wdkif;&if;ol rGwfpfvifrf trsKd;orD;rsm;
vGwfvyfrI tcGihfta&;
tpövmrhpf mpOf-26
wdkif;&if;ol rGwfpfvifrf trsKd;orD;rsm;
vGwfvyfrI tcGihfta&; A[dktmvifrfynm&Sifrsm;a&;&maumfrwDu a&;om;jyKpkonf/
yxr tBudrf (1967)ckESpf 'kwd, tBudrf (2010)ckESpf jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf
tpövmrfomoema&;&maumifpXD mecsKyf trSwf(183)? AdkvfqGefyufvrf;? yef;bJwef;jrdKUe,f? &efukefjrdKU/ ! 01 - 252608?389786
1/ 2/ 3/ 4/ 5/ 6/ 7/ 8/ 9/ 10/ 11/ 12/ 13/ 14/ 15/ 16/ 17/ -
tpövmrfaumifpD twGi;f a&;rSL;csKyf\ trSmpm aZ,sausmfxif Adv k rf LS ;BuD; b&Si\ f trSmpm tpövmrfESifhtrsdK;om;-trsdK;orD; wm0efwltcGihfta&;wl ta&mifqdk;MuyHk wHvQyfudka&xif trsdK;orD;twGuf tv’m[fudkaMumuf trsKd;orD;rsm;udk taMumif;rhJ rcsKyfcs,f& omoema&;wm0efwlnDrI trsKd;orD;rsm;ESihf0wfpm;qif,ifrI rGwfpfvifrftrsdK;orD; tdrfjyifxGufonfhudpö tkr&focifESifh twfpfrmocifr rGwfpfvifrftrsKd;orD;rsm;ESihfwdkufyGJ &efoludkikwfjzihf½dkufowfoltrsKd;orD; wdkufyGJwGif ppfonfrsm;udk a&vdkufwdkufolrsm; ppfolemjyKtrsKd;orD;rsm; om;(4)a,mufudk t&Sifhvrf;ü pGefY0Hhol trsdK;orD;rsm;AvDwGif0wfjyKa&; trsdK;orD;rsm;tD;'fqGvmof0wfjyKa&; trsdK;orD;wdkY\ vGwfvyfrIudktodtrSwfjyK jzL;NrdKUtrsKd;orD;0wfjyKaqmifzGihfyGJ(10-10-1965) tv’mr[fCmZD\ trsKd;orD;0wfjyKaqmifzGihfyGJrdefYcGef; Akcg&Dusrf;\cdkifvHkrI
1 7 13 13 16 18 21 22 23 28 34 37 39 41 42 43 46 47 56 59 66 68 89
-
tdrmrfAkcg&D\ tw¦KyÜwådtusOf;
91
1
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf tpövmrfomoema&;&maumifpXD mecsKyf twGi;f a&;rSL;csKyf\ trSm ]tpövmrfomoem} rxGef;um;rDumvu trsKd;orD; rsm;onf zdESdyf csKyfcs,f cGJjcm;qufqHjcif;cHchJ&&Smayonf/ wrefawmfjrwf]rk[r®'}f onf ,if;odYkErdS cfh squfqrH rI sm;udk tqHk;owfapNyD; ]tpövmrfhw&m;vrf;pOf}jzihf trsKd;orD;rsm; tcGihfta&;udk tjynhft0 tumtuG,fay;awmfrlchJayonf/ uREyfk w f Ykd jrefrmEdik if w H iG f a&S;jrefrmrif;rsm;vufxufuyif [D&dMoÞywf-t&SuftaMumufw&m;udk tajccHxm;aom ,Ofaus;rI"avhx;kH wrf;pOfvmwdYk jzihf jrefrmEdik if \ H wdik ;f &if;ol rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;rsm;tygt0if trsKd;orD;xkwpf&yfv;kH onf xdu k o f iho f nhf trsK;d orD;tcGit fh a&;rsm;udk &&Scd pH m;chMJ uayonf/ udv k ekd aD cwf jrefrmEdik if w H iG f wdik ;f wpfyg;rS 