BrosymMd sMbMDW iv`c iek`Tw kMm krnw iek`ly kMm krn dy nwloN ijAwdw auqpwdn krn vwlw Aqy BrpUr ho skdw/hoxw cwhIdw hY[ • ik iek`Ty prmySur dw kMm krnw, ie`k dUjy iv`c swfw ivSvws Aqy prmySur dy iv`c swfw ivSvws bl pwauNdw Aqy auqswihq huMdw hY[ • ik prmySur qy Brosw krnw jdoN AsIN iek`Ty kMm krdy Aqy rihMdy hW, AsIN swfy Awly-duAwly dy lokW qy ie`k v`fw pRBwv pw skdy hW-aunHW qy vI ijnHW dw v`fw pRBwv hY[ • iek`Ty kMm krn Aqy jIaux bwry ikvyN ie`k gIq ƒ gwauxw hY[ 4. Coty smUhW dy iv`c prspr pRBwv iv`c is`Kx dw smW: (45 imMt) a. khwxI: hryk Cotw smUh mu`K khwxI ƒ is`Kdw hY, dwnIeyl 3:4-30[ (20 imMt) A. khwxI ƒ d`sxw: iqMn smUh khwxI ƒ vMfdy hn[ (hryk 5 imMt/15 imMt) e. crcw: ie`k v`fy smUh iv`c ienHW pRSnw qy crcw kro[ (15 imMt) •

jykr Sdrk, mySk, Abd-ngo iek`Ty nw rhy hoey huMdy, kI hoieAw hoxw sI?



ikauNjo iqMnW ny iek`Ty kIqw sI, rwjy Aqy GtnwvW ijhVIAW ik bwAd iv`c hoeIAW sn qy kI pRBwv hoieAw sI?



Brosy ny kI BUimkw inBweI-ie`k dUjy iv`c Brosw Aqy prmySr u iv`c Brosw?



swfy ipMfW jW iPrky dy p`Dr qy ivSvwsIAW vjoN iek`Ty kMm krn dy bwry iv`c swƒ kI isKwauNdw hY?



khwxI ƒ lwgU krn dIAW audwhrxW Aqy swfI GrYlU siQqI leI ies dy isDWqw qy crcw kro[

14

prmySur dw ru`K BweIvwlI isDWq 4 – drSx dUjw idn – pwT 4

pwT smW: 1 GMtw

1. bweIbl AwieqW: nhmXwh 2:17-18

17 qd mYN aunHW ƒ AwiKAw, qusIN aus drdSw ƒ vyKdy ho ijh dy iv`c AsIN hW ik XrUSlm au~jV igAw hY Aqy auh dy Pwtk A`g nwl sVH gey hn[ AwE, AsIN XrUSlm dI kMD bxweIey BeI A`gy ƒ AsIN bolI iv`c nw AweIey[ 18 qd mYN aunHW ƒ d`isAw, ik myry prmySr u dw h`Q iks qrHW myry au~qy nykI leI sI Aqy pwqSwh dIAW g`lW ijhVIAW aus mYƒ AwKIAW sn, qW aunHW AwiKAw, AwE, AsIN au~TIey qy bxweIey qW aunHW ny eys nyk kMm leI Awpxy h`QW ƒ qkiVAW kIqw[ is`iKAw it`pxI: pwTkRm iv`c Bwg lYx vwilAW iv`coN ie`k ƒ klws dy iv`c ienHW AwieqW ƒ pVHn idE[ mu`K khwxI: nhmXwh 1:1-2:20 2. isDWq dy leI jwxkwrI: (5 imMt) pRBwvSwlI BweIvwlI ie`k mhwn drSx dy nwl SurU huMdI hY ijs qy AsIN swry sihmq huMdy hW, ie`k ivAkqI jW sMsQW qoN ivSwl, Aqy sMBwvIN ikauNik AsIN BweIvwlI iv`c kMm krdy hW[ pRr y xw suPinAW iv`c lY jWdI hY[ suPny inSwinAW iv`c AgvweI krdy hn[ inSwny mksd Aqy Arpx v`l lY jWdy hn[ hryk drSx ƒ pCwxn dy iv`c smW l`gdw hY[ sbjIAW bIjo Aqy qusIN 3 mhIinAW dy iv`c nqIijAW ƒ vyKog[ y ie`k nwrIAl dy ru`K ƒ vyKo Aqy qusIN 10 swlW dy iv`c ie`k nqIjy ƒ vyKogy! 3. is`Kx dy au~dyS: • ik iek`Ty kMm krnw kuJ loV dI ie`k v`fI smJ duAwrw pyRirq hud M w hY[ • ik ies v`fI loV leI jvwb dyx dw drSx swfy iek`Ty kMm krn ƒ pRyirq krn Aqy bxweI r`Kx dy leI loVINdw hY[ • ik drSx kuJ Aijhw hoxw cwhIdw hY jo ik AsIN swry ie`k smwn smrpx nwl sWJw r`KIey[ • ik (Kws krky ArMB dy iv`c) swƒ sIimq, XQwrQ dy phuMc Xog inSwinAW ƒ sQwipq krnw cwhIdw hY-ie`k smyN ie`k kdm qy v`fy drSx iv`c kMm krnw[ • ik hr koeI iek`Ty kMm krn dy lwBW ƒ vyKygw[ 4. prspr pRBwv iv`c is`Kx dw smW: (50 imMt) a. khwxI: khwxI ƒ Xwd kro[ (15 imMt) •

smUh 1: nhmXwh 1:1-11



smUh 2: nhmXwh 2:1-8



smUh 3: nhmXwh 2:9-20

A. khwxI ƒ d`sxw: hryk smUh dy iv`c ie`k ivAkqI khwxI ƒ suxwauNdw hY[ (15 imMt) e. crcw: ienHW pRSnW qy crcw kro[ (20 imMt) •

ikhVI g`l ny nhmXwh dy idl ƒ pRyirq kIqw? XrUSlm qoN Kbr ny aus dy idl ƒ ikvyN pRyirq kIqw?



ieh drSx ikMnw v`fw sI? kI ieh Eh sI ik nhmXwh ies ƒ iek`ly pUrw kr skdw sI?



ies drSx dy bwry kI sI ijs ny aunHW dy idlW ƒ kMD dw inrmwx krn dy leI iek`Ty Swiml hox leI auh ijhVy XrUSlm iv`c sn pRyirq kr ilAw sI?



swfy GrW iv`c vwps iks qrHW dy drSx dIAW audwhrxW cwhIdIAW hn?

15

prmySur dw ru`K BweIvwlI isDWq 5 – drSx ƒ lwgU krnw dUjw idn – pwT 5

pwT smW: 1 GMtw

1. bweIbl AwieqW: nhmXwh 3:1-3

1 qW AlXwSIb srdwr jwjk Aqy auh dy jwjk Brw au~Ty Aqy aunHW ny Byf Pwtk ƒ bxwieAw Aqy auh ƒ piv`qR kIqw Aqy auh dy bUhy KVHy kIqy, nwly aunHW ny hMmyAwh dy burj qoN hnnyl dy burj qIk auh ƒ piv`qR kIqw[ 2 auh dy A`gy XrIho dy mn`uKW ny bxwieAw Aqy auh A`gy iemrI dy puq ` R zkUr ny bxwieAw[ 3 Pyr mCI Pwtk ƒ h`snwAwh dy pu`qRW ny bxwieAw[ aunWH ny auh dy SqIr bIVy Aqy auh dy bUhy Aqy auh dIAW ictknIAW Aqy auh dy Arl lwey[ is`iKAw it`pxI: iksy ƒ ienHW AwieqW ƒ pUry AiDAwey dy ie`k idRStWq vjoN pVHn idE[ ieh sMkq y kro ik nwS kIqIAW hoeIAW kMDW leI muV qoN inrmwx krn dw pUrw inSwnw ausy qrHW kIqw jw skdw hY ijvyN ik smUh ny ie`k ih`sy vjoN kIqw sI[ iek`Ty kMm krn dy nwl, auh AsMBv pRqIq huMdy inSwny ƒ pUrw krdy hn[ mu`K khwxI: nhmXwh 3:1-32 2. isDWq dy leI jwxkwrI: (5 imMt) nhmXwh 3 ƒ ie`k idRStWq vjoN pRXog kro[ iek`Ty kMm krnw isrP qd hI sPl hovygw jykr: • hryk ivAkqI jW smUh ieh vyKdw hY ik kMm dw au~c m`ul hY, aunHW leI ivAkqIgq Aqy ies dy nwl hI pUry smwj leI[ • AsIN vyK skdy hW ik v`fw inSwnw isr& iek`Ty kMm krn duAwrw hI sMBv hY[ • hryk ivAkqI jW smUh kol krn dy leI sp`St BUimkw hY[ 3. is`Kx dy au~dyS: • ik ie`k v`fw drSx smiJAw jwvy Aqy ivAkqIAW Aqy pUry iPrky dohW dy vjoN ie`k au~c mul ` vjoN vyiKAw jwvy[ • ik swfy v`fy inSwny sp`St ih`isAW qoN bxy hoey hoxy cwhIdy hn jo ik iBMn-iBMn lok Aqy smUh kr skdy hnhryk aunHW dI BUimkw ƒ jwxdw Aqy vyKdw hoieAw[ • ik swfy inSwny Aqy hryk ivAkqI dy ih`sy inSwny q`k phuMcx dy leI sp`St hox qW jo AsIN jwxIey jdoN AsIN sMpUrx Aqy sPl hW[ 4. Coty smUhW dy iv`c prspr is`Kx dw smW: (40 imMt) a. khwxI: (15 imMt) 4-5 dy smUhW iv`c klws ƒ vMf lE[ hryk smUh ie`k 2-imMt dy frwmy ƒ iqAwr krdw hY jo ik nhmXwh 3 dI mu`K khwxI ƒ d`sdw hY[ A. khwxI ƒ d`sxw: (10 imMt) hryk Cotw smUh v`fy smUh dy leI aunHW dy 2 imMt dy frwmy ƒ krdw hY[ e. crcw: ienHW pRSnW qy crcw kro (15 imMt) • v`fw drSx kI sI Aqy ivAkqIg`q inSwny kI sn? • ie`k v`fy inSwny ƒ ies ƒ bhuq swry Coty inSwinAW dy iv`c vMfdy hoey qusIN ikvyN pRwpq kr skdy ho? • kI iBMn-iBMn smUh ie`k dUjy ƒ jwxdy sn Aqy aunWH dw Xogdwn v`fy inSwny dy leI ikvyN mh`qvpUrn sI? • svwrQI, ivAkqIgq inSwinAW Aqy rwj dy inSwinAW iv`ckwr kI Prk hY? • swfy iPrky dy leI ikhVy inSwinAW dw iPrky dy iv`c hryk leI au~c m`l u hovygw? ikhV ih`sw (sy) hryk ivAkqI jW pirvwr kr skdw hY? • ip`Cy GrYlU iPrky dy leI ie`k v`fy inSwny dI audhwrx idE, kI hryk ivAkqI/smUh krygw, Aqy auh ikvyN jwxngy ik auh sPl hn[

16

prmySur dw ru`K BweIvwlI isDWq 6 – pRwrQnw dUjw idn – pwT 6

pwT smW: 1 GMtw

1. bweIbl AwieqW: nhmXwh 1:2-4

2 myry BrwvW iv`coN hnwnI Aqy XhUdIAW iv`coN keI mn`K u myry kol Awey qW mYN EhnW koloN aunHW bicAW hoieAw XhUdIAW dy ivKy Aqy aunHW AsIrW dy ivKy ijhVy rih gey sn Aqy XrUSlm dy ivKy pu`iCAw[ 3 aunHW ny mYƒ AwiKAw, “auh bkIAw ijhVw au~Qy sUby iv`c AsIrI iv`coN b`c irhw sI v`fI dUrdSw Aqy inrwdrI iv`c hY XrUSlm dIAW kMDW F`TIAW peIAW hn Aqy aus dy Pwtk A`g nwl jly hoey hn[ 4 jdoN mYN eyh g`lW suxIAW qW mYN bYT ky rox l`g ipAw Aqy mYN keI idnW qIk sog kIqw Aqy vrq r`iKAw nwly AkwS dy prmySur dy snm`uK pRwrQnw kIqI[ is`iKAw it`pxI: ivklpI Bjn: iksy ƒ hryk Awieq ƒ pVHn idE Aqy hryk Awieq qoN bwAd klws ƒ ie`k Fu`kvW Bjn bolx idE[ Bjn mW bolI iv`c Fu`kvW hoxw cwhIdw hY[ audwhrrx leI: kMDW tu`tIAW hoeIAW hn, Pwtk

sVHy hoey hn; rov,o Aoh, XrUSlm leI roeo[ mu`K khwxIAW: nhmXwh 1:5-11, nhmXwh 4:1-5, nhmXwh 4:7-9, 6:9[ (kuMzI Poks ienHW khwxIAW iv`c

pRwrQnw dI ie`k audwhrx hY[) 2. isDWq dy leI jwxkwrI:

ie`k mhwn drSx qy iek`Ty kMm krnw isr& qd hI sPl ho skdw hY jykr drSx Aqy kMm SurU qoN lY ky AMq qIk Xu`DnIqI pRwrQnw iv`c jVH PVHy hoey hn[ 3. ik ik ik ik

is`Kx dy au~dyS: koeI vI mhwn drSx isr& pRwrQnw dy rwhIN hI pUrw ho skdw hY[ swƒ inrwSw dI Aws r`KxI cwhIdI hY ik, jvwb iv`c, ikirAw Aqy pRwrQnw dohyN hI cwhIdy hn[ swfIAW pRwrQnwvW prmySur dIAW brkqW Aqy SkqI qy swfI inrBrqw ƒ drswauNdy hn[ pRwrQnw ƒ swfy jIvn Aqy kMm dw iek`Ty ie`k suBwivk ih`sw hoxw cwhIdw hY[

4. Coty smUhW dy iv`c prspr pRBwv iv`c is`Kxw: (40 imMt) a. khwxI: •

smUh 1: nhmXwh 1:5-11



smUh 2: nhmXwh 4:3-5



smUh 3: nhmXwh 2:11-20

A. khwxI suxwauxw: (20 imMt) hryk smUh ie`k 2 imMt dy frwmy ƒ ivkisq krdw hY jo ik khwxI dy hryk Bwg ƒ d`sdw hY[ e. crcw: ienHW pRSnW qy crcw kro[ (20 imMt) •

ikhVI g`l ny ikirAw krn qoN pihlW pRwrQnw krn dy leI nhmXwh ƒ kwrn id`qw?



jdoN nhmXwh ny pRwrQnw kIqI qW kI hoieAw?



pRwrQnw ikvyN swfy drSx Aqy kMm ƒ swfy iPrikAW iv`c iek`Ty pRBwivq kr skdI hY?



kI ies qrHW dI ie`k khwxI qusIN quhwfy Awpxy GrYlU Kyqr qoN vMf skdy ho?