0ifa&mufvm Muolrsm;teuf tpövmrfomoem0iftcsKUd wdYkonf 4if;wdYk arG;zGm; &mwdik ;f Edik if aH 'o\ ½k;d &m,Ofaus;rI"avhx;kH wrf;rsm;udk tpövmrf omoem[kyakH zmfum jrefrmEdik if &H dS wdik ;f &if;om;Edik if o H m; tpövmrf omoem0ifwYkdtm; 4if;wdYkuo Jh Ykd ZGwt f wif;yHo k iG ;f chMJ uavonf/ 4if;wdYk onf ynma&;? vlraI &;? pD;yGm;a&;? omoem jzefYcsda&;? rdrw d ikd ;f Edik if \ H ta&; ponhu f @wdYkwiG f trsK;d orD;rsm;yg0ifciG u fh kd ]tpövmrfomoem}u cGihfrjyKxm;oa,mif a[majyma&;om; 0g'jzefYcsdí ]tdrw f iG ;f yke;f pepf}udk oGwo f iG ;f vmchMJ uayonf/
2
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
þonftwGuf (1946)ckEpS w f iG f wdik ;f &if;om; Edik if o H m; tpövmrfomoem0if wpfrsKd;om;vHk;\ rdciftzGJUtpnf;BuD; jzpfaom]ArmEdik if v H ;kH qdik &f mArmrGwpf v f ifru f eG u f &uf} (Aru) tzGUJ Bu;D u ]ArmEdik if v H ;kH qdik &f mArmrGwpf v f ifrt f v kd rmtzGYJcsKyf}udk zGJpnf;apchJonhf enf;wl ]ArmEdkifiHvHk;qdkif&m ArmrGwfpfvifrf trsKd;orD;tzGJYcsKyf} (Art)udkvnf; zGJUpnf;apí wdik ;f &if;ol rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;rsm;ta&;aqmif&u G af pchaJ yonf/ tpövmrfomoema&;&maumifpu D kd 1954ckEpS ?f 'DZifbm v?(5)&ufaeYüpwifzUJG pnf;&mwGif trsKd;om;a&;tiftm;pkrsm; jzpfMuaom]ArmrGwpf v f ifru f eG u f &uf}(Aru)rSacgif;aqmifrsm;? ]ArmrGwpf v f ifrt f v kd rmtzGUJ csKyf}rSomoemhynm&Siaf cgif;aqmifrsm; ESit fh wl ]ArmrGwpf v f ifrt f rsKd;orD;tzGYJ csKyf}(Art)rS trsKd;orD; acgif;aqmifrsm;udyk g0ifapvsuf zGUJ pnf;chjJ cif;onf trsK;d orD;xk\ tcef;u@udk tav;xm;aqmif&Guf&eftwGuf jzpfayonf/ odYk zUJG pnf;Ny;D aemuf(3)ESpaf usmfrQtpövmrfaumifpw D iG t f rsdK;orD; trsK;d om;acgif;aqmifrsm;wufnv D ufnt D pövmrft h usK;d xrf;&Guf chMJ uNyaD omfrS A[dt k rIaqmiftzGUJ 0iftcsKUd u A[dt k rIaqmiftzGUJ wGif trsdK;orD;rsm;yg0ifjcif;onf w&m;awmfESihfrnDnGwfojzihf trsKd;orD;rsm;udt k pövmrfaumifpAD [dt k rIaqmiftzGUJ rSxw k yf ,f ay;&efawmif;qdv k mavonf/4if;wdYkawmif;qdo k vdu k m;jzpfrvm ch/J odYk EiS fh (1959)ckEpS w f iG f trsdK;orD;rsm; tpövmrfaumifpw D iG f yg0ifí tpövmrft h usKd;o,fy;kd onfukd vufrcHvo kd rl sm;onf tpövmrfaumifpDESihf vrf;cGJchJMuavawmhonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
3