17

prmySur dw ru`K BweIvwlI isDWq 7 – ie`k smripq pRbMDk dUjw idn – pwT 7

pwT smW: 1 GMtw

1. bweIbl AwieqW: nhmXwh 5:16

mYN ies kMD dy kMm iv`c qkVweI nwl lgw irhw, Aqy AsW Kyq au~ky hI mUl nw ley pr myry swry hI juAwn au~Qy kMm dy au~qy iek`Ty rhy[ mu`K khwxI: nhmXwh 5:16-6:16 2. isDWq dy leI jwxkwrI: (5 imMt)

nhmXwh ƒ idRStWq vjoN pRXog kro[ v`fy inSwinAW leI ie`k BweIvwl pRbMDk cwhIdw hY jo: • pUrI qrHW nwl inSwny Aqy iek`Ty kMm krn dI mh`qqw dohW leI smripq hY[ • BweIvwlI iv`c hryk ivAkqI/syvkweI leI pUrI qrHW nwl smripq hY? • aus dy kol lMmyN smyN leI Arpx hY Aqy swrI BweIvwlI duAwrw Brosw kIqw jWdw hY[ 3. is`Kx dy au~dyS: • • • • •

ik iksy vI pRBwvSwlI BweIvwlI dw ie`k pRbMDk hoxw cwhIdw hY jo ik inSwny Aqy BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krn dy leI inSwny q`k phuMcx dohW leI smripq hY[ ik pRbMDk ƒ DIrjvwn hoxw, hryk nwl Brosy dw inrmwx krnw cwhIdw hY Aqy ie`k lMmy smyN dw smrpx hoxw cwhIdw hY[ ik pRbMDk BweIvwlI iv`c hryk dy leI smripq hoxw cwhIdw hY, Aqy ie`k inrp`K pr pUrI qrHW smripq BUimkw inBwauxI cwhIdI hY[ ik pRbMDk ƒ ie`k tIm dy iv`c kMm krnw cwhIdw hY[ ik pRbMDk ƒ BweIvwlW dy nwl ikirAwSIl sMcwr krnw cwhIdw hY Aqy sUcnw dyx Aqy auqswihq krn dy leI ie`k inrMqr ikirAwSIl sMcwr pRxwlI dw inrmwx krnw cwhIdw hY[

4. prspr pRBwv iv`c is`Kx dw smW: (40 imMt) a. mu`K khwxI qy crcw kro: (15 imMt) 3-4 Bwg lYx vwilAW dy smUh iv`c vMfo[ hryk smUh khwxI dI pVHcl o krdw hY Aqy do mh`qvpUrn XogqwvW ƒ pCwxdw hY jo ik ie`k BweIvwl pRbMDk dy kol hox dI loV hovygI jW do ikirAwvW jo ik ie`k BweIvwl pRbD M k ƒ sPlqw pRwpq krn leI krnIAW hoxgIAW[ A. irport: (10 imMt) hryk smUh dy kol do g`lW dI irport dyx dy leI ie`k imMt hY jo ik pRbMDk ƒ sPlqw dy leI jrUr krnIAW cwhIdIAW hn[ ies smwn hI au~qrW qy not kro[ e. v`fy smUh iv`c ienHW pRSnW qy crcw kro[ (15 imMt) • • • • • •

nhmXwh dI pRyrxw kI sI? aus ny ie`k pRbD M k dI BUimkw ikauN leI? nhmXwh dIAW do KUbIAW kI sn ijnHW ny aus ƒ pRbD M k hox leI sPl kIqw? ie`k pRbMDk dy krn dy leI ie`k jW do mh`qvpUrn g`lW kI hn? kI pRbMDk iek`lw jW ie`k tIm dy nwl kMm krdw hY? bhuq swirAW iBMn-iBMn smUhW Aqy iBMn-iBMn idlcspIAW dy nwl, ikvyN nhmXwh ny aunHW ƒ iek`Ty kMm krn dy leI iek`iTAW kIqw? ip`Cy GrHW iv`c loVINdw BweIvwlIAW leI AsIN ikvyN pRbD M kW ƒ l`BWgy?

18

prmySur dw ru`K BweIvwlI isDWq 8 – jSn mnwauxw! dUjw idn – pwT 8

pwT smW: 1 GMtw

1. bweIbl AwieqW: 12:27

XrUSlm dI kMD dI c`T iv`c aunHW ny lyvIAW ƒ swirAW QwvW qoN BwilAw qW jo aunHW ƒ XrUSlm iv`c ilAwaux ik Eh AnMd Aqy DMnvwd CYixAW Ar sqwrW Ar brbqW vjw ky qy gw ky c`T krn[ mu`K khwxI: nhmXwh 12:27-43 2. isDWq dy leI jwxkwrI: (5 imMt) nhmXwh Aqy XrUSlm dy lokW ƒ idRStWq vjoN pRXog kro[

sPlqw dw jSn mnwaux dy leI ie`k BweIvwlI cwhIdI hY[ aus ƒ krn dy leI hryk ƒ cwhIdw hY: • aunHW dy ih`sy ƒ jwxn Aqy ikvyN aunHW ny sPlqw dy iv`c Xogdwn id`qw hY[ • aun`qI dy pRqI sucyq rho jo ik kIqI jw rhI hY ikauNik AsIN swfy kMm dw mulWkx krdy hW[ • prmySur dIAW brkqW ƒ Aqy hryk duAwrw sPlqw dy leI Xogdwn ƒ pCwxo[

3. is`Kx dy au~dyS: • ik BweIvwlI dy iv`c hryk ƒ aus dI BUimkw ƒ jwxn dI loV hY Aqy ikauN ieh mh`qvpUrn hY[ • ik ikirAwSIl sMcwr pRBwvSwlI sWJydwrI ƒ bxwauNdw hY Aqy ieh, AMq dy iv`c, jSn iv`c AgvweI krygwAqy sPlqw iv`c vMfx ƒ[ • ik jSn mnwaux dy Xog hox dy leI, swfy QoVy Aqy lMmy smyN dy inSwny sp`St hoxy Aqy hryk duAwrw smJy jwxy cwhIdy hn, Aqy iPr mulWkx kIqy jdoN AsIN A`gy v`Ddy hW[ • ik swfI sPlqw dy leI prmySur ny mihmw ƒ pRwpq krnw hY Aqy BweIvwlI dy inSwinAW dy leI iek`Ty kMm krn dy Xog hox dy leI swƒ AnMd krnw hY[ 4. prspr pRBwv iv`c is`Kx dw smW: (40 imMt) a. mu`K khwxI qy crcw kro: (15 imMt) 3-4 dy smUhW iv`c vMfo[ hryk smUh mn`uK khwxI dI pVHcl o krdw Aqy ie`k kwrn ƒ pCwxdw hY ik ikauN swƒ: • ieh XkInI bxwE ik hryk aus dI BUimkw ƒ Aqy BweIvwlI leI aunHW dy mul ` ƒ jwxy[ • ie`k BweIvwlI dy iv`c swfI au~nqI dw mulWkx kro[ • swfy inSwinAW q`k phuMcx dy leI jSn mnwE[ A. irport: (10 imMt) hryk smUh dy kol do g`lW dI irport dy leI ie`k imMt hY jo ik suKwlw bxwaux vwly ƒ sPlqw dy leI krnIAW jW hoxIAW cwhIdIAW hn[ ies dy smWnqr au~qrW dw mulWkx kro[ e. crcw kro: Coty smUhW dy iv`c, ienHW pRSnW qy crcw kro[ (15 imMt) • ikvyN nhmXwh Aqy lok jwxy ik aunHW ny BweIvwlI dy inSwinAW ƒ pRwpq kr ilAw hY? • ikauN jo bhuq swry lokW ny qjvIj qy kMm kIqw sI, kI aunHW swirAW ny mihsUs kIqw ik aunHW ny ie`k Xogdwn ƒ kIqw hY? auh ieh ikvyN jwxdy sn? • BweIvwlI dy iv`c, aun`qI dy iv`c, Aqy BwvyN ik ieh hY jW nhIN au~dySW ƒ pUrw krn dy iv`c kMm dw vyrvw iks ƒ r`Kx dI loV huMdI hY? • jykr ie`Qy jSn nhIN huMdw qW kI hoieAw hoxw sI? • jSn swfI eykqw ƒ ikvyN pRBwivq krdw hY? • kI qusIN quhwfy sQwnk KyqrW dy iv`c jSn dIAW audwhrxW ƒ vMf skdy ho? • 7 BweIvwlI dy isDWqw dI ie`k sMKp y pVHcl o rwhIN AgvweI krdy hoey dUjy idn dI smwpqI kro[ pRwrQnw nwl smwpqI kro[

19

AiDAwpk dy leI not: qIjy idn ƒ ieh kihx duAwrw ArMB kro ik A`j dy idn ikvyN khwxIAW Aqy BweIvwl dy isDWqw ƒ lwgU krnw hY qy kyNidRq krWgy[

prmySur dy jIvn dw ru`K: BweIvwlI ƒ lwgU krnw swfy Awly duAwly susmwcwr Aqy klIisXw sQwpnw leI qIjw idn – pwT 9

pwT smW: 1 GMtw 1. bweIbl AwieqW: lUkw 10:1-2, 17-20

1 ienHW g`lW dy ip`CoN pRBU ny s`qr ho vI Tihrwey Ar hr ngr Aqy hr QW ij`Qy Awp jwx vwlw sI aunHW ƒ do do krky Awpxy A`gy G`ilAw[ 2 qW aus ny aunHW ƒ AwiKAw, &sl qW bhuq hY pr vwFy QoVy hn ies leI qusIN &sl dy mwlk A`gy bynqI kro jo auh AwpxI &sl v`Fx ƒ vwFy G`l dyvy[ 17 Eh s`qr AnMd nwl muVy Ar boly ik pRBU jI qyry nwm krky BUq vI swfy v`s iv`c hn[ 18 aus ny aunHW ƒ AwiKAw, mYN Sqwn ƒ ibjlI vW|u AkwS qoN if`gy hoieAw if`Tw[ 19 vyKo mYN quhwƒ s`pW Aqy TUihAW dy ilqwVn dw Ar vYrI dI swrI SkqI au~qy ie^iqAwr id`qw hY Aqy koeI vI cIz quhwfw nukswn nw krygI[ 20 pr ies qoN AnMd nw hovo ik rUhW quhwfy v`s iv`c hn pr ies qoN AnMd hovo BeI quhwfy nwauN surg iv`c ilKy hoey hn[ ies dy nwl sMbMiDq AwieqW: m`qI 9:37-38, romIAW 10:13-15 is`iKAw it`pxI: ies Bwg ƒ smUh dy leI au~cI pVHn vwsqy iksy vlMtIAr ƒ kho[ smUh ƒ ieh puRSn pu`Co Aqy PIfbYk pRwpq kro: “quhwfy Anuswr ikauN iXsU ny cyilAW ƒ iek`ly dI bjwey do-do krky, gvwhI dyx Aqy iek`Ty syvw krn dy leI ByijAw?” 2. isDWq dy leI jwxkwrI: (5 imMt)

sQwnk sMgqIAW BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krn dy duAwrw ijAwdw pRBwvSwlI susmwcwr Aqy klIisXw sQwpnw ƒ krdIAW hn[ CyqI hI ijAwdw lok msIh ƒ jwxngy jykr AsIN isr& iek`ly hI nhIN, pr sQwnk sMgqI vjoN iek`Ty gvwhI idMdy hW[ ies ƒ krn dy leI swƒ krnw cwhIdw hY: • pRwrQnw krnI Aqy lokW Aqy iPrikAW dIAW loVW ƒ iek`Ty srvyKx krnw cwhIdw hY[ • iek`Ty Xojnw bxwauxI Aqy iqAwrI krnI hY[ • iek`Ty ikirAw krnI Aqy jSn mnwauxw hY[ is`iKAw it`pxI: klws ƒ Xwd krwE ik AsIN 100 ipMfW dy ijly dy ie`k ipMn kof dy ivcwr dw pRXog kr rhy hW, ijnHW dy iv`c 15 ipMf iv`c mOiKk bweIbl klIisXwvW pRgt ho rhIAW hn[ ivcwr ieh crcw krnw hY ik ikvyN ienHW 15 klIisXwvW dI bwkI dy 85 ipMfW iv`c susmwcwr Aqy klIisXw sQwpnw krn dy kMm iv`c ikvyN shwieqw kr skdy hW[ 3. is`Kx dy au~dyS • ik hryk ivAkqI dy kol lokW, ipMfW, Aqy aunHW dy Awly-duAwly dy ivAwpk Kyqr dy leI ie`k drSx hovy[

20

• ik hryk ivAkqI ieh ivSvws krygw ik auh jldI hI hor ijAwdw lokW ƒ msIh iv`c AwauNdy hoey Aqy hornW nwl sQwnk sMgqI iv`c iek`Ty huMdy vyKxgy jykr AsIN iek`Ty BweIvwlI iv`c kMm krdy hW[ • ik Bwg lYx vwly ivvhwirk, Awqimk kdmW ƒ jwxngy ijhVy ik hornW nwl BweIvwlI iv`c pRBwvSwlI klIisXw sQwpnw krn dy leI iqAwr rihx Aqy jwrI r`Kx leI aunHW ƒ lYx dI loV hY[ • ik mOiKk bweIbl klIisXwvW ƒ ipMfW iv`c swfy nyVy iek`Ty kMm krn leI pRwpq krn duAwrw, AsIN dUjy ipMfW q`k ijAwdw pRBwvSwlI nwl phuMc skdy hW ijnHW iv`c ie`k klIisXw nhIN hY[ 4. Coty smUhW iv`c prspr is`Kx dw smW: (40 imMt) is`iKAw it`pxI: ies smyN qoN ieh au~qm hY ik Aijhy smUhW dw pRXog krnw jo ik Biv`K dy iv`c iek`Ty kMm kr rhy ho skdy hn[ ieh BUgOilk siQqI Anuswr Aqy jW pUrv sMbMDW qy ADwirq iqAwr kIqw jw skdw hY[ ieh mh`qvpUrn hY ik auh ijhVy smUh dy AMdr hn inrMqr iek`Ty is`K skdy hn-Aqy dUjy smUhW dy nwl AwpsI sMprk r`Kx dy Xog ho skdy hn jdoN auh crcw krdy, ivcwrW ƒ Kojdy, Aqy is`Kdy hn[ ies smUh dw Awkwr pihly smUhW dy nwloN v`fw ho skdw hY[ a. drSx: (15 imMt) • smUh 1: ikauN pRwrQnw iek`Ty mh`qvpUrn hY Aqy jdoN AsIN swfy Awly-duAwly dy lokW leI susmwcwr dI iqAwrI krdy hW qW swƒ kwhdy bwry pRwrQnw krnI cwhIdI hY? swƒ lokW, ipMfW, Aqy aunHW dIAW hwlwqW bwry kI is`Kxw jW jwxnw cwhIdw hY (srvyKx/CwbIx) jykr AsIN swfy susmwcwr ƒ pRBwvSwlI bxwauxw cwhuMdy hW? • smUh 2: swfI Xojnw Aqy iqAwrI iv`c dUijAW klIisXwvW jo swfy nyVy hn ƒ swfy ielwky iv`c ij`Qy klIisXwvW nhIN hn iv`c susmwcwr Aqy klIisXw sQwpnw leI iek`Ty swfy nwl swfI sUcI iv`c Swiml krn leI ikhVy mh`qvpUrn KMf hoxgy? • smUh 3: swfI pRwrQnw, srvyKx, Xojnw Aqy iqAwrI dy ADwr qy, ikhVIAW Kws susmwcwr/klIisXw sQwpnw dIAW ikirAwvW AsIN iek`Ty kr skdy hW jo ik AsIN iek`ly nhIN kr skdy hW? swfy jSn ƒ iek`Ty kI pRyirq krygw Aqy ieh ikauN mh`qvpUrn hY? A. irport: (10 imMt) hryk smUh qoN ie`k ivAkqI kol irprot dy leI 2 imMt hn[ vwDU ivcwrW/crcw dy leI 4 imMt dI iejwzq idE[ e. crcw: (15 imMt) smUh ie`k vwr Pyr imldy hn Aqy Kws ikirAw kdmW qy crcw krdy hn ijhVy ik aunWH ny klIisXw sQwpnw ƒ iek`Ty sMboiDq krn leI lYx dI loV hY[