þjzpf&yf\aemufyikd ;f rGwpf v f ifrt f rsK;d orD;rsm;omoemh a&;&mrsm;wGif trsKd;om;rsm;ESit fh wlyg0ifaqmif&u G cf iG fh &S^d r&Sd [lonft h jiif;yGm;rIonfvnf; ydrk ekd uf½idI ;f us,fjyefYvmayonf/ xdYk twGuf (1967)ckESpfwGif tpövmrfomoema&;&m aumifpDXmecsKyf? A[dktmvifrfynm&Sifrsm;a&;&maumfrwDu þ]]wdik ;f &if;olrw G pf v f ifrt f rsKd;orD;rsm;vGwv f yfrt I cGit fh a&;}} [lonhu f srf;i,fuakd &;om;jyKpkxw k af 0chyJ gonf/ ,aeYrsufarSmufumvwGirf l rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;rsm; tajctaerSmtawmftwefw;kd wufvmonfuakd wGU&ayonf/ rGwpf v f ifrt f rsK;d orD;rsm;onf ynma&;u@wGit f rsK;d om;rsm;udk trDvu kd Ef ikd f½rHk u ynmwwfta&twGut f m;jzifh trsKd;orD; OD;a&uomvGefvsuf&Sdvmonf/omoemhynmESihfpyfvsOf;í trsKd ;orD; uk&t f meftm*Hak qmifausmif;?trsKd ;orD;omoemhynm oifausmif;rsm;tpysK;d ay:aygufvmaeonfuakd wGU&Sad e&ayonf/ pD;yGm;a&;u@wGif rGwpf v f ifrt f rsK;d orD;rsm;onf armifwpfxrf; r,fwpf&u G q f o kd uJo h kd rdrw d YkdwwfprG ;f Edik o f nhb f ufu 0ifa&muf xrf;&Guv f su&f MdS uonfukd vnf;aumif;? vlraI &;? omoema&; tzGUJ tpnf;rsm;wGif trsKd;orD;rsm; wpfwyfwpftm; 0ifa&muf aqmif&u G v f suf&MdS uonfuv kd nf;aumif; awGU&Sad e&ayonf/ ]rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;rsm;onfrrd w d Ykd\tdrw f iG ;f üomae&rnf}[k w&m;ao ,lqxm;onhf tiftm;pkrsm;onfyif trsKd;orD;rsm; twGuf ynmay;tpDtpOfrsm;? oifwef;rsm;? omoemjzefYcsdrI vkyif ef;pOfrsm;pDpOfaqmif&u G v f monfuv kd nf;awGU&Sad e&ayonf/
4
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
þonfwdkYtwGufrlum; 0rf;ajrmufrd&ygaomfvnf; rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;rsm;tcGit fh a&; tjynht f 0&&Sad eygonf[k awmhrqdkomyg/ tjynht f 0r&&S½d rHk Qru t"duta&;Bu;D onfh tcsuBf u;D wpf&yfvpf[maeonfukd 0rf;enf;pGm awGU&Sad e&ayonf/ 4if;rSm wrefawmfjrwf]rk[r®'}f ud, k af wmfwikd u f ]tv’m[f\uRerf rsm;udk tv’m[fAh vDausmif;rsm;odkY oGm;vm