21

prmySur dw jIvn dw ru`K: BweIvwlI ƒ klIisXw dI AwriQk siQrqw dy leI lwgU krnw qIjw idn – pwT 10

pwT smW: 1 GMtw 1. bweIbl AwieqW: kUc 16:4-5, 2 Q`s. 3:6-12 kUc 16:4-5

Pyr Xhovwh ny mUsw ƒ AwiKAw, vyKo mYN quhwfy leI AkwS qoN rotI vrHwvWgw Ar prjw bwhr jwky ie`k idn dw sIDw ausy idn iv`c iek`Tw kry qW jo mYN auh ƒ prKW BeI auh myrI ibvsQw au~qy c`ldI hY ik nhIN[ Ar AYauN hovygw ik CyvyN idn jo Eh ilAwauxgy Eh auh ƒ iqAwr krn Aqy auh aus qoN dugxw hovygw ijhVw Eh in`q iek`Tw krngy[ II Q`slunIkIAW 3:6-12

hux hy Brwvo, AsIN Awpxy pRBU iXsU msIh dy nwm au~qy quhwƒ hukm idMdy hW BeI qusIN hr ie`k Brw qoN ijhVw aus rvwieq dy Anuswr nhIN jo qusW swQoN pweI sgoN ksUqw c`ldw hY inAwry rho[ qusIN Awp qW jwxdy ho BeI quhwƒ iks qrHW swfI rIs krnI cwhIdI hY ikauN jo AsIN quhwfy iv`c ksUqy nw c`ly[ nw iksy koloN muKq rotI KwDI sgoN imhnq pohirAw nwl rwq idn kMm DMdw krdy sW BeI quhwfy iv`coN iksy au~qy BwrU nw hoeIey[ nw ies krky jo swƒ ie^iqAwr nhIN sI pr ies leI jo AsIN Awpxy Awp ƒ quhwfy leI nmUnw kr ky ivKweIey BeI qusIN swfI rIs kro[ ikauNik jdoN AsIN quhwfy kol sW qd vI quhwƒ ieh hukm id`qw sI BeI jy koeI kMm DMdw krnoN n`k v`tdw hY qW rotI vI nw Kwvy[ ikauN jo AsIN suxdy hW BeI keIku quhwfy iv`coN ksUqy c`ldy Aqy kuJ kMm DMdw nhIN krdy sgoN prwey kMm iv`c l`q AVwauNdy hn[ hux AsIN pRBU iXsU msIh iv`c eyho ijihAW ƒ hukm idMdy Aqy qwgId krdy hW jo Eh cu`p cwp kMm DMdw kr ky AwpxI rotI KwieAw krn[ is`iKAw it`pxI: pUry smUh dy leI ienHW BwgW ƒ pVHn dy leI do vlMtIAr cux[ o 2. isDWq dy leI jwxkwrI: prmySur sBnW g`lW dw pRbMD krn vwlw hY[ sQwnk ivSvwsIAW dw iPrkw ie`k

pirvwirk klIisXw hY ijs dy rwhIN prmySr u kMm kr skdw hY Aqy sQwnk iPrky dy leI pRbMD krnw cwhuMdw hY[ klIisXw dy iv`c ivAkqIgq pirvwr Aqy ivSvwsIAW dw pUrw smUh AwriQk rUp iv`c BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krn dy duAwrw ie`k lMmyN smyN qIk blvMq ho skdw hY[ AsIN qd vI blvMq huMdy hW jdoN swfw sQwnk ivSvwsIAW dw smUh swfy nyVy dy ipMfW qoN mOiKk bweIbl klIisXwvW qoN ivSvwsIAW dy nwl iek`Ty kMm krdy hW[ AsIN swfI AwriQk su`KsWd ƒ vyKWgy Aqy swfy jIvn syhqmMd bx jwxgy Aqy hor ijAwdw siQr jdoN AsIN, iek`Ty: •

prmySur dw AwigAw pwln krdy hW-ivAkqIgq Aqy ie`k smUh dy vjoN



svwrQI nhIN huMdy hW Aqy ie`k dUjy dIAW loVW leI sMvydnSIl huMdy hW



ivcwrW Aqy qjvIjW qy bl pRdwn krn Aqy swfI AwriQk suKsWd leI iek`Ty kMm krdy hW

3. is`Kx dy au~dyS: •

ik hryk ivAkqI ieh smJygw ik prmySr u AwriQk rUp iv`c swfy syhqmMd hox pRqI icMqw krdw Aqy ie`Cw r`Kdw hY[



ik hryk ivAkqI ieh smJygw ik bhuq Kws ivvhwirk Awqimk, ivAkqIgq ikirAw, Aqy smUihk kMm AwriQk syhq Aqy siQrqw ƒ pRwpq krn dy leI cwhIdw hovygw[



ik hryk iPrky dy kol pihlW hI sRq o hn ik, jdoN AsIN iek`Ty kMm krdy hW, bwhroN shwieqw ƒ vyKy ibnW au~nqI dI iejwzq idMdy hW[

22



ik hryk ivAkqI smJygw ik aunHW dI AwpxI AwriQk syhq mOiKk bweIbl klIisXwvW iv`c ivSvwsIAW dy iek`Ty kMm krn dy duAwrw blvMq hovygI[ swry nyVy dIAW klIisXwvW iv`c lok lwB pwauxgy Aqy aunHW dy iPrky vI[



ik jdoN sQwnk sMgqI AwriQk rUp iv`c syhqmMd huMdI hY, ieh swfy lokW dy leI auqswh Aqy Aws ƒ ilAwauNdI hY, Aqy ieh swfI gvwhI leI vwDU qwkq ƒ ilAwaux vjoN swfy Awly duAwly dy duAwrw vyiKAw jWdw hY[

4. Coty smUhW iv`c prspr pRBwv iv`c is`Kx dw smW: (40 imMt) a. drSx: (15 imMt) hryk Cotw smUh hyTW idqy ivSy nwl Fu`kvyN ivcwrW ƒ pCwxdw hY[ 1. smUh 1: swfy ipMf iv`c Aqy nyVy dy ipMfW iv`c sB qoN v`fI loV kI hY ij`Qy ik dUjIAW mOiKk klIisXwvW hoNd iv`c hn? 2. smUh 2: ikhVy ivvhwirk FMgW dy nwl AsIN XogqwvW, dwqW, Aqy sRoqW ƒ vMf skdy hW jo ik prmySur ny swfI sQwnk sMgqI Aqy nyVy dIAW mOiKk bweIbl klIisXwvW iv`c AwriQk lwB dy leI swƒ id`qy hoey hn? 3. smUh 3: jykr AsIN swfy sQwnk ielwky qy swfI AwriQk siQqI qy hornW mOiKk bweIbl klIisXwvW qoN ivSvwsIAW nwl iek`Ty kMm krdy hW qW ikhVy lwB hoxgy? swfI sQwnk sMgqI dI AwriQk syhq swfI Aws dI AwpxI smJ ƒ pRBwivq krygI Aqy swfy Awly duAwly dy lokW iv`ckwr swfI gvwhI ƒ pRBwivq krygI? A. irport: (10 imMt) hryk smUh dy kol aunHW dy swr qy irport dyx leI 2 imMt hn[ vwDU ivcwrW/crcw leI 4 imMt dI iejwzq idE[ e. crcw: hryk Cotw smUh Kws ikirAw kdmW qy crcw krn leI imldw hY jo ik aunHW ƒ AwriQk iviSAW ƒ sMboiDq krn leI ArMB krn dI loV hY[ 5. irport: (15 imMt) hryk Cotw smUh Awqimk syhq dy sMbMD iv`c, jW sQwnk sMgqI ƒ bl pRdwn krn dy leI sRq o W ƒ vMfx leI ie`k ivcwr ƒ idMdw hY, jW ikhVy Kws lwB hoxgy jykr AsIN swfI AwriQk siQqI qy iek`Ty kMm krdy hW, jW ikvyN AwriQk syhq iPrky dy iv`c swfI gvwhI ƒ pRBwivq krygI[

23

prmySur dw jIvn dw ru`K swfy Awly-duAwly iPrky dy ivkws leI BweIvwlI ƒ lwgU krnw qIjw idn – pwT 11

pwT smW: 1 GMtw

1. bweIbl AwieqW: XswXwh 58:9-12

qd qUM pukwryNgw Aqy Xhovwh au~qr dyvygw, qd qUM duhweI dyvyNgw Aqy auh AwKygw, mYN hYgw[ jy qUM Awpxy ivckwroN jUlw dUr kryN, nwlyN auNgl dI sYnq Aqy durbcn ƒ[ jy qUM Bu`K leI AwpxI jwn fohlyN, Aqy mskIn dI jwn ƒ rjwvyN, qW qyrw cwnx AMnHyry iv`c cVHygw, Aqy qyrw Gu`p AnHr y dupihr vW|u hovygw[ Xhovwh qyrI AgvweI sdw krdw rhygw, JulisAW QwvW iv`c qyrI jwn ƒ iqRpq krygw, Aqy qyrIAW h`fIAW ƒ mzbUq krygw, qUM isMjy hoey bwg ijhw hovyNgw, Aqy aus suMb ijhw ijh dw pwxI muk ` dw nhIN[ qyry iv`coN do prwcIn QyhW ƒ auswrngy, qUM bhuqIAW pIVHIAW dIAW nIhW auTwvyNgw, Aqy qUM “qyV dw mrmMq krn vwlw,” “vsyibAW dy rwhW dw suDwrk” AKvweyNgw[ ies dy nwl sMbMiDq AwieqW: rsUlW dy krq`b 20:32-35, lUkw 4:18, XswXwh 58:6-7 is`iKAw not: ie`k vlMtIAr ƒ smUh leI pVHn idE[ 1. isDWq leI jwxkwrI: (5 imMt) sQwnk sMgqI BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krn dy duAwrw ijAwdw pRBwvSwlI nwl aunHW dy iPrky dI syhq, AwirQk, is`iKAw, Aqy dUjy smwijk pihlUAW ƒ bdlx dy Xog hY[ ieh swfy ipMfW Aqy SihrW dy iv`c sB qoN ijAwdw jldI AOrqW Aqy b`icAW dy jIvnW iv`c vyiKAw jw skdw hY[

swfy iPrky dy syhq, is`iKAw, Aqy hor smwijk pihlU ijAwdw suDwry jw skdy hn, nvIN Aws pCwxI jw skdI hY, Aqy jdoN AsIN iek`T-y kMm krdy hW qW jIvn ijAwdw brkq pw skdw hY[ Kws krky jdoN AsIN swfy nyVy dy ipMfW iv`c hor mOiKk bweIbl klIisXwvW qoN ivSvwsIAW nwl iek`Ty kMm krdy hW[ ies ƒ krn dy leI swƒ cwhIdw hY: • kwiel hoeIey ik prmySur swrIAW brkqW dw sRq o hY-swfy jIvnW iv`c Aqy swfy iPrky dy iv`c[ • eyh jwxIey ik prmySur swfy iPrky dy iv`c hwlwqW ƒ jwxdw hY Aqy swfy iPrky ƒ syhqmMd Aqy aus dI ikrpw Aqy BilAweI dI ie`k audwhrx hox leI cwhuMdw hY[ • ie`k sQwnk sMgqI huMdy hoey, swƒ swfy Awly duAwly dIAW hwlwqW bwry jwxU rihxw cwhIdw hY jo ik swfy iPrky dy iv`c jIvn dI Xogqw ƒ pRBwivq kr rhy hn, Aqy swfy kMmW ƒ iek`Ty sMswr dy iv`c prmySr u dy kMm dy mh`qvpUrn ih`sy vjoN igxdy hW[ • eyh jwxIey ik prmySur ny pihlW qoN hI swfy idlW iv`c, mnW iv`c, Aqy swfy iPrky dy iv`c sRoq id`qy hn jo ik ies pRwQimkqw dIAW loVW dy jvwb leI pRXog kIqy jw skdy hn[ • ivvhwirk, sIimq, au~c pRwQimkqw dy inSwinAW ƒ sQwipq kro ijnHW qy, iPrky dy iv`c hornW dy nwl, AsIN iek`Ty kMm kr skdy hW[ ieh swfI aun`qI qy crcw krn leI Aqy swfI sPlqw dw jSn mnwaux dy Xog hox dy leI mh`qvpUrn hY[ • eyh ik ieh bdlwvW ƒ smW l`gdw hY Aqy eyh ik ieh isrP iek`Ty kMm krn dy duAwrw hI hY ik AsIN ArMB krn Aqy ienHW loVW dy sMbMD iv`c pRBwvSwlI kMm ƒ pUrw krn dy Xog hovWgy[ 3. is`Kx dy au~dyS •

ik hryk ivAkqI/smUh kol ie`k drSx hY ik prmySr u cwhuMdw hY ik aunHW dw ipMf/Sihr syhqmMd hovymYfIkl qory qy, is`iKAw dy qor qy, Aqy iPrky dy jIvn dy swry pihlUAW iv`c[ ieh bdlwv bweIbl dI jVH iv`c, prmySur dy suBwA Aqy swfy leI aus dI ie`Cw iv`c jVH pwieAw hoieAw hY[



ik hryk ivAkqI/smUh kol aunHW dy iPrky iv`c syhq, is`iKAw, Aqy hor smwijk ivkws dIAW pRwQimkqwvW ƒ pRwpq krn dy leI iek`Ty kMm krn dy leI ie`k drSx hY[ ik ieh drSx swfy nyVy dy ipMfW iv`c

mOiKk bweIbl klIisXwvW qoN ivSvwsIAW nwl kMm krn iv`c Swiml hY[ 24



ik hryk ivAkqI/smUh kuMzI iviSAW ƒ pCwnxgy jo ik aunHW dy au~dySW ƒ pRwpq krn iv`c shwieqw kr skdy hn, lok jW sMgTn jo ik bdlwv dw ivroD kr skdy hn, Aqy ie`k sp`St ikirAw Xojnw sMcwr krn dy leI Aqy ienHW lok/smUhW dy nwl sMbMiDq hox dy leI[



ik hryk ivAkqI/smUh kol Agly 12 mhIinAW dy leI iPrky dy ivkws dIAW ikirAwvW leI mn iv`c sp`St au~dyS hoxgy[ ies iv`c ivvhwirk nqIjy, smW sUcI, sp`St izMmv y wrIAW Swiml hoxgIAW, Aqy sihmq hoey sMcwr dw FMg klIisXwvW AMdr Aqy iv`ckwr aunHW dy iek`Ty kMm krn bwry hovygw[

4. Coty smUhW dy iv`c prspr pRBwv iv`c is`Kx dw smW: (40 imMt) a. drSx: (15 imMt) smUh 1: •

swfy iPrky dy iv`c syhq, is`iKAw, jW hor ikhVIAW sB qoN v`fIAW smwijk loVW hn?

swfy ipMfW/SihrW dy iv`c pihlW qoN hI ikhVy sRoq auplb`D hn (jW swfy ielwky dy iv`c) jo ik shwieqw krngy jW pRXog kIqy jw skdy hn jdoN AsIN swfIAW is`iKAw, syhq, jW hor smwijk loVW ƒ sMboiDq krn ƒ Bwldy hW[ smUh 2: •



swfy iPrikAW dy iv`c ienHW lwBW ƒ pCwxn leI sB qoN v`fIAW ikhVIAW rukwvtW jW rwh iv`c roVy hn?



ienHW bdlwvW ƒ hox leI kOx swfy jqnW ƒ rok skdw hY?

• swƒ aunHW dy nwl ikhVy kdm lYxy cwhIdy hn? smUh 3: •

AsIN ikvyN dUjy pRyirq ivSvwsIAW ƒ, nyVy dy sQwnk mOiKk bweIbl klIisXwvW, jW hornw msIhI syvkweIAW ƒ pCwx skdy hW jo syhq, is`iKAw, Aqy swfy iPrky iv`c hornw smwijk loVW qy pRBwv pwaux iv`c swfI shwieqw kr skdIAW hn?

A. irport dyxw: (10 imMt) hryk smUh dy kol ie`k kuMzI ivcwr/jW ivSy qy irport dyx dy leI do imMt hn jo ik pRSn dy jvwb dy leI aunWH ny pCwxy hn[ vwDU Ku`lHI crcw/ivcwrW dy leI 4 imMtW dI iejwzq idE[ e. crcw: (15 imMt) Coty smUh ie`k vwr Pyr imldy hn Aqy Kws ikirAw kdmW qy crcw krdy hn ijhVy ik aunHW ƒ iviSAW ƒ sMboiDq krn dy leI lYx dI loV hY jo ik aunHW ny pihly 15 imMt dy sYSn iv`c pCwxy sn[ 5. irport (15 imMt) hryk smUh dy kol kuMzI ivcwr/ivSy qy irport dyx dy leI do imMt hn, jo ik pRSn dy jvwb leI pCwxy gey hn[ vwDU Ku`lHI crcw dy leI 9 imMtW dI iejwzq idE[

25

prmySur dw jIvn dw ru`K: swfy ivAkqIgq Aqy iPrky dy jIvn iv`c smwijk inAwauN dy leI BweIvwlI ƒ lwgU krnw qIjw idn – pwT 12

pwT smW: 1 GMtw 1. bweIbl AwieqW: kUc 3:7-12, 13-16 kUc 3:7-12

Xhovwh ny AwiKAw, mYN AwpxI prjw dI musIbq ƒ ijhVI imsr iv`c hY s`c mu`c vyiKAw hY Ar aunHW dI duhweI jo aunHW qoN bygwr krwaux vwilAW dy kwrn hY suxI ikauN jo mYN aunHW dy duK ` W ƒ jwxdw hW[ Aqy mYN au~qirAw hW qW jo aunHW ƒ imsirAW dy h`QoN CufwvW Aqy aus DrqI iv`coN k`F ky A`CI Aqy moklI DrqI iv`c ij`Qy du`D Aqy Sihd v`gdw hY ArQwq knwnIAW ih`qIAW AmorIAW Pir`jIAW ih`vIAW Aqy XbUsIAW dI QW iv`c auqwhW ilAwvW[ so hux vyK iesrweylIAW dI duhweI myry qIk A`pVI Aqy mYN aus AnHr y ƒ vI jo imsrI aunHW au~qy krdy hn if`Tw hY[ hux qUM Aw[ mYN qYƒ iPraUn kol G`lWgw qW jo qUM myrI prjw ArQwq iesrweylIAW ƒ imsr iv`coN k`F ilAwvyN[ qW mUsw ny prmySr u ƒ AwiKAw, mYN kOx hW jo mYN iPraUn kol jwvW Aqy iesrweylIAW ƒ imsr qoN k`F ilAwvW? aus AwiKAw, mYN qyry nwl hovWgw Aqy qyry leI ieh pqw hovygw ik mYN qYƒ G`ilAw BeI jd qUM eys prjw ƒ imsr qoN k`F ilAwvyNgw qW qusIN eys phwV au~qy prmySur dI aupwsnw krogy[ kUc 3:13-16

Pyr mUsw ny prmySur ƒ AwiKAw, vyK jd mYN iesrweylIAW dy kol jwvW Ar aunHW ƒ AwKW BeI quhwfy ipau dwidAW dy prmySur ny mYƒ quhwfy kol G`ilAw hY qW Eh mYƒ AwKxgy BeI aus dw nwm kI hY? qW mYN aunHW ƒ kI d`sW? prmySr u ny mUsw ƒ AwiKAw, ‘mYN hW jo mYN hW?’ Aqy qUM iesrweylIAW ƒ AYauN AwKIN ik ‘mYN hW” nwmI ny mYƒ G`ilAw hY[ prmySur ny mUsw ƒ hor eyh AwiKAw, qUM iesrweylIAW ƒ AYauN AwKIN ik Xhovwh quhwfy ipau dwidAW dy prmySur, Abrwhwm dy prmySur, ieshwk dy prmySur, Ar XwkUb dy prmySr u ny mYƒ quhwfy kol G`ilAw hY[ sdIpk kwl qoN myrw eyho hI nwm hY Aqy pIVHIE pIVHI myrI eyho hI XwdgIrI hY[ jwh Aqy iesrweyl dy bzurgW ƒ iek`Ty kr Aqy aunHW ƒ AwK ik Xhovwh quhwfy ipau dwidAW dy prmySr u , Abrwhm, ieshwk, XwkUb, dy prmySr u ny AYauN AwKidAW mYƒ drSx id`qw ik mYN jrUr quhwfy ^br leI Aqy jo kuJ imsr iv`c quhwfy au~qy bIiqAw hY if`Tw[ is`iKAw not: ienHW BwgW ƒ pUry smUh dy leI pVHn vwsqy do vlMtIAr ƒ cux[ o smUh ƒ hyTW ilKy pRSn pu`Co[ (PIfbYk dy leI 5 imMt)[ • imsrI Aqy iesrweylI ie`k hI Sihr dy iv`c rih rhy sn[ kI aus smwijk kRm dy iv`c ie`k smUh ƒ ijAwdw lwB pRwpq sn? • prmySur ivAkqIAW dy idlW ƒ vyKdw hY[ kI aus ny imsnrIAW ƒ aunHW dy lwBW dy kwrn v`fy mul ` dy mMinAw sI? • mUsw dy leI ieh klpnw krnw ikauN muSikl sI ik auh iPraUn ƒ iesrweylIAW dy jwx leI pRBwivq kr skdw sI? 2. isDWq leI jwxkwrI:

prmySur ny swƒ sMpUrx hox leI auqpMn kIqw sI – ivAkqIgq qor qy, swfy sMbD M W dy iv`c, Aqy swfy iPrikAW dy iv`c[ jd ik hryk ivAkqI AnOKw hY, aus ny swƒ swirAW ƒ mu`l iv`c ie`k smwn bxwieAw hY[ iesy krky hI iXsU ny AwiKAw, sBnW hukmW iv`coN sB qoN v`fw ieh hY ‘Awpxy prmySur ƒ Awpxy pUrI jwn Aqy pUry bl Aqy pUry mn dy nwl ipAwr kr, Aqy, ‘Awpxy guAWFI ƒ Awpxy jyhw ipAwr kr’ (lUkw 10:27)[ swQI ivSvwsIAW dy nwl hor sQwnk bweIbl klIisXwvW qoN BweIvwlI iv`c iek`Ty kMm krdy hoey AsIN dUijAW ƒ smwijk inAwauN Aqy AzwdI ƒ pCwxn iv`c shwieqw krdy hW jdoN swfy Awly duAwly dw smwj ieh prmySur duAwrw id`qy mu`l ƒ smJdw Aqy AiBAws krdw hY[ AsIN swfy iPrikAW Aqy ielwky iv`c smwijk inAwauN iv`c suDwr vyKx dy leI, iek`T,y AsIN: • msIh iv`c ie`k dUjy dy m`ulW ƒ svIkwr kro[ 26

• •

swfy pirvwrW, iPrikAW, Aqy swfy Awly duAwly dy ielwikAW iv`c idn-b-idn sMbD M W dw pRdrSx kro[ hwlwqW dy iv`c iek`Ty kMm kro ij`Qy ie`k ivAkqI dw mu`l fr iv`c rihMdw jW nzrAMdwj kIqw jWdw hY[

3. is`Kx dy au~dyS: •





ik hryk ivAkqI smJy ik AsIN bwhroN BwvyN ikMny vI “iBMn” ikauN nw hoeIey, AMdroN prmySur ny swƒ m`l u iv`c ie`k smwn auqpMn kIqw hY[ prmySur ny swƒ sBnW ƒ auqpMn kIqw Aqy iXsU ausy FMg nwl iXsU swfy iv`coN hryk ƒ Cufwaux dy leI mr igAw sI[ ik hryk ivAkqI smJygw ik smwj dy iv`c, jo ik Awm qor qy pwp Aqy tu`ty hoey m`l u W duAwrw pRBwivq hY, ie`Qy idn-b-idn prmySur dy ipAwr Aqy m`l u dw pRdrSx krn dy leI jo ik aus ny hryk ivAkqI dy iv`c r`iKAw hY, Kws, Aksr s^q, pRwrQnw pUrvk kMm dI loV hovygI[ ik hryk ivSvwsI Aqy sQwnk sMgqI nyVy dy ipMfW qoN, iek`Ty kMm krdy hoey, ie`k dUjy ƒ Xwd krw skdy hn, Kws kMmW ƒ prmySur duAwrw id`qy mu`lW dw AnuBv krn leI iPrikAW ƒ s`dx Aqy pRdrSx krn dy leI kr skdy hn[

4. Coty smUhW dy iv`c prspr pRBwv dy iv`c is`Kxw: (40 imMt) a. khwxIAW: iqMn smUhW iv`c vMfy jwE Aqy ienHW pRSnW qy crcw kro (15 imMt) • kUc 5:5-12[ jykr prmySur iesrweylIAW dy nwl sI, qW smwijk inAwauN ƒ pRwpq krnw aunHW dy leI ienHW muSikl ikauN sI? AsIN ies qoN kI is`Kdy hW? • lUkw 18:1-5[ iz`dI ivDvw dI khwxI swƒ swfy iPrikAW dy iv`c jW swfy Awly duAwly dy ielwikAW iv`c smwijk inAwauN leI swfy jqnW bwry kI isKwauNdI hY? • rsUlW dy krq`b 12:1-19[ pqrs ie`k smwijk inAwauN dI ie`k kmI dy ie`k sp`St kys dy iv`c krVI sjw dw swhmxw kr irhw sI[ sQwnk ivSvwsIAW ny ikhVI ikirAw kIqI sI? kI hoieAw? ivSvwsI hYrwn ikauN hoey sn jdoN pqrs Gr AwieAw? AsIN ies qoN kI is`Kdy hW? hryk smUh qoN ie`k jW do PIfbYk itp`xIAW ƒ lE[ A. drSx: hryk smUh hyTW id`qy ivSy nwl Fuk ` vyN 2-3 ivcwrW ƒ pCwxdw hY[ (15 imMt) u • smUh 1: swfy pirvwrW dy iv`c swfy jIvn ikvyN iBMn hoxgy jykr AsIN s`cmu`c ivSvws krIey ik AsIN m`l iv`c ie`k hW Aqy ies isDWq ƒ ikirAw iv`c AnuBv krn leI iek`Ty kMm krIey? • smUh 2: swfy iPrky ikvyN iBMn hoxgy jykr ivSvwsIAW dI swfI sQwnk sMgqI iv`c hryk dUjy ivSvwsIAW Aqy iPrky iv`c hornW dohW dy nwl ie`k smwn iek`Ty ikirAwSIl ivhwr krdw hY? • smUh 3: swfy Awly duAwly dw smwj ikvyN iBMn hovygw jykr swfI sQwnk sMgqI dy iv`c ivSvwsI Aqy hor nyVy dIAW sMgqIAW iv`c ivSvwsI – smwj ƒ prmySur dy mul ` W ƒ svIkwr krn Aqy Asl iv`c Awpxy Awp pRdrSx krn leI s`ddy iek`Ty kMm krdy hn? e. crcw: smUh kol aunHW dy swr qy irport dyx leI 2 imMt hn[ vwDU ivcwrW/crcw dy leI 4 imMt dI iejwzq idE[ (10 imMt) 5. crcw Aqy irport: (20 imMt) prmySur dy m`ulW bwry iqMn ivcwr ienHW khwxIAW dy iv`c vwr-vwr pRgt huMdy hn: 1. prmySur dy m`ulW Aqy s`c qy ivSvws krn dy leI Asl inhcw cwhIdI hY[ 2. ienHW m`ulW ƒ pCwxn dy leI Asl inrMqrqw cwhIdI hY ikauN jo ie`Qy v`fw ivroD hovygw[ 3. ienHW bdlwvW ƒ vyKx dy leI Asl pRwrQnw cwhIdI hY ikauN jo swry mnu`KW dy idl suBwivk qor qy s^q huMdy hn jd qIk prmySur dw Awqmw aunHW iv`c kMm nhIN krdw hY[ ienHW iqMn isDWqw ƒ mn iv`c r`Kdy hoey, hryk smUh crcw krdw hY Aqy qd aunHW dy ielwky jW iPrky dy iv`c ie`k smwijk inAwauN sMbMDI ie`k ivcwr dI irport idMdw hY ijs ƒ sMboiDq kIqw jw skdw hY jykr aunHW ivSvwsIAW dI sQwnk sMgqI iek`Ty kMm krdI hY jW jykr auh hor sQwnk sMgqI dy nwl iek`Ty kMm krdy hn[ (crcw dy leI 10 imMt, irport dy leI 10 imMt)[

27

prmySur dw jIvn dw ru`K smUh qjvIj Aqy smwpqI pwT 13

pwT smW: 3 GMty

1. 3 ru`K khwxIAW Aqy kuMzI BweIvwlI isDWqw dI sMKyp pVHcol kro[ (10 imMt) 2. Bwg lYx vwilAW ƒ kMm krn vwly smUhW iv`c vMfo[ ieh au~qm hY jykr ieh smUh iv`c Eh Bwg lYx vwly hn jo ik qjvIj ijs dw auh ivkws krdy hn iek`Ty kMm kr rhy hoxgy[ ies kwrn dy leI smUh ie`k syvkweI/klIisXw qoN ho skdy hn jo ik Awly duAwly dy ipMfW/klIisXwvW q`k phuMc rhy hoxgy[ jW smUhW iv`c klIisXwvW Aqy syvkweIAW Swiml ho skdIAW hn jo ik EhnW dIAW BweIvwlIAW ƒ ivkisq krn Aqy ivsQwr krn leI iek`Tw kMm krn ƒ cwh skdIAW hn[ 3. smUh ƒ sONipAw igAw kMm: (90 imMt) hryk smUh ƒ cwr lwgUkrn KyqrW iv`coN ie`k ƒ cuxn idE:

susmwcwr Aqy klIisXw sQwpnw

AwirQk ivkws

smwijk siQqIAW

smwijk inAwauN

EhnW dy lwgUkrn Kyqr leI hryk smUh krygw: a. lwgUkrn Kyqr jo aunHW ny cuixAw hY leI drSx Aqy Kws “Aws kIqy” nqIijAW ƒ ivkisq krnw[ A. BUgOilk Kyqr/ielwky ƒ pirBwiSq krnw ij`Qy ik auh ies Xojnw ƒ lwgU krngy[ e. aunHW dI sUcI bxwE ijnHW ƒ auh ies ƒ pUrw krn leI EhnW dI BweIvwlI iv`c Swiml krn leI khxgy[ ieh aunHW lokW/klIisXwvW ƒ Swiml krygw ijnHW ny ik tI.E.tI. tRyinMg iv`c ih`sw nhIN ilAw hY[ EhnW dy ielwky iv`c

klIisXwvW dw hornW klIisXwvW nwl kMm krn dI mh`qqw qy bl idE[

s. EhnW dy drSx ƒ pUrw krn dy leI Agly 6 mhIinAW leI ikirAw Xojnw ƒ ivkisq kro[ h. crcw kro ik ikvyN auh sRoqW ƒ vMf skdy hn ijhVy ik aunHW dy kol ies drSx ƒ pUrw krn dy leI hn Aqy iksy soRqW ƒ pCwxdy hn ijnHW dI aunHW ƒ ivkisq krn dI loV ho skdI hY: tI. E. AYl. iv`c 3 khwxIAW ƒ EhnW dIAW GrYlU klIisXwvW Aqy hornW nwl vMfxw[ k. iksy ƒ v`fy smUh ƒ irport dyx dy leI cuxo[

it`pxI: zmImw iv`c hyTW id`qy isrlyK iv`c suJwvW dI pVHcl o kro: “quhwfI BweIvwlI ƒ ArMB krnw: ivvhwirk ikirAw kdm” Aqy smUhW ƒ ienHW ƒ EhnW dIAW ikirAwvW XojnwvW iv`c ivkisq krn idE[ 4. smUh irport (15 imMt)

hryk smUh qoN v`fy smUh ƒ irport dyx leI ie`k nuimMedy ƒ cuxo[ ieh XkInI bxwE ik auh E-h q`k au~pr id`qIAW g`lW ƒ Swiml krn[ 5. jvwbdyhI Aqy Polo-A`p leI smUh XojnwvW ƒ inrDwirq krnw[ Bwg lYx vwilAW leI tI. E. AYl. dy isDWqw dy sMKp y vrxn Aqy smUh qjvIjW qoN irport ƒ suxn dy leI ie`k 610 mhIinAW dy iv`ckwr ie`k imqI ƒ inXukq kro[ mulWkx Aqy irport dy PwrmW dI pVHcol kro[ 6. smwpqI it`pxIAW, jSn, pRwrQnw Aqy smrpx[