jcif;rSrwm;jrpfMuESifh}[krdefYMum;awmfrlchJygvsuf rGwfpfvifrf trsKd;orD;rsm; AvD tD'*f g[frsm;odYk omG ;a&muf0wfjyKcGifh ydwyf if wm;jrpfcaH e&jcif;yifjzpfayonf/ ]rGwpf v f ifrf trsKd;orD;rsm; rdrw d Ykd \ tdrw f iG ;f üom ae&rnf}[k w&m;aocH,u l m pd;k &drpf w d jf zihf wm;jrpfyw d yf if aeMuayaomfvnf; vufawGUwGirf l rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;rsm; AvDEiS fh tD'*f g[frsm;rSty usefrnfonhaf e&mrqdk oGm;vmcGi&fh dS aeonht f jzpfoYkda&muf&adS eonfukd owdr&l efvt kd yfvaS yonf/ ,if;odkY rGwfpfvifrf trsKd;orD;rsm;tm; rGwfpfvifrfh vlUtpkta0;(*srmtof)ESifh uif;uGmapvsuf avmutv,fwiG f usiv f nfapjcif;onf xdt k rsKo d rD;rsm;twGuw f ifru rGwpf vifrf wpfrsKd;om;vH;k twGuf rnfrQ pd;k &drzf , G jf zpfaMumif; *½kjyKrdap vdkygonf/ xdYktwGuf tpövmrfaumifpu D tpOfojzihf rGwpf v f ifrf trsK;d orD;rsm;tcGit fh a&;udk rD;armif;xd;k azmfjyae&jcif;jzpfygonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
5
txl;owdjyK&efrmS xdo k Ykd tpövmrfaumifpu D rD;armif; xdk;azmfjyvsuf&Sdaom ]wdkif;&if;olrGwfpfvifrftrsKd;orD;rsm; vGwv f yfrt I cGit fh a&;}[lonf um,daÏudkrxdef;odrf;aom? ud, k u f siw fh &m;ysujf ym;aom? £a`E´ou d m© rhaJ om? [D&Md oÞywf t&Sut f aMumufw&m; uif;aom? vQyfay:avmfvnfaom? pnf;rhu J rf;rh?J y&rf;ywm vGwv f yfrt I cGit fh a&;udk qdv k jkd cif;um; tvQi;f r[kw/f tpövmrfw h &m;awmfabmiftwGi;f rS jrefrmEdik if \ H a&?ajr?obm0?ordik ;f tpOftvm ,Ofaus;rIwUkd ESifh o[Zmw jzpfaom wdik ;f &if;ol rGwpf v f ifrt f rsK;d orD;wdYk\ rlvblw&ydik cf iG fh tajccHtcGit fh a&;yifjzpfayownf;/
tpövmrfaumifpXD mecsKyfrS qufvufxw k af 0rnhu f srf;
wrefawmfjrwf bufpHk xl;cRefawmfrlchJwhJ ]urÇmhpHjy wrefawmfjrwf} &JU taMumif;udo k v d &kd if þusr;f udzk wfyg/ tusKd ;xl;rSmtrSeyf g/
jyefqo kd l
oD&dysHcsD tvf[m*sf rkzwfpd½kvfuk&ftmef tv’mr[f CmZD rk[r®'f[m&Sifrf
tpövmrfha&;&m-'kdY0efwm
(tvf[m*sfwifarmifoef;) twGif;a&;rSL;csKyf 2010jynhfESpf?Mo*kwfv?(15)&uf
tpövmrfomoema&;&maumifpD XmecsKyfrS yxrwGt J m; (1962)ckEpS w f iG f vnf;aumif;? 'kw, d wGt J m; (1970)ckEpS w f iG f vnf;aumif;? wwd,wGt J m; (1978)ckEpS w f iG f vnf;aumif;? pwkwwGt J m; (1987)ckEpS w f iG f vnf;aumif;? yOörwGt J m; (2009)ckESpfwGif vnf;aumif;? yHEk ydS x f w k af 0cJo h nf/ ,ck yxrwGrJ yS OörwGx J d tptqH;k aygif;csKyfxw k af 0&efppD Ofvsu&f o Sd nf/ rl&if;usrf;jyKol
&Srpf v G t f v kd rm tv’mr[f &SpAf v f D Ektrf meD
7