28

jmImw is`iKAkW dy leI not: ies pwTkRm ƒ isKwaux dy leI DMnvwd[ swfI pRwrQnw ieh hY ik prmySur dw piv`qr Awqmw quhwfI AgvweI krygw jdoN qusIN ies pwTkRm ƒ isKwauNdy ho[ ie`Qy Eh isPwrSW hn ijhVIAW ik AsIN pRwrQnw krdy hW ik quhwfI sPlqw dy iv`c shwieqw hoxgIAW[ 1. ie`k is`iKAk pwTkRm ƒ pRBwvSwlI FMg nwl isKw skdw hY[ iPr vI, qusIN ies pwTkRm dI AgvweI krn dy leI ie`k CotI tIm dw pRXog krn qy gor kr skdy ho[ tIm dI phuc M khwxI smUhW dy nwl kMm krn iv`c Aqy klws dI aun`qI qy nzr r`Kx leI shwiek hY[ 2. jykr qusIN pwTkRm dI AgvweI krn leI ie`k is`iKAkW dI tIm dw pRXog krdy ho ieh mh`qvpUrn hY ik tIm hryk idn dy AMq iv`c idn dI pVHcl o krn dy leI QoVy smyN dy leI Aqy, jykr loVINdw hov,y klws dy ArMB qoN pihlW svyr ƒ ieh inSicq krn leI ik swry sONpy gey kMm pUry kIqy jwx leI imly[ 3. ies pwTkRm dI sPlqw leI pRwrQnw jrUrI hY[ AsIN isPwrS krdy hW ik quhwfy kol aunHW ipMfW iv`c ij`Qy ik auh au~dm nwl Awpxy pRqIinDIAW ƒ ies pwTkRm leI Byj rhy hn dohW sQwnW qy pRwrQnw krn dy leI lok hox ij`Qy ik ieh isKwieAw jw irhw hY[ AsIN isPwrS krdy hW ik Bwg lYx vwly G`toN G`t klws dy ArMB hox qoN pihlW 20-30 imMt leI pRwrQnw Aqy ArwDnw leI iek`Ty hox[ Bwg lYx vwilAW ƒ ArwDnw Aqy pRwrQnw iv`c AgvweI krnI cwhIdI hY[ 4. Bwg lYx vwilAW ƒ Coty Swm dy kMm sONpxw Fu`kvW hY pr auh G`t qoN G`t hoxy cwhIdy hn[ ividAwrQIAW ƒ Arwm dy leI Aqy Awpxy Awp swm`gRI dI pRIikRAw leI EhnW dI Swm cwhIdI hY[ 5. swm`gRI dy AMq iv`c kuJ khwxIAW hn ijhVIAW ik kuMzI BweIvwl isDWqw ƒ pyS krn iv`c shwiek ho skdIAW hn[ jd ik ieh khwxIAW piv`qr Swsqr dIAW khwxIAW nhIN hn Eh auh khwxIAW hn ik ikvyN prmySur dy lok piv`qr Swsqr dy isDWqw dw EhnW dy KyqrW iv`c pRBwvSwlI BweIvwlI ƒ Akwr dyx leI pRXog kr rhy hn[ 6. pwTkRm ƒ isKwauNdy hoey ieh gMBIr hY ik qusIN Aqy quhwfI tIm ArMB qoN lY ky AMq qIk qusIN Aqy quhwfI tIm BweIvwlI dy rwh dy nwl nwl Bwg lYx vwilAW dI AgvweI kry[ quhwƒ ipCly idn dy pwTW dI ie`k Aqy kuMzI iviSAW dI sMKyp pVHcol leI hryk idn ƒ ArMB krnw cwhIdw hY[ ijvyN Fu`kvW hov,y klws ƒ 3 ru`KW dy isDWqw bwry Aqy nINh jo ik ieh pwTkRm leI r`Kdy hn ƒ Xwd krwE[ 7. smUhW dy leI ikirAwvW XojnwvW ƒ ivkisq krn dy leI pwTkRm dy AMq iv`c smyN dI iejwzq dyx leI inSicq rho[ quhwƒ ie`k Polo A`p Aqy Polo A`p Xojnw ƒ ivkisq krn dI loV ho skdI hY[ AsIN ie`k 6 mhIny dI Xojnw dI isPwrS krdy hW jo: a. Bwg lYx vwilAW ƒ aunHW dIAW ikirAwvW XojnwvW qoN jvwbdyhI Aqy irport leI auqswihq krygI[ A. klws dy leI iek`Ty hox Aqy aunHW dy jqnW dy nqIijAW ƒ iek`Ty vMfx dy leI ie`k Polo A`p smyN dw pRbMD kry[ 8. pwTkRm dy dorwn Bwg lYx vwilAW ƒ 3 ru`KW dIAW khwxIAW ƒ Xwd krwauxw mh`qvpUrn hY ijhVIAW ik pwTkRm dy ArMB qoN d`sIAW geIAW sn[

29

quhwfI klIisXw ArMB krnw – klIisXw BweIvwlI: ivvhwirk ikirAw kdmW dy leI suJwv kdm 1: pqw kro ik quhwfy iPrky dy iv`c lok iknHW ƒ v`fIAW cunOqIAW vjoN mihsUs krdy hn

ienHW iviSAW dy bwry swƒ iks dy nwl g`l krnI cwhIdI hY? sMBwvnwvW? ipMf/iPrky dy bzurg jW mMny gey AwgU, skwrwqmk srkwr dy ivAkqI, iPrky dIAW sMsQwvW dy AwgU, Aqy sdw iPrky dy swDwrn mYNbrW nwl g`lbwq krnw Xwd r`Ko – lok ijhVy ik Asl dy iv`c idn-b-idn sQwn siQqI iv`c rihMdy hn[ iPrky dy AwgUAW ƒ pCwxn dy leI ie`k Kws jqn kro ijs dy kol ie`k Asl idl hY – iPrky ƒ rihx dy leI ie`k au~qm sQwn bxwaux vwsqy ie`k Asl smrpx[ auh ihMdU, muslmwn, jW dUjy ivSvws dy ho skdy hn[ pr aunHW ƒ cMgI ie`iCAw dy AwgU krky mMno (ijvyN ik “SWqI dw mn`uK” ijs dy bwry iXsU ny aus dy cyilAW ƒ bwhr Byjdy hoey boilAw sI)[ qd quhwfy Kyqr dy iv`c ivSvwsIAW dI sQwnk sMgqI dy AwgUAW dy nwl ivkAqIgq g`l krn dy leI ie`k Kws jqn kro[ Xwd r`Ko ik quhwfI BweIvwlI drSx dI Aws sQwnk ivSvwsIAW dI sMgqI ƒ, sQwnk klIisXwvW ƒ

Asl iv`c Awqimk pRBwv Aqy quhwfy Kyqr iv`c smwijk bdlwv leI iek`Ty kMm krn vwsqy pRwpq krnw hY[ sPlqw leI suJwv: lok pu`C skdy hn, “qusIN kOx ho Aqy qusIN ienHW pRSnW ƒ ikauN pu`C rhy ho?” ie`k iemwndwr, is`Dw au~qr sdw au~qm hY[ kuJ ies qrHW qy gor kro: “iXsU dy ivSvwsI hud M y hoey, Aqy ikauN jo ivSvwsIAW dI swfI sMgqI ies iPrky dy iv`c hY, AsIN swfy leI hux Aqy Biv`K iv`c swfy b`icAW dy leI au~qm sMBv jIvn ƒ vyKxw cwhuMdy hW[ AsIN mihsUs krdy hW ik jykr AsIN eImwndwr hW Aqy ijnHW cunq O IAW dw AsIN swhmxw krdy hW ƒ smJdy hW ienHW cunOqIAW ƒ iek`Ty h`l krn dI sMBwvnw bhuq ijAwdw v`fI hY[”

swƒ kI pu`Cxw cwhIdw hY? sMBv pRSn: •

jykr AsIN quhwfy iPrky dy iv`c ie`k bdlwv ƒ vyK skdy hW kI sB qoN v`fy lwB ƒ lY ky Awvygw?



qusIN swfy iPrky dI sB qoN v`fI loV vjoN iks ƒ vyKdy ho?

jykr AsIN swfy AwriQk Aqy smwijk siQqI iv`c suDwr ƒ vyKxw cwhuMdy hW (syhq, is`iKAw, Awid[) qusIN iks ƒ sB qoN mh`qvpUrn hox leI mihsUs krdy ho? sPlqw dy leI suJwv: swDwrn BwSw dw pRXog kro[ hryk ƒ ijs dw qusIN ieMtrivXU lYNdy ho sdw ie`ko hI pRSn pu`C[ o jo lok AwKdy hn aus dw ie`k swvDwnI nwl vyrvw r`K[ o ienHW lokW qoN au~qr jo qusIN pRwpq krdy ƒ iek`Tw kr lE Aqy pCwxo ik ikhVy ivSy sB qoN mh`qvpUrn vrxn kIqy jWdy hn? •

kdm 2. quhwfy iPrky dy mOjUdw sRoqW leI Kws jqn/phuMc ƒ bxwE[ ies qrHW dIAW g`lW ƒ vyKo: ikirAwSIl sRoq kI hn jo ik ies qrHW dI ie`k BweIvwlI iv`c pRXog kIqy jw skdy hn: •

Xogqw, AnuBv, hunr, lokW dw AnuBv[



zmIn



nw vrqIAW jWdIAW srkwrI iemwrqW



suBwivk sRoq (pwxI, zmIn, Awid[)



bdlwau Aqy ivkws dy leI Ku`lHy iPrky dy AwgU

30

ie`k Biv`K dy iPrky, klIisXw ADwirq BweIvwlI ijvyN ik srkwrI krz pRogrwm iv`c dUjy ikhVy sRoq mul ` vwn ho skdy hn[ •

sQwnkW bYNkW nwl jWc kro ik iks iksm dy Awqm-shwieqw pRogrwm dI auh sQwnk iPrikAW dy iv`c pySkS krdy hn[



srkwrI isKlweI pRogrwm jW iPrky dy ivkws dy mwihr jo ik auplb`D ho skdy hn[



KyqrI msIhI jW “sMswirk” gYr-lwB sMsQwvW jo ik iPrky dy ivkws, Coty audXog, Coty krz pRogrwm, Awid dI pySkS krdIAW hn[

kdm 3: swr k`Fo Aqy pCwxo ik jdoN qusIN iPrky dy iv`c aunHW nwl g`lbwq kIqI qW quhwfIAW suxIAW hoeIAW iv`coN iknHW ƒ qusIN mh`qvpUrn g`lW mihsUs krdy ho[ swry ivSy, ivcwrW, Aqy loVW ijhVIAW ik aunHW ny pCwxIAW hn dI ie`k sUcI bxwE[ ienHW iv`coN ikhVy ivcwr ie`ko ijhy hn jW pRq`K qor qy ie`k dUjy nwl iksy FMg dy nwl sMbMiDq hn? sQwnk klIisXw AwgUAW, bzurgW, Aqy iPrky dy AwgUAW dy nwl sUcI ijs dw qusIN swr k`iFAw hY bwry g`lbwq kro[ aunHW vjoN, “jykr swfw iPrkw isrP ienHW sm`isAwvW, cunq O IAW iv`cNo ie`k nwl h`l kr skdw hY, quhwfy Anuswr kI sB qoN mh`qvpUrn hovygw[” it`pxI: ienHW lokW nwl ivAkqIgq qor qy, ie`k smyN ie`k dy nwl imlxw mh`qvpUrn hovygw[ ienHW lokW dI ie`k mIitMg ƒ s`dx dI koiSS kro Aqy jo sB qoN mh`qvpUrn hY bwry aulJx Aqy bihs jo auqpMn kr skdy ƒ p`uCo[ •

quhwfy ielwky dy iv`c sQwnk klIisXwvW dy AwgUAW ƒ imlx leI iek`Tw kro; ivSy jo lokW ny pCwxy hn dI pVHcol krn dy leI – Aqy jo sQwnk lok socdy hn ik sB qoN mh`qvpUrn ivSy hn[



pRwrQnw krdy, crcw krdy, Aqy Awpxy Awp Aqy prmySr u ƒ ieh p`C u dy hoey smW Krc kro ik ienHW qjvIjW iv`coN ikhVIAW ƒ ivSvwsIAW ƒ pihlW krnw cwhIdw hY?



jdoN AwgUAW dy iv`ckwr prmySur quhwƒ sihmqI ƒ idMdw hY qusIN au~nqI dy leI DMnvwd krn vwsqy smW k`Fo ies dy nwl hI mh`qvpUrn, ivvhwirk Agly kdmW dy leI pRwrQnw krdy hoey[



ie`k vwr jdoN qusIN quhwfIAW pRwQimkqwvW ƒ sQwipq kr ilAw - - ikhVI qvjIvj (W) qy qusIN pihlW kMm krn jw rhy ho, ieh XkInI bxwE ik qusIN pRBwvI iPrky dy AwgUAW dy nwl imlo Aqy aunHW ƒ a) quhwfy PYsly bwry jwxn idE Aqy A) aunWH nwl vwiedw kro ik qusIN aunHW ƒ sUcnw kro Aqy inrMqr aunHW dI slwh pRwpq kro[

31

kdm 4[ ikirAw iv`c c`lxw •

pCwxo ik ikhVIAW klIisXwvW dy AwgU (Aqy sMBwvIN iPrky dy AwgU) ies qjvIj qy iek`Ty kMm krn dy leI iqAwr hn[



sB qoN mh`qvpUrn kdmW ƒ pCwxo ijhVy ik ley jwxy hn Aqy ikirAwvW dy hryk kMmW dy leI kOx izMmyvwr hovygw[ Xwd r`Ko: jdoN quhwfy kol ie`k mh`qvpUrn drSx huMdw hY v`fw inSwnw sdw jldI nwl pRwpq krn

leI bhuq ijAwdw huMdw hY[ ieh XkInI bxwE ik qusIN sIimq pr mh`qvpUrn au~dySW ƒ sQwipq kro jo ik v`fy inSwny q`k phuMcx dy leI mh`qvpUrn hn[ Kws, sIimq au~dySW ƒ sQwipq krn duAwrw qusIN sPlqw dy mOky ƒ vDw idMdy ho Aqy quhwfy kol sPlqw huMdI hY, qusIN auh ijhVy ik quhwfy nwl kMm kr rhy hn ƒ auqswihq krdy ho ik BweIvwlI s`cmu`c kMm krdI hY! •

Xwd r`Ko ik v`fw drSx ijhVw quhwfy kol hY Aqy Kws ikirAw kdm ijnHW dI Xojnw bxweI geI hY ƒ sdw iqMn mh`qvpUrn pRSnW ƒ pUrw krnw hY:  kI ieh v`fw drSx ik sp`Stqw nwl kuJ Aijhw hY jo prmySur cwhuMdw hY ik kIqw jwvy (qd vI jykr iPrky dy iv`c lok msIhI nhIN hn aunHW dy jIvnW dy KUbI prmySr u dy leI v`fI idlcspI hY)[  kI ieh drSx kuJ Aijhw hY ijhVw ik sp`Stqw nwl iksy vI iek`ly ivAkqI jW iPrky iv`c smUh dI Xogqw jW KUbI qoN pry hY? kI ieh kuJ Aijhw hY jo ik iksy dy vI AzwdI nwl kMm krn dI bjwey isrP iek`Ty kIqw jw skdw hY?  jykr v`fw drSx pCwx ilAw jWdw hY Aqy pihly ley gey kdm sPl hn, kI iPrky dy iv`c swDwrn lok aus dy lwB ƒ mihsUs krngy[ kI auh vyK skdy hn ik ikvyN ieh qjvIj aunHW dy jIvnW dIAW KUbIAW leI mh`qvpUrn hY?



dUijAW dy nwl ie`k Fu`kvIN smW sImW nwl kMm kro- -ArMBk smW sUcI kI kdoN qusIN kI ho jwx dI Aws krdy ho? Xwd r`Ko ik qusIN quhwfI au~nqI dw mulWkx krn Aqy jSn mnwaux dy Xog hoxy cwhIdy ho ik jdoN ies leI s`idAw jWdw hY jW jdoN aus dI loV jo sp`St hY qusIN quhwfIAW XojnwvW iv`c AnkUlqw ƒ bxw skdy ho[ iesy krky hI quhwƒ Kws au~dySW dI loV hY Aqy ie`k XojnwbMd smW sUcI dI[



auh swry ijhVy idlcsp hn nwl ie`k Coty smUh leI sihmq hovo ie`k smUh ijhVw ik g`lW dy pRbD M krn leI ie`k suKwlw bxwaux vwlI tIm vjoN syvw kr skdw Aqy auh swry ijhVy idlcsp hn ƒ irport dy skdw hY[



ie`k sMcwr Xojnw dy leI sihmq hov[ o ikvyN Aqy kdoN qusIN iPrky dy iv`c hryk ƒ au~nqI leI sUicq krogy jo ik kIqI jw rhI hY? lok ijAwdw jwxdy Aqy smJdy hn jdoN auh qjvIj dw ih`sw mihsUs krdy hnsPlqw leI quhwfy nwl kMm krn leI iqAwr Aqy sPlqw dw jSn mnwaux leI iqAwr jdoN ieh huMdI hY[



ie`k pRwrQnw dI tIm leI sihmq hovo jo ik ie`k inXimq AwDwr qy ies qjvIj leI Kws pRwrQnw krygI[ Xwd r`Ko ik Sqwn nhIN cwhuMdw hY ik prmySur dy lok iek`Ty kMm krn[ Sqwn quhwƒ inrwS krn dy leI aus dI SkqI dy iv`c, Pu`t Aqy ZlqPihmI dy kwrn leI, Aqy sB qoN ijAwdw drSx vwly ƒ vI inrwS krn leI sB kuJ krygw[ iesy krky hI pRwrQnw iksy vI sPlqw leI AwDwr hY jo ik swfy kol ho skdw hY!

32

siQqI ieqhws – BwrqI Aqy nypwlI iPrikAW iv`c jIvn dy ru`K qjvIjW dIAW khwxIAW Aqy audwhrxW mfWlI, myAgdI ijlw, nypwl jdoN mYN tI. Ao. AYl. isKlweI qoN Gr vwps priqAw mYN myry ipMf, brmdyv dy leI ie`k boJ ƒ ilAw, ijhVw ik nypwl dy ie`k pyNfU Kyqr iv`c siQq hY[ pRwrQnw dy nwl jo mYN Awpxy ipMf dy leI kr skdw sI Aqy lokW q`k phuMc leI ikhVw ie`k cMgw ivklp hovygw dw ie`k srvyKx kIqw[ prmySr u ny mYƒ ie`k Kws g`l ivKweI[ mINh dy ielwky iv`c phwV qoN bhuq swrIAW mOsmI ndIAW hn[ ienHW ndIAW qoN bhuq swrI cMgI l`kVI Bwrq ƒ qYrdI hY ienHI ik ieh swfy ipMf rwhIN qYrdI jWdI hY Aqy ipMf ƒ ies dw koeI lwB nhIN[ lok jMgl qoN l`kVI corI krdy sn ies qrHW jMgl iv`c hryk cMgy ru`K dI Gwt ho rhI sI[ mYN idRVqw nwl mihsUs kIqw ik mYƒ ies sm`isAw dy bwry kuJ krnw hY[ mYN swfy ipMf dy iv`c lokW ƒ imlxw ArMB kIqw, Kws krky auh ijhVy ik au~c Ah`udy qy sn[ mYN sm`isAw ƒ vMifAw Aqy aunHW ny AwiKAw ik ieh ie`k cMgw ivcwr hY pr ies dy bwry kuJ krnw bhuq ijAwdw kImqI hovygw[ ies leI mYN prmySur dy A`gy ivcwr leI pRwrQnw kIqI Aqy suixAw ik swƒ ieh Awpxy Awp krnw sI pr prmySr u swƒ ipMfW dy AwgUAW qoN ikrpw dyx leI shwieqw krygw Aqy swfy kol aunHW dI iejwzq hoxI cwhIdI hY[ mYN ipMf dy AwgU kol muV AwieAw Aqy nypwl dI l`kVI dy ie`k hor dyS iv`c jwx dI sm`isAw dy bwry g`l kIqI Aqy ies dy nwl hI ik ies qrHW jMgl ^qm ho jwvygw[ AwgU myry nwl sihmq hovy Aqy mYƒ pu`iCAw, “ies leI qUM kI cwhuMdw hY ik AsIN krIey?” mYN jvwb id`qw, “AsIN cMgI l`kVI ƒ k`t ky ipMf iv`c vyc skdy hW Aqy nypwl iv`c mMfI lgw skdy hW[ AsIN Dn pRwpq krWgy Aqy ies dy nwl hI AsIN jMgl dI sur`iKAw kr skdy hW[” aus ny mYƒ d`isAw ik mYN ies ƒ kr skdw hW jykr AsIN borf (kmytI) ƒ bxweIey Aqy ie`k sMsQW ƒ auqpMn krIey[ ie`k vwr jdoN borf (kmytI) bx geI Aqy iPr vpwirk AiDkwrI swƒ l`kV v`Fx Aqy ies ƒ vycx dI iejwzq dyvygw[ AsIN ie`k vpwr ƒ Akwr id`qw ijs dw nwm brhmdyv bn sUrkSw smIqI (bI. bI. AYs. AYs.)[ borf dw pRbMDk bIr bI k`fkw hY Aqy ie`Qy borf dy iv`c hor A`T sQwnk lok hn[ AwgU ny swƒ l`kV Aqy ies ƒ ie`k cMgI kImq qy bzwr iv`c vycx dI iejwzq id`qI[ borf ny PYslw kIqw ik bI.bI.bI. AYs mYNbr l`kVI ƒ 100 rupey pRqI skYAr Pu`t ($1) iv`c KrId skdy hn pr dUjy lokW ƒ 300 rupey ($3) pRqI skYAr Pu`t iv`c KrIdxI hovygI[ ies leI bhuq swry lok s`dsqw lYx leI swfy kol Awey Aqy hux sMsQw dy kol ipMf qoN 300 mYNbr hn[ AsIN ies leI sihmq hoey ik Dn dw 20% srkwr ƒ jwvygw Aqy bwkI dw pYsw AsIN ipMf dy iv`c prmySur dI ikrpw dy duAwrw ivkws dy leI iesqymwl krWgy[ Cy mhIinAW dy iv`c hI AsIN bzwr iv`c ie`k cMgI sVHk dw inrmwx krn dy Xog hoey sI[ ies dy leI 600,000 rupey l`gy ($8,200) Aqy swrw Dn bI. bI. AYs. AYs. qoN AwieAw sI! bI. bI. AYs. AYs. dI sPlqw dy nqIjy vjoN borf myry kol AwieAw Aqy AwiKAw, “BweI qusIN ie`k cMgw kMm kIqw! ieh bhuq viDAw ivcwr qyry kol AwieAw sI ies leI AsIN qYƒ qyrI klIisXw dI iemwrq bxwaux dy leI mu&q iv`c l`kV idAWgy[” ies qrHW prmySr u dI ikrpw dy duAwrw aus ny cmqkwr kIqw! sMsQw hux 30-40 lokW ƒ bI. bI. AYs. AYs. qoN nOkrI idMdI hY ies qrHW bhuq swry lok ies qoN lwB pw rhy hn[ ies dy nwl hI bI. bI. AYs. AYs. kuJ shwieqw toeIlt Aqy grIb lokW dy leI gYs vwsqy vI shwieqw kr rhI hY[ ies kMm qoN prmySur ny mYƒ ie`k cMgw snmwn Aqy lokW dy iv`c cMgw Awdr id`qw[ AsIN ies dy ie`k nqIjy vjoN iqMn qoN cwr pirvwrW ƒ msIh ƒ svIkwr krdy hoey vyiKAw hY[AsIN sPweI dy Kyqr iv`c do hor pihl vI ArMB kIqIAW hn Aqy b`cq leI AOrqW dw smUh ArMB kIqw hY[ AsIN klIisXw dy juAwnW ƒ klIisXw ƒ iPrky dI sPweI leI lwmbMd kIqw hY[ juAwnW ny iPrky dI sPweI leI Awpxy h`QW ƒ imlwieAw hY[ klIisXw ny ies dy kwrn cMgw nwm Aqy snmwn kmwieAw hY[ AsIN 10 AOrqW ƒ Dn dI b`cq ƒ ArMB krn Aqy Coty audXogW iv`c pUMjI lgwaux dy leI lwmbMd kIqw hY[ hryk AOrq ny 150 rupey dw Xogdwn dyxw ArMB kIqw[ ies pUMjI qoN, aunWH ny ie`k pyNfU ickn qjvIj dw ArMB kIqw, jo ik cMgy nqIijAW ƒ ilAw irhw hY[ ieh pihl dy iv`c 10 AOrqW iv`coN 5 ny msIh ƒ svIkwr kr ilAw hY[ ienHW siQqIAW iv`c, msIhI Aqy gYr-msIhI dohNy hI lwmbMd hn Aqy BweIvwlI qjvIjW iv`c Swiml hn[ myrI dyKryK iv`c myry kol 35 GrYlU klIisXwvW hn Aqy mYN swrIAW klIisXwvW ƒ iPrky ƒ bdlx leI isKlweI dy irhw hW[ - nrIrwm lUhr, kirst mihmw

33

cMVHIgV, XU. tI.

iPrikAW Aqy ipMfW dy iv`c swfw Asl AnuBv (tI. E. AYl. isKlweI qoN bwAd) swƒ ivKwauNdw hY ik ie`Qy lokW dy iv`c Aqy ies dy nwl EhnW dy iPrikAW iv`c bhuq swry bdlwv hn[ ie`Qy bhuq swry ivvhwirk, Bwvnwqmk, Aqy smwijk bdlwv hn ijhVy ik hoey hn ijvyN ik AOrqW nwl durivhwr, b`icAW nwl durivhwr Aqy b`icAW qoN mzdUrI krnw Alop hoieAw, AOrqW dI Awqmk shwieqw pRogrwm ArMB hoe,y AwmdnI auqpMn qjvIjW Aqy keI Awqm-shwieqw kMm ArMB kIqy gey ijvyN ik rsoeI bwg, momb`qIAW bxwauxw Awid[ AsIN iPrky dy ivkws, AwriQk ivkws Aqy smwijk ikirAwvW jIvn dy r`uK rwhIN ArMB hoeIAW hn[ ienHW dy ie`k nqIjy dy vjoN, iPrky ny syhq Aqy swP-sPweI dy jIvnW qy jwgUrkqw ƒ pRwpq kIqw hY[ hux auh nvyN bxwey hoey guslKwny dw Aqy ipMfW dy iv`c bwQrUm dw pRXog krdy hn Aqy auh pKwny dy leI jMgl jW KyqW dy iv`c nhIN jWdy hn[ lok aunHW dy swry JgVy ƒ sQwnk sQwn qy hI h`l kr lYNdy hn Aqy puils stySn jW AdwlqW iv`c nhIN jWdy hn[ ies iksm dy jIvn-SYlI dy bdlwvW ƒ ic`qx R krn dy leI swfy qjvIj dy nqIijAW ƒ bdlxw muSikl hY ikauN jo auh bpiqsimAW, isKlweI GtnwvW Aqy Bwg lYx vwilAW dI igxqI dI qulnw iv`c G`t mwpxXog hn[ iPr vI AsIN mu`Fly klIisXwvW sMsQwpkW ƒ isKlweI dyx Aqy nvyN bdly hoey lokW iv`ckwr ie`k AwpsI sMbMD ƒ Aqy iXsU dI bdlx vwlI SkqI nwl jIvn ƒ bdldy vyKdy hW[ p`l u W klIisXw-sQwpnw nmUny qoN ielwvw, jIvn dw ru`K is`iKAw dy ie`k nqIjy dy vjoN, smwj bdl rhy hn[ ieh swƒ auqswihq krdw hY jdoN AsIN Biv`K dy leI isKlweI pRogrwm dI Xojnw bxwauNdy hW, ieh jwxdy hoey ik auh iPrky dy iv`c is`Dw bdlwv hn[ - prkwS pqI, bYqeyl imnstrI AWDrw pRdyS “Pl auqpMn krn vwly ru`K dy jIvn c`kr dI qulnw iv`c bWJ ruK ` [”

“pwnImwnISI”, ies Sbd dw aucwhrx krn dI koiSS kro:pw-nI-mw-nI-SI-, Aqy d`KxI Bwrq iv`c qYlgU BwSw dy iv`c, ies dw swDwrn ieh ArQ hY “GrYlU AOrqW krmcwrI”, jo idn dy SurUAwqI GMitAW dy iv`c, mMn lE ik svyr dy 7 vjyN qoN 7:30 vjy q`k, 300 qoN 600 rupey pRqI mhInw GrW dy BWfy mWJ ky Aqy Gr dI swP sPweI krky kmwauNdIAW hn[ ieh AMDw GMtW krmcwrI Aqy mwlk Aqy nOkr dy leI bhuq gMBIr hY[ ies krmcwrI dy leI pu`Cig`C krnw BwrqI m`D-vrg dy pirvwrW dIAW AOrqW iv`c ie`k Awm pu`C-ig`C dw smW hY[ Gr dy kMm dw ieh ih`sw “jrUr buirAweI” hY ikauN jo hryk Gr dy iv`c ies qrHW dI nOkrwnI ƒ r`Kxw kwPI sur`iKAq Aqy Asur`iKAq huMdw hY[ ienHW AOrqW ƒ, qusIN vyK skdy ho ik aunHW dy inXukm kMm ƒ pUrw krn dy leI, hryk svyr ƒ ie`k Gr qoN dUjy Gr iv`c B`jdy hoey vyK skdy ho[ ienHW AOrqW ƒ bI. pI. AYl. dy lok krky jwixAw jWdw hY-grIbI ryKW qoN hyTW[ aunWH ƒ kmwauxw pYNdw hY Aqy aunHW dy pqIAW ƒ kmwauxw pYNdw hY Aqy qd pirvwr pUrw mhInw Awpxw guzwrw krdw hY[ plWtr ieMfIAw ny ies qrHW dIAW “pwnImwnISI” ƒ ie`k sQwn qy Aqy XWfI lok smUh qoN iek`Tw kIqw[ AsIN ie`k SYsn q`k iek`Ty bYTy Aqy ienHW pwnImwnISI-GrYlU shwiek-qoN ie`k bhuq hI idlcsp gor kIqIAW siQqIAW ƒ pRwpq kIqw[ tI. E. AYl. dy ADIn, AsIN smwj dy iv`c hryk leI jIvn dI KUbI dy bdlwv dI mh`qqw Aqy loV bwry ivAwiKAw kIqI[ ieh jIvn dy swry kMmW iv`c jIvn dw FMg hY[ AsIN ie`k ru`K dy jIvn c`kr dw vrxn kIqw sI[ AsIN iBMn-iBMn r`uKW v`l iDAwn iK`icAw, ijvyN ik syhqmMd, h`tw-k`tw Aqy bhuq auqpMn krn vwlw r`uK, bWJ Aqy PlhIx, kMm cor, BYdwiek Aqy jMglI ru`K dI qulnw iv`c[ hryk, 20 qoN 60 swlW dIAW AOrqW dw smUh sI[ ruK ` dw jIvn c`kr swrIAW AOrqW dy leI bhuq pRqIk hY[ AsIN Gr ƒ jWdy hoey Aqy swfI Xwqrw dy dorwn hr jgHw ruK ` Wƒ vyKdy hW[ ru`K prmySur dI ie`k Swndwr sirSt hY[ lokW ƒ ru`K psMdy huMdy hn, ikauN jo auh hry, qwjy, cup ` Aqy koeI iSkwieq nhIN huMdI hY[ ribMdr nwQ tYgr o ny AwiKAw, “myrI jwn ƒ cu`p krwE, ieh ru`K pRwrQnwvW hn[” bwAd dy sMdyS dy sYSnW dorwn, AsIN cMgw cwh Aqy nwSqw kIqw sI[ ieh cMgw sI[ numwieMdy sMpUrx do hyTW ilKy prsqwvW ƒ lY ky Awey Aqy aunWH ƒ iek sihmqI nwl pws kIqw: 34

1. hryk “pwnImwnISI” ƒ bdlwv dy jIvn leI PYslw kIqw[ AsIN inScq nhIN ho skdy hW[ pr swƒ gqISIl hox dI loV hY[ gqISIl hoxw bdlwv vwly hoxw hY[ kOx swƒ pRiy rq krygw, Aqy swDwrn, jIvn dy r`uK dw isDWq swfI pRyrxw hY[ Aqy bdlwv vwly hox dy leI bdlwv Aqy ivkws dy pRqI qrsvwn hoxw hY[ 2. hryk “pwnImwnISI” ƒ bdlwv dI pRIikRAw leI pUMjI dyx hY, ie`k inXimq 25 rupey dw mhInyvwr Xogdwn-(ie`k XU. AYs. fwlr dw ½) Aqy ieh pUMjI Awpxy Awp iv`c bdlwv dy pRqI hY[ Aqy ieh pUMjI ie`k kyNdrI sQwn qy sI. tI. AYP. ƒ sMigRh krn dy leI idSw-inrdyS hn, jo ik ieh Gtnw dI gMBIr isPwrS hY[ AsIN Aws krdy hW ik sB kuJ Bly dy pRqI kMm krygw[ -Swlym, rwjU/mYrI ielwjwib`q srojnI, plWtr ieMfIAw aUVIsw