aZ,sausmfxif AkdvfrSL;BuD; b&Sif\ trSm ]tpövmrf}onf vGepf mG edrchf ahJ om vlom;wdYk \ wefz;kd ? vlUb0\ wefzdk;udk jr§ifhwifay;onf/ owå0gtaygif;wdkYwGif vlonftjrwfq;kH jzpfonf/ zefqif;orQ tm;vH;k aom ouf&dS oufrJhtaygif;wdkYonf vlom;wdkYtwGufjzpfonf[k qdkonf/ þodkYjzihf vlUwefzdk;udk ]tpövmrf}u jr§ifhwifay;onf/ vlq&kd mü trsdK;om;omru trsdK;orD;vnf;yg0ifonf/ tpövmrfray:aygufru D ta&;AD;,m;Edik if w H iG f trsdK;orD;wdYk \ b0rSm vGefpGmedrfhuscJhonf/ trsdK;orD;qdkvQif ,kwfnHhonf? wefzdk;vHk;0r&Sd? olwdkYonf uRJ? EGm;? odk;? qdwfwdkYuJhokdYyif a,musfm;wdkYu ydkifqdkifaom ypönf;wpfrsdK;om jzpfcJhonf/ orD;arG;vmvQif &Sufí t&Sifvwfvwfyif ajrjr§KyfMuonf/ þum; ]tpövmrf}ray:aygufru D t&AfEikd if t H rsKd ;orD;rsm; b0\ wefzdk;jzpfonf/ ]tpövmrf}ay:aygufvmNy;D aemuf wrefawmfjrwfonf edru hf svaS om trsKd ;orD;wdYk\ b0udk jri§ w fh ifay;cJ\ h / trsKd ;orD; wdYk\ tajctaeudk vlrq I ufqaH &;twGuf 0ifqefYvmEkid o f nf wdkifatmif jyKjyifay;cJhonf/ wdk;wufapcJhonf/
8
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
vlaerI zGJUpnf;yHkwGif trsdK;orD;wdkYudkf odu©m&Sdapí w&m;rQwaom xdkufwefonfh tqifhtwef;&Sdaom ae&modkY a&mufatmif jr§ifhwifay;cJhonf/ trsdK;orD;wdkY\ vGwfvyfrI? *kPfodu©m&SdrI? tqifh twef;jrifhrI? vlaerIzGJUpnf;yHkwGif 0ifqefYEkdifrIwdkYudk &&Sda&;rSm wrefawmfjrwf txl;vdkvm;awmfrlaom? jyKjyifay; vdkawmfrlaom vlrIawmfvSefrIvkyfief;wpf&yfjzpfonf/ odkYaomf ]tpövmrf}ay:aygufNyD;aemuf axmifESifhcsDí ESpfumvMumjrifhvmaomtcg wrefawmfjrwfay;awmf rlcJhaom trsdK;orD;wdkY\ *kPfodu©m&SdrI? vlrIa&;0ifqefYrI? av;pm;cHxu kd af om ae&m&&Srd w I Ykd rmS oufqidk &f m wdik ;f jynfEiS hf vlrsdK;wdkY\ ,Ofaus;rIu wjznf;jznf; vTrf;rdk; 0g;rsdKjcif;udk cHvm&onf/ trsdK;orD;wdkY\ vGwfvyfrIrSm ]&m[kzrf;jcif;cH&aom vozG,}f wjznf;jznf;arS;rSed ef pfjrKyfu, G af ysmufvmcJ&h jyefonf/ þodYk trsdK;orD;wdYk ukd csKyfcs,fjcif;?vlraI &;wGif yg0if aqmif&u G cf iG rhf ay;jcif;wdYk ukd jyKvkyv f maomolwYkdonf ,if;okYd jyKvkyfjcif;yifvQif ]tpövmrf}w&m;awmft&[k oabm½dk;jzifh ,HkMunfvmMuí toduif;rJhpGmjzifh omoemudk tvGJoHk;pm; jyKum rdrdwdkY\ trSm;rsm;udk jrifEkdifpGrf; r&SdMuawmhay/ tcsKd UrSm odvsuEf iS yhf if trsKd ;orD;wdYkukd uG,0f u S x f m;Mu ayonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
9