aUVIsw dy rwj iv`c jdoN AsIN, 2009 dy dorwn, lVwkU ihMdUAW duAwrw ivdorh ADIn, kMm kIqw, hzwrW msIhI aunHW dy GrW iv`coN jMgl iv`c jW SrnwrQI kYNp iv`c k`F id`qy gey sn; 17 lok Asl dy iv`c mwr id`qy gey sn-kuJ iBAwnk FMgW dy iv`c; koeI vI klIisXw sBw nw kIqI jw skI; Aqy sYkVW Gr Aqy klIisXwvW swV id`qy gey sn[ ies siQqI iv`c Aqy kwPI pRwrQnw Aqy vrq qoN bwAd, Aqy hwl iv`c hI myrI ivSnsnrjI isKlweI iv`c BweIvwlI dy kwrn, mYN Awpxy ipMf iv`c muVn dw PYslw kIqw –Asl dy iv`c ie`k lgBg 20,000 lokW dw ie`k Sihr[ mYN au~QoN Aqy nyVy dy SihrW qoN A`T pwstrW ƒ l`Bx dy Xog hoieAw sI[ koeI vI qIbr fr dy kwrn “aunHW dy mUMh” ivKwaux dy leI ihmMqI nhIN irhw sI[ mYN aunHW dy nwl drSx ƒ vMifAw ik prmySr u dI sirSt Aqy ipAwr dy kwrn, AsIN iSkwr hoey lok nhIN hW[ Aqy, ieh ik jykr AsIN iek`Ty kMm krdy hW, AsIN AijhIAW g`lW ƒ kr skdy hW jo ik iek`ly AsMBv hn[ auh auqswihq hoey Aqy AwiKAw, “swƒ kI krnw cwhIdw hY?” mYN isPwrS kIqI ik AsIN pihlW, sQwnk puils kol c`lIey-iek`T[ y jdoN AsIN nO iek`Ty puils stySn phuc M y, AiDkwrI pRBwivq hoe[ y aunHW ny sur`iKAw dw swfy nwl vwiedw kIqw[ ie`k pwstr ny AwiKAw, “jdoN mYN iek`lw igAw sI, auh myry au~qy h`sy sn[” ies AnuBv dy kwrn pwstr bhuq ijAwdw auqswihq hoey Aqy pu`iCAw, “swƒ ies qoN A`gy kI krnw cwhIdw hY?” myry GrYlU Sihr dy iv`c srkwrI skUl iemwrqW pUrI qrHW tu`tIAW peIAW sn[ ie`k pSUAW dy leI qbylw sI Aqy koeI vI b`cy ƒ is`iKAw nhIN id`qI jWdI sI[ pwstr skUl dI sPweI krn Aqy ie`k gYr-rsmI is`iKAw pRogrwm ƒ iek`Ty SurU krn dy leI sihmq hoe[ y Cy mhIinAW qoN bwAd, ies Aqy Awly duAwly dy lokW dw pUrw rv`eIAw hI bdlxw ArMB ho igAw sI[ auh pwstrW dy kol Awey Aqy AwiKAw, kI qusIN swfy b`icAw dy leI ie`k Fu`kvW rsmI is`iKAw pRogrwm clw skdy ho? ies qrHW, ivSvws dy iv`c aunHW ny kIqw- -cwr AiDAwpk, ie`k Coty, 4 kmirAW dy ie`k Gr iv`c auplb`D kMm krnw ArMB hoe[ y iqMn idnW iv`c hI 100 qoN ijAwdw b`cy Aw gey! swƒ drjnW mwqwipqw qoN, ijnHw ny aunHW dy b`icAW ƒ dwKl krn leI imMnq kIqI, ieh vwiedw krdy hoey mwPI mMgxI peI ik Agly swl AsIN ijAwdw AiDAwpkW ƒ ilAwvWgy Aqy iPr aunHW dy b`icAW ƒ lYx dy Xog hovWgy[ pwstrW ny qd AwiKAw, “dUjI sB qoN ijAwdw gMBIr loV ieh hY ik 30 mIl dy Gyry iv`c, ie`Qy koeI vI mYfIkl shUlq nhIN hY[” kwPI pRwrQnw Aqy crcw qoN bwAd, ie`k bhuq ijAwdw isKlweI pwieAw hoieAw mYfIkl ivAkqI ie`k nyVy dy Sihr iv`c l`B ilAw igAw Aqy mhInyvwr Awaux dy leI sihmq hoieAw[ A`j pwstr Kul ` Hy iv`c aunHW dy ipMf iv`c c`lx dy Xog hn[ klIisXwvW muV qoN iek`Tw ho rhIAW hn[ ie`Qy v`fI, ieMzIl dy leI nvIN idlcspI hY[ lok ijnHW ny swƒ sqwieAw sI hux swfw DMnvwd krdy hn[ -eybI syTIAw/AMnwtw monobUD - -iXry imnstrI

35

________________________________________________________

BweIvwlI khwxI APrIkw iv`c bdlwv iP`l, btlr, ivSnsnrjI

___________________________________

mYN quhwƒ ie`k khwxI d`sxw cwhuMdw hW[ ie`h swDwrn lokW dy AswDwrn g`lW krn dI ie`k khwxI hY[ ieh swDwrn lokW dy AswDwrn g`lW ƒ ie`k lMmy smyN q`k krn bwry ie`k khwxI hY[ ieh Aijhy lokW bwry ie`k khwxI hY ijnHW ny bhuq, bhuq, CotI sPlqw nwl ArMB kIqw, Aqy s`q swl bwAd, EhnW dw jIvn pUrI qrHW bdl igAw sI[ khwxI ieh hY[ APrIkw dy iv`c, ie`Qy ipMfW dw ie`k smUh sI[ susmwcwr ienHW ipMfW dy iv`c AwieAw sI Aqy msIhI dI ie`k v`fI igxqI Aw rhI sI[ sdIAW q`k, ieh ipMf ie`k lgBg pUrI qrHW eykWq iv`c rhy sn[ ieh nyVy dy bzwr dy Sihr qoN 15 iklomItr dUr sI, Aqy ie`QoN q`k ik bzwr iv`c jwx dy mu`K sVk leI, aunHW dy kol jMgl iv`c Cotw rwh sI jo ik 5 qoN 6 iklomItr dw sI[ lokW dy kol kYS nhIN sI[ie`k g`l jo ik aunHW dy kol sI auh kuJ Psl augwaux, jwnvrW ƒ pwlx, Aqy jMglI jwnvrW dw jMgl iv`c iSkwr krn leI jwx dI Xogqw sI[ jdoN ipMf dy iv`c msIhIAW dI igxqI v`DxI ArMB ho geI, auh vyKxw ArMB ho gey ik auh iSkwr hoey lok nhIN hn; ik jdoN iXsU aunHW dy jIvn iv`c AwieAw, aunHW ny kol Azwd hox dI sMBwvnw hY! auh ie`k dUjy nwl g`lbwq krnw ArMB ho gey, ikauNik ie`Qy ie`k iksm dI kbIly dI sBw sI, hryk ipMfW dy pRqIinD, Aqy ieh AgvweI ijAwdw Aqy hor ijAwdw msIhI bx geI sI[ Aqy ieh lokW aunHW dI grIbI dy bwry byh`d jwxU ho gey sn[ aunHW ny pCwixAw ik EhnW dy kol swP pIx dy leI pwxI nhIN hY; aunHW ƒ ndIAW qoN 2 jW iqMn GMitAW q`k pwxI ƒ cu`k ky ilAwauxw pYNdw sI[ aunHW dy kol koeI vI mYfIkl shUlq nhIN sI; sB qoN nyVy dI mYfIkl shUlq 15 ik. mI. dUr sI, Aqy ie`Qy phuMc dy leI keI GMty pgfMfI qy c`lxw huMdw sI[ aunHW dy kol koeI is`iKAw nhIN sI; hryk AnpVH sI, aunHW dy b`icAw leI kuJ vI aunHW kol nhIN[ aunHW ny AwiKAw, “swfy kol ie`k Asl sm`isAw hY[ AsIN kI kr skdy hW? kI AsIN jwxdy hW ik ikvyN krnw hY?” hryk kuJ mhIinAW bwAd kuJ lok Sihr dy bwzwr iv`c jWdy sn, ikauNik aunHW ny sbjIAW dy bdly vsqUAW leI vpwr krnw sI ijnHW dI aunHW ƒ ipMf iv`c loV sI[ ies leI, pihlw ivcwr jo aunHW ny ivkisq kIqw sI, “AwE AsIN swry ipMfW dy iv`c c`lIey Aqy Aqy ie`k Coty zmIn dy tu`kVy iv`c Xogdwn pweIey, Aqy qd ies ie`k tu`kVy qy hryk ipMf qoN iek`Ty kMm krIey[ Aqy swfy iv`coN koeI vI ies zmIn qoN Psl nhIN lvygw; ieh zmIn isr& bzwr dy iv`c PslW ƒ vycx dI koiSS leI hovygI[” Aqy ies qrHW aunHW ny sbjIAW Aqy hor vsqUAW augwauxIAW SurU kr id`qIAW[ aunHW ny AwiKAw, “hux, AsIN ikvyN ienHW sbjIAW ƒ bzwr dy iv`c lY ky jw skdy hW?” ies leI aunHW ny juAwn mn`uKW ƒ p`uiCAw ik kI auh ies ƒ bzwr iv`c lY ky jw skdy hn[ bzurg, buD ` Imwn lok aunHW dy nwl Xwqrw krdy sn, pr juAwn lokW ƒ aunHW ƒ AwpxI ip`T qy cu`ikAw sI[ ikauN jo ieh ie`k Sihr dy bjwr leI ie`k kwPI lMmI Xwqrw sI, juAwn Aqy bzurgW ƒ ie`k rwq pihlW Kwxy ƒ nwl lY ky jwx leI r`Kxw ipAw, Aqy iPr aunHW ny qVky in`klxw sI[ pihly 6 jW 7 ik. mI. bhuq muSikl sn, ikauNik ieh bhuq auqwr cVHwv vwlw sI, jMgl iv`c moV KWdw hoieAw rwh[ Aqy aunHW ny pwieAw ik jdoN qIk auh bzwr iv`c phuMcy, bzwr pihlW hI cwlU sI[ Aqy jdoN aunWH ny EhnW dIAW PslW ƒ vycx leI KoilHAw, aunHW ny pwieAw ik A`DIAW sbjIAW rwh iv`c ih`lx Aqy Jtky l`gx, grmI, Aqy smyN dy kwrn nSt ho geIAW sn[ ies leI jdoN aunHW ny sbjIAW ƒ bwhr r`iKAw, lokW ny vyiKAw Aqy AwiKAw, “ies iv`coN A`DIAW qW bhuq Krwb hn[” ies leI aunHW ny isrP kuJ hI vycIAW, Aqy QoVw ijhw pYsw pRwpq kIqw, pr auh vwps Awey Aqy bhuq hI inrwS, irport id`qI[ ies qrHW 2 jW 3 mhIinAW q`k ies qrHW krn qoN bwAd, aunHW ny AwiKAw, “swƒ kuJ hor krn dI koiSS krnI hY[ swfI Xogqw dy iv`c kI hY?” EhnW ny AwiKAw, “qusIN vyKo, swfy kol swfy ipMfW qoN srkwrI sVk q`k ieh rwh hY[ auh rwh 100 swlW qoN au~Qy hY[ swfy kol kdy vI rwh ƒ bdlx leI ie`k kwrn nhIN sI[ swƒ

36

pUrI qrHW rwh ƒ bdlxw cwhIdw hY[ ie`k iBMn rwh[ ies ƒ cOVw bxwE, ie`k ƒ swDwrn bxwE, ies qrHW juAwn mn`uKW ƒ r`uKW qy cVHnw Aqy JwVIAW rwhIN nhIN jwxw pvygw[” ies qrHW swry ipMf dy lok iek`Ty hoey Aqy hryk h&qy ie`k idn kMm kIqw[ Aqy ies leI aunHW ƒ 2 jW iqMn mhIny l`gy, pr aunHW ny pUrI qrHW ie`k nvyN rwh dw inrmwx kIqw-ie`k rwh nhIN-pr ies smyN ie`k lIh[ ieh bhuq is`DI sI, ieh bhuq ijAwdw p`DrI sI, Aqy ies ny ipMf qoN Sihr qIk Xwqrw ƒ lgBg A`Dw kr id`qw sI[ ies qrHW hux auh aunHW dIAW PslW ƒ Sihr dy iv`c bhuq jldI ilAw skdy sn[ aunHW ny ijAwdw vycxw, Aqy pYsw ilAwauxw SurU kr id`qw[ ies iksy dy vI iek`ly dI jyb iv`c nhIN igAw, ikauNik auh iek`Ty ie`k zmIn qy KyqI kr rhy sn ijs dy leI EhnW ny Xogdwn id`qw sI[ ies ƒ keI mhIinAW qIk krn qoN bwAd, juAwn mn`uKW ny AwiKAw, “bzwr dy iv`c, AsIN kuJ vyiKAw hY[ bhuq swry lok ijhVy ik sbjIAW vycdy hn Aqy sPlqw pUrvk sbjIAW vyc rhy hn kol moto hn[ AsIN socdy hW ik swƒ kuJ moto pRwpq krn dI koiSS krnI cwhIdI hY[ jykr swfy kol moto hn AsIN ijAwdw Bojn lY ky jw skdy hW[ ieh ipMf qoN Sihr dI Xwqrw ƒ isr& ie`k GMty dI kr dyvg y w[ hux AsIN do sm`isAwvW dw swhmxw krdy hW[ ieh lIh, BwvyN ieh ijnHI ik eyh pihlW huMdI sI aus nwloN ikqy ijAwdw au~qm hY, ieh moto dy leI bhuq qMg hY[ dUjw, swfy kol moto KrIdx dy leI kwPI pYsy nhIN hn[ ieh pUMjI ijhVI ik v`D rhI hY Ajy vI bhuq G`t hY[” ies leI bzurgW ny AwiKAw, “bzurgW ƒ bzwr dy Sihr iv`c jwx idE Aqy srkwrI AiDkwrIAW ƒ imlx idE, Aqy srkwrIAW AiDkwrIAW ƒ d`sIey ik swfy kol ieh pUMjI hY, swfy kol ieh iPrky dI qjvIj hY, Aqy swƒ shwieqw cwhIdI hY[ AsIN ie`k vwr Pyr vwps AwvWgy Aqy AsIN ie`k lIh ƒ hor ijAwdw cOVw kr idAWgy qW jo AsIN moto ƒ lY ky jw skIey[” ies qrHW auh Xojnw ƒ srkwr dy kol lY ky gey Aqy srkwr ny ie`k krz ƒ id`qw[ Aqy auh 3 moto KrId ky ilAwey[ Acwnk auh 2,3,4 guxw mwqrw ƒ lY ky jw skdy sn, jdoN ik juAwn mn`uK ie`k idn iv`c isr& ie`k hI Xwqrw ƒ kr skdy sn—ie`k Xwqrw jwx iv`c Aqy ie`k Xwqrw Awaux iv`c[ ie`k moto qVky svyr ƒ jw skdw hY Aqy 2 jW iqMn vwr Aw jw skdw hY[ ies qrHW Acwnk auqpwdn ƒ phuMcx dI Xogqw v`D geI, auqpwdn dI mwqrw v`D geI sI, Aqy kYS vpwr v`D igAw sI[ ies leI bzrug Aqy ipMf dy AwgU, Aqy ies qjvIj qy kMm krdy hoey lok iek`Ty vwps Awey, Aqy ie`k vwr Pyr, swry nhIN, pr ijAwdwqr msIhI sn, Aqy aunHW ny AwiKAw, “swƒ isr& Dn qoN ielwvw dUjIAW g`lW dy bwry vI socxw cwhIdw hY[ AsIN ies Dn dy nwl kI krn jw rhy hW? swƒ SuD ` pwxI dI loV hY[ jykr AsIN ies qjvIj dw ivsqwr krnw cwhuMdy hW AsIN ndI qoN pwxI ƒ ilAwauNdy hoey nhIN rih skdy hW; ies qoN ielwvw, swƒ swfI AwpxI syhq dy leI swP pwxI cwhIdw hY[ AsIN socdy hW ik swƒ srkwr kol jwxw cwhIdw hY Aqy AwKxw cwhIdw hY, “AsIN kuJ pYsw pwvWgy, kI qusIN mwihrW ƒ swfy ipMf dy iv`c KUh pu`tx dy leI Byjog? y ” auh srkwr dy kol gey, Aqy AwiKAw, “swfy kol kuJ pYsw hY[ AsIN ies pYsw pwvWgy, pr swƒ qknIkI shwieqw cwhIdI hY[ kI qusIN qknIkI shwieqw dyvogy Aqy ienHW ipMfW iv`coN hryk iv`c KUh p`u`tx leI swDn dyvog? y ” srkwr ieh krn dy leI sihmq ho geI[ ies qrHW hux aunHW dy kol kYS sI, aunHW dy kol 3 moto sn, hux aunHW dy kol swP pwxI sI, Aqy hux 2 ½ qoN 3 swl bIq gey hn[ auh inrMqr ipMfW qoN Sihr dy bzwr iv`c jWdy rhy, Aqy 3 swlW bwAd, juAwn mn`uKW ny AwiKAw, “qusIN vyKo, AsIN vyKdy hW ik siQqIAW bdl rhIAW hn[ Sihr dw bzwr v`D irhw hY, hor bhuq swry lokW dy nwl[ bzwr v`fw ho irhw hY[ Aqy AsIN vyKdy hW ik ie`k hor sQwn qy, ie`k ikswnW dw smUh iek`Tw ho irhw hY, Aqy aunHW dy kol moto nhIN hn, EhnW dy kol ie`k Cotw tr`k hY[ Aqy ie`k hI vwrI iv`c, ijnHW 3 moto 2 vwr Xwqrw iv`c lY ky jWdy hn ƒ ie`k vwr hI iv`c hY lY ky jw skdw hY[ pr ie`k vwr Pyr swfy kol sm`isAw hY[ moto dy leI lIh jW rwh tr`kW dy leI kwPI nhIN hY[ Aqy BwvyN ik swfy kol kuJ pYsw hY, ieh ie`k tr`k ƒ KrIdx dy leI kwPI nhIN hY, ikauNik AsIN Psl dy iv``c Aqy swP KUhW dy iv`c Dn ƒ invyS krdy rhy hW, Aqy swƒ 3 moto dy leI krz ƒ Adw krnw sI, ies leI AsIN kI krWgy?” ie`k vwr Pyr, aunHW ny AwiKAw, “swfy kol Xogqw hY[ AsIN lIh ƒ bdl skdy hW[ AsIN srkwr dy kol jwvWgy Aqy AsIN AwKWgy, ‘AsIN swfy ipMf qoN srkwrI sVk dy nwl imlx leI ie`k rwh bxwvWgy[ AsIN kuJ pYsw r`KWgy, pr swƒ ie`k tr`k dy leI kuJ pYsw hor srkwr qoN cwhIdw hY[” ies qrHW auh srkwr dy kol gey Aqy pRsqwv ƒ r`iKAw[ srkwr ny AwiKAw, “XkInn, qusIN moto dy leI pYsy dw Bugqwn kr id`qw sI, Aqy hux KUhW dy rwhIN quhwfy 37