odYkaomf ]tpövmrf}\opömw&m;onf tNrw J ef;wdrjf rKyf aeEdik rf nfr[kw/f trSefw&m;udk trSm;jzifh rnfrQyif zHk;tkyfxm;apumrl xkd trSew f &m;onf trSm;wdYk \Mum;rS tpkYd tan§mufaygufum yGiv hf if;a0qmjyefYjyL;rIjzihf trSm;wdYkukd acszsufy,faysmufaprnf omjzpfonf/ ,cktcgwGif Edik if t H rsm;ü ]rGwpf v f ifr}f trsKd ;orD;wdYkonf ]tpövmrf}ESit hf nD rdrw d Ykd&ydik cf iG jhf zpfaom rdrw d Ykd\ vGwv f yfrEI iS hf *kPfodu©mudk r& t& ,lcJhMuNyD;jzpfayonf/ þpum;rSef\ om"utrsm;tjym;yif&Sdavonf/ odkYaomf tcsdKU tcsdKUaom EkdifiHwdkY\ tcsdKU tcsdKUaom vlaerIzGJUpnf;yHkwGif ]rGwfpfvifrf}trsdK;om;wdkYonf wpfudk,f aumif;pdwjf zihf trsdK;orD;[lonf trsdK;om;udk vkyaf uR;jyKpk&m? trsdK;om;twGuf om;orD; arG;zGm;ay;&m? trsdK;om;udk azsmfajz ESpfodrfhap&m owå0gwpfrsdK;tjzpfodkYa&mufatmif omoemh w&m;Oya'udk wpfudk,faumif;pdwfjzihf tvGJoHk;pm;jyKum trsdK;orD;avmuudk tEkdifusihfaeqJ &Sdaeao;onf/ tpövmrfh w&m;rSefudk rsufuG,fjyKaeqJ&Sdao;onf/ rdrw d Ykv d rl sKd ;,Ofaus;rIt& trsKd ;orD;rsm;udk csKyfcs,jf cif;? ydwfavSmifxm;jcif;....... ponfwdkYonf tpövmrfhtqHk;tr jzpfoa,mif oabm½k;d ESihf jzpfap? wrifvn S phf m;íjzpfap? ,lq ,HkMunf usihfoHk;aeqJ &Sdaeao;onf/
10
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
jrefrmEkdifiH&Sd wkdif;&if;om; ]rGwfpfvifrf}wdkYtzdkYrSmrl taumif;twGufjzpfap?tqdk;twGufjzpfap?EkdifiHjcm;vlrsdK;rsm; tjcm;,Ofaus;rIrsm;udpk x H ;dk ae&efr[kwyf g/rdrw d YkEd ikd if ?H rdrw d Ykv d rl sKd ;? rdrdwdkYbmom0ifrsm;twGuf w&m;ppf w&m;rSefwkdif; vdkufem usiho f ;kH í wrefawmfjrwfawmfveS jf yKjyifcahJ om trsdK;orD; wdYk\ vGwv f yfrEI iS hf *kPo f u d m© &Srd ?I vlaerIzUJG pnf;yHw k iG f *kPo f u d m© &Sd&SdESifh xdkufwefonfhtqifhtwef;wGif yg0if0ifqefYEkdifrIwdkYudk &&efomta&;Bu;D ygonf/txl;ojzihf trsKd ;orD;onf trsKd ;om; ydik u f Re(f okYdr[kw)f taptyg;rsdK;omjzpfonf[al om,lqcsufrmS rSm;,Gif;aMumif;udk azmfxkwfEkdif&efom ta&;BuD;vSayonf/ vGrJ mS ;aom bmoma&;rIid ;f ESiw hf u dk í f trsdK;orD;wdYk tm; vSnfhjzm;jcif;?vdrfnmjcif;?todw&m;ray;bJrsufpdem;udkydwf xm;jcif;? xdYkaemufrS rdrw d Ykd jyKorQE&k onfb h 0odYka&mufatmif zefwD;xm;jcif;rsdK;onf tpövmrfh,Ofaus;rI? jrefrmh,Ofaus;rI wdYk EiS ahf jzmifah jzmifBh uD; qefYusifonf/ tpövmrf\ &nfreS ;f csuf tjyif jrefrmhpw d "f mwfEiS v hf nf; zDvmqefYusifonfh tm;avsmfpmG wdkif;&if;om; rGwfpfvifrfwdkYteuf þokdYaom vGJrSm;onfh t,ltqrsdK;? tpGrJ sdK;? rdiI ;f rdrrI sdK;&Sad eygvQif ,if;tpGEJ iS hf tarSmifh ya,m*qdk;wdkYudk ukpm;Ekdif&ef trSeftppfjzpfaom tpövmrfh a'oem\ aq;rGefaq;jrwfESifh ukpm;ay;&ef vdktyfayonf/ þonfrQum; ... þusrf;i,fudk xkwfjyef&onfh &nf&, G cf sufjzpfayonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