kol quhwfy ipMf dy iv`c swP pwxI hY[ ikauN nhIN?” ies qrHW EhnW ny aunHW ƒ krj id`qw[ auh tr`k KrId ky ilAwey[ hux ienHW ipMfW dy iv`c 3 moto, ie`k tr`k, hryk ipMf iv`c KUhW rwhIN swP pwxI, Aqy hux KyqIbwVI qjvIj dw ivsqwr ho irhw hY Aqy hor v`D irhw hY[ hux ies qrHW EhnW dy kol ijAwdw kYS hY[ aunHW ny AwiKAw, “swƒ is`iKAw cwhIdI hY[ swfy iv`coN koeI vI piVHAw iliKAw nhIN hY[ swfy iv`cNo koeI nhIN jwxdw ik ikvyN Awpxy b`icAW ƒ is`iKAw dyxI hY[ swƒ ie`Qy ie`k Cotw buinAwdI skUl cwhIdw hY[” ies leI bzwr Sihr dy iv`c aunHW ny pwieAw ik ie`Qy ie`k AYn. jI. E. hY, jW ie`k ivkws krn vwlI sMsQw hY[ auh srkwr dy kol nhIN gey; auh ie`k gYr-srkwrI sMsQW dy kol gey jo ik is`iKAw qy Poks krdI hY[ “kI qusIN ie`k AiDAwpk Byjog? y AsIN AiDAwpk dy rihx leI ie`k sQwn dw pRbD M krWgy[ AsIN AiDAwpk ƒ Bojn idAWgy, Aqy AsIN aus ƒ QoVI qnKwh vI idAWgy[” aunHW ny ie`k do swl dw iekrwrnwmw kIqw[ ies qrHW, hux 5 swl qjvIj dy iv`c, aunHW dy kol ie`k smUihk KyqIbwVI dw ArMB hY, aunHW dy kol ipMf qoN srkwrI Sihr dy nwl imlx leI ie`k sVk hY, aunWH dy kol 3 moto hn Aqy ie`k tr`k hY, aunHW dy kol ie`k ivkwsSIl pUMjI hY, aunHW dy kol hryk ipMf dy iv`c KUh hn, Aqy hux aunHW dy kol is`iKAw vI c`l rhI hY[ nqIjn, 7 swlW qIk, aunHW ny ie`k mYfIkl shUlq ƒ vI lY ilAw, ie`k iksm dw kMmienUXtI sYNtr ij`Qy ik hryk h&qy ie`k fwktr Aqy ie`k nrs bzwr dy Sihr qoN kMmieUnXtI sYNtr dy iv`c ipMfW iv`c syhq iviSAW nwl h`l krn leI AwauNdy hn[ Aqy keI ipMf bhuq swry iklomItr q`k ipMf ienHW ipMfW ƒ vyKdy hn[ EhnW ny AwiKAw, “ieh bhuq AdBu`d hY jo ho irhw hY! AsIN ies ƒ ikvyN krdy hW?” Aqy ienHW ipMfW iv`c msIhIAW dI igxqI inrMqr v`DdI jWdI hY[ ____________________________________________ hux, AsIN ies qjvIj iv`c kI vyKdy hW? • ArMB iv`c sB kuJ ipMf qy AMdroN hI AwieAw sI bwhroN koeI shwieqw nhIN AweI sI[ • msIhIAW ny ivSvws kIqw ik auh kuJ krn dy leI izMmyvwr Aqy Xog dohNy sn[ • aunHW ny vyiKAw ik aunHW dy kol Xogqw sI; auh iSkwr hoey lok nhIN sn[ • Eh zmIn dwn kr skdy sn Aqy ie`k smUihk KyqIbwVI qjvIj ƒ clw skdy sn[ aunHW ƒ sB kuJ EhnW dy pirvwr dy leI nhIN r`Kxw sI[ • aunHW ny vyiKAw ik aunHW dy kol ie`k ArMiBk qjvIj ƒ ie`k lIh dy rwh qy lY ky jwx dI ie`k qjvIj sI[ • EhnW dy kol juAwn mn`uK sn jo ik ArMB dy iv`c ieh Bwr ƒ lY ky jwx dy Xog sn[ • auh Xog Aqy is`Kx dy ieCu`k sn[ • pr ies dy leI kuJ vI nhIN qoN pUrI qrHW bdly hoey ipMfW Aqy ie`k pUrI qrHW bdly hoey jIvn q`k jwx leI 7 swl l`gy sn[ hux, BweIvwlI ie`k hI rwq iv`c nhIN huMdI hY[ ies leI, mYN cwhuMdw hW ik qusIN AwpxIAW siQqIAW bwry soc[ o • AsIN aunHW ipMfW jW KyqrW iv`c ij`Qy ik AsIN Agly Cy mhIinAW q`k rihxw hY kI krn jw rhy hW? • swfy ijly dy iv`c swfy kol iks iksm dI Xogqw hY? • ipMfW iv`c swfy kol iks iksm dI Xogqw hY ij`Qy AsIN rih rhy jW kMm kr rhy hW? • ipMf(W) dy lokW iv`c iks iksm dIAW loVW hn? • AwgU Aqy pRBwivq lok ikhVy hn ijnHW nwl ienHW iviSAW qy g`lbwq kIqI jwxI cwhIdI hY? • ie`k Coty sQwn nwl SurU krn leI Aqy sPl hox dy leI AsIN lokW ƒ, Aqy ies qy inrMqr kMm krn dy ieCu`k hox dy leI ikvyN auqswihq kr skdy hW? it`pxI: APrIkw dy ipMfW iv`c lokW kol bhuq, bhuq, bhuq inrwSwvW sn[ ieh sOKw nhIN sI[ ieh Aswn nhIN sI[ pr auh DIrjvwn sn Aqy inrMqr sn Aqy prmySur ny smyN Anuswr aunHW dy jqnW ƒ bhuq brkq id`qI[ ies leI, Agly Cy mhIinAW leI soco, Aqy iks iksm dIAW qjvIjW ƒ qusIN krn jw rhy ho aus dy bwry soco[ Aqy, ikhVy ivvhwirk, swDwrn, Agly kdm qusIN -kdm-dr-kdm-ies ƒ hox vwlw bxwaux dy leI lYx jw rhy ho?

38

khwxIAW is`Kx dy leI 7 kdm 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

quhwfI khwxI khwxI khwxI khwxI khwxI khwxI

khwxI ƒ cuxo jW hyTW ilK lE[ ƒ is`Ko Aqy ies ƒ ih`isAW dy iv`c vMf lE[ dI siQqI ƒ quhwfy mn iv`c klpnw kro[ iv`c huMdIAW ikirAwvW dI klpnw kro[ ƒ au~cI pVHo[ quhwfI Avwj ƒ qsvIrW ijs dI qusIN klpnw kIqI ƒ pyS krn leI pRXog kro[ ƒ Xwd kr lE[ ƒ d`sx dw AiBAws kro jd qIk ik ieh suBwivk nhIN AwauNdI hY[ vwrqwlwp leI 7 kdm

1. 2. 3. 4.

ipCly sYSn dy iv`c jo khwxI qusIN d`sI dI pVHcl o kro[ jwxkwrI leI suBwivk s`iBAwcwrk nmUinAW dw pRXog kro Aqy khwxI ƒ d`so[ suxn vwilAW ƒ muV qoN khwxI d`sx leI kho[ XQwrQwqw mh`qvpUrn hY[ Aijhy pRSnW ƒ p`uCo ijhVy ik suxn vwilAW ƒ khwxI dI ies dI ivAwiKAw jW ies dw prcwr kIqy ibnW pVHcol krn iv`c shwieqw krdy hn[ 5. Aijhy pRSn pu`Co ijhVy ik quhwfI smJx iv`c shwieqw krdy hn ik suxn vwlw kI smiJAw hY? 6. Zlq au~qrW jW muV qoN d`sx pRqI sMvydnSIl rho[ 7. suxn vwilAW dy nwl skrwqmk sMbD M W ƒ ivkisq krn leI crcw smyN dw pRXog kro[ is`iKAkW dI isKlweI ivklpI smwpqI swr dw sYSn (2-3 GMty)

1. kuMzI BweIvwlI isDWqw dI pVHcol kro[ 2. sQwnk mOiKk bweIbl klIisXwvW dy dUjy nyVy dy ipMfW dIAW klIisXwvW qoN ivSvwsIAW nwl iek`Ty kMm krn dy ivcwr dI pVHcol kro[ sMBwvIN lwBW Aqy Kws cunq O IAW dI pVHcol kro[ 3. hryk h`b aunHW dy tI. E. AYl. ikirAw Xojnw ƒ pCwxdI hY: iks iksm dIAW GtnwvW (is`iKAkW ƒ isKlweI, Awid): 12 mhIinAW dy iv`c ikMnIAW GtnwvW[ pUry smUh ƒ vwps sUcnw idE[ 4. ie`k pRBwvSwlI sMcwr, auqswh, Aqy Polo-A`p Xojnw dy leI smUihk ivkws[ sUcnw, khwxIAW, Aqy au~nqI irportW ƒ vMfx iv`c kI shwiek hovygw? 5. smwpqI it`pxIAW, jSn, Aqy pRwrQnw Aqy smrpx[

39

prmySur dw jIvn dw ru`K isKlweI mulWkx irport quhwfw jvwb bhuq mh`qvpUrn hY[ ieh quhwfIAW loVW ƒ inrDwirq krn leI pRXog kIqw jwvygw Aqy sMsQW ƒ auicq sUcnw pRdwn krygw jo ik ivSnsnrjI duAwrw prmySur dy jIvn dy ruK ` leI AwriQk shwieqw pRdwn krdI hY[ jvwb dyx dy leI quhwfw DMnvwd[ isKlweI dy dorwn Aqy eI-myl dy rwhIN qjvIjW XojnwvW leI tI. E. AYl. qjvIj Xojnw irportW ƒ joVo: cMdn kumwr Swh – [email protected] 1. ies irport dw lyKk: 2. ies irport dI imqI: 3. ies isKlweI leI shwieqw krdI rwStrI/sQwnk sMsQw (vW) dw nwm (dy nwm): 4. kI iksy hor sMsQW ny ies isKlweI dy leI pUj M I dI Xojnw bxweI? jykr hW, a. ikrpw krky sMsQW (vW) dw nwm idE A. hryk ny ikMnw Xogdwn pwieAw sI? 5. isKlweI Gtnw sUcnw: a. ijs imqI ƒ ieh isKlweI kIqI geI dIAW imqIAW pRdwn kro: A. isKlweI sYmInwr dy sQwn dw nwm: (dyS, ipMf/Sihr, Awid[) e. ies vrkSop dy is`iKAk (AW) dw nwm: s. ies isKlweI ƒ krn dy leI ikhVI BwSw jW BwSwvW dw pRXog kIqw igAw sI? h. ies Gtnw qy ikMny Bwg lYx vwly isKlwey gey sn? k. mn`uKW dI igxqI:

AOrqW dI igxqI:

K. sQwnk is`iKAkW dI igxqI

mwihr is`iKAkW dI igxqI:

g. Bwg lYx vwilAW duAwrw ikhVIAW klIisXwvW pRqIinD kIqIAW geIAW sn? 6. ikrpw krky ie`k kQn ƒ vMfo jo ik qusIN ies isKlweI iv`c hwzr hoey ie`k ividAwrQI qoN suixAw sI joik au~qm idRStWq idMdw hY ik ikvyN prmySur tI. AYl. E. isKlweI duAwrw kMm kr irhw sI[ 7. ikhVy pwT jW pwTW ƒ Bwg lYx vwilAW ny sB qoN ijAwdw shwiek pwieAw sI? 8. ieh isKlweI iv`c ikvyN soD kIqI jw skdI hY?

40

prmySur dw jIvn dw ru`K qjvIj Xojnw irport quhwfw jvwb bhuq mh`qvpUrn hY[ ieh quhwfIAW loVW ƒ inrDwirq krn leI pRXog kIqw jwvygw Aqy sMsQW ƒ auicq sUcnw pRdwn krygw jo ik ivSnsnrjI duAwrw prmySur dy jIvn dy ruK ` leI AwriQk shwieqw pRdwn krdI hY[ jvwb dyx dy leI quhwfw DMnvwd[ isKlweI dy dorwn Aqy eI-myl dy rwhIN qjvIjW XojnwvW leI tI. E. AYl. qjvIj Xojnw irportW ƒ joVo: cMdn kumwr Swh – [email protected] 1. ies irport dw lyKk: 2. ies irport dI imqI: 3. ies qjvIj iv`c Swiml sQwnk klIisXwvW dw nwm: 4. qjvIj SRyxI: { } klIisXw sQwpnw

{ } smwijk inAwauN

{ } AwirQk ivkws

{ } iPrky dw ivkws

5. Kyqr ij`Qy qjvIj lwgU kIqI jwvygI (dyS, ipMf/Sihr. Awid): 6. qjvIj cYmpIAn Aqy sMprk sUcnw dw nwm: 7. ies qjvIj dw mksd kI hY? au~dyS jW nqIijAW dI Aws? 8. qjvIj duAwrw kI pRBwivq jW syvw kIqI jwvygI? ikhVy is`Dy lwB pRwpq krn vwly hn? 9. qjvIj dy kuMzI KMf ikhVy hn (Swiml hoey lokW dI igxqI, pRXg o kIqI geI FMg-ivDI, loVINdw smW, Awid)? 10. quhwfy Anuswr ipMf qjvIj dy bwry ikvyN mihsUs krdw hY? 11. SurU krn dI imqI: 12. smUh duAwrw inrDwirq kIqy mIl p`QrW dI sUcI idE Aqy ienHW mIl dy p`QrW dI pRwpqI leI inXukq kIqIAW geIAW imqIAW:

41

prmySur dw jIvn dw ru`K qjvIj mulWkx irport quhwfw jvwb bhuq mh`qvpUrn hY[ ieh quhwfIAW loVW ƒ inrDwirq krn leI pRXog kIqw jwvygw Aqy sMsQW ƒ auicq sUcnw pRdwn krygw jo ik ivSnsnrjI duAwrw prmySur dy jIvn dy ruK ` leI AwriQk shwieqw pRdwn krdI hY[ jvwb dyx dy leI quhwfw DMnvwd[ isKlweI dy dorwn Aqy eI-myl dy rwhIN qjvIjW XojnwvW leI tI. E. AYl. qjvIj Xojnw irportW ƒ joVo: cMdn kumwr Swh – [email protected] 1. ies irport dw lyKk: 2. ies irport dI imqI: 3. ies qjvIj iv`c Swiml sQwnk klIisXwvW dw nwm: 4. qjvIj SRyxI: { } klIisXw sQwpnw

{ } smwijk inAwauN

{ } AwirQk ivkws

{ } iPrky dw ivkws

5. Kyqr ij`Qy qjvIj lwgU kIqI jwvygI (dyS, ipMf/Sihr. Awid): 6. qjvIj cYmpIAn Aqy sMprk sUcnw dw nwm: 7. ieh pihl ikvyN c`l rhI hY? a. kI viDAw c`l irhw hY?

A. ikhVIAW g`lW iv`c suDwr krn dI loV hY?

8. qjvIj SRyxI dy nwl sMbMiDq imqI q`k kI nqIjy Aw rhy hn?

9. koeI vI vwDU it`pxI dw suAwgq hY[

42

tree-of-life-PA(Punjabi).pdf

r`uK q`k phuMc qoN sdw leI swƒ dUr r`iKAw[ hux swry p`DrW qoN prmyS ur dy rUpryKw qoN A`f hoey (Al `g kIqw igAw). mn`uK pUrI qrHW guAwc igAw sI[.

379KB Sizes 12 Downloads 216 Views

Recommend Documents

No documents