11
rnfonfhEdkifiH? rnfonfhvlrsdK;? rnfonfh,Ofaus;rI? rnfonfh "avhxHk;pHudkrS xdyg;ykwfcwfvkdí r[kwfay/ trSepf ifppf jynfaxmifpjk refrmEkid if w H iG f touf&iS v f suf &dSMuaom wkdif;&if;om; wkdif;&if;ol rGwfpfvifrfwdkYonf tpövmrf\,Ofaus;rI? tpövmrfEiS rhf qefYusio f nfh jynfaxmifpk jrefrmEdik if \ H ,Ofaus;rIwYkd t& tpövmrht f usdK;? jynfaxmifpk jrefrmEkdifiH\ tusdK;udk trsm;enf;wl aqmif&GufEkdif&efrSm ta&;tBuD;qH;k jzpfayonf/ odkYjzpf&mum; þaqmif&GufEdkifrIudk tultaxmufjyK ay;aom tpövmrf\ w&m;ppf w&m;rSew f Yku d kd Ekid if jH cm;,Ofaus;rI tusdK;ESifh vlwpfpk\ udk,fusdK;twGuf xdefcsefjcif;rjyKbJ? trSet f wdik ;f azmfxw k í f vGrJ mS ;aom t,ltq tpGt J vrf;ESihf rIdif;rdrIrsm;udk z,f&Sm;ypf&ef tcsdefodkY a&mufaeNyDjzpfayonf/ odkYjzpfí rGwfpfvifrf trsdK;orD;rsm;\vGwfvyfrI?*kPf odum© tqift h wef;wdYk EiS hf pyfvsOf;onfh w&m;ud, k ?f w&m;rSef rsm;udk apwemaumif;?oabm½k;d jzihf azmfxw k &f jcif;jzpfayonf/ þ]wdkif;&if;olrGwfpfvifrftrsdK;orD;rsm;vGwfvyfrI tcGifhta&;usrf;}wGif awGU&Sd&vwHhaom w&m;"r®u©E¨mwdkYrSm w&m;ppfw&m;rSefrsm;omjzpf\/ þtcsufudk uREkfyfwdkY tcdkiftrmqdkygonf/ tb,faMumihfqkdEkdifoenf;/
12
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
þusrf;pmudk,fwGif azmfjyxm;csuf[lorQwdkYrSm rdrd oabmtavsmuf? rdrd,lqcsuftavsmuf azmfjyxm;aom tcsurf sKd ;? ud, k yf idk Ó f Pfjzihf cefYreS ;f &&Scd surf sm;udk rlwnfa&;om; azmfjyxm;csurf sKd ; r[kwyf g/ ,if;okYdaom twåaemrwd oabm wpd;k wpdrQ ryg0if/tvGecf ikd v f í kH acwfraD om urÇmrh w G pf v f ifrf ynm&Sit f m;vH;k wdYk u vufcx H m;aom tpövmrf"h r®uE© m¨ rl&if; usrf;BuD;rsm;rS aumufEkwfí azmfjyxm;aom w&m;"r®rsm;? aumufEw k cf sufrsm;omjzpfonf/aumufEw k af zmfjy&mwGiv f nf; wpfv;kH wpfyg'rQ aoGznfjcif;? ,dr;f ,kid jf cif;? vGrJ mS ;jcif; r&Sad p &atmif tzefzef pdppfjcif; jyKvkyfNyD;rS azmfjyjcif;jzpfonf/ odkYjzpfí þusrf;i,fwGifygaom w&m;ukd,frsm;rSm rl&if;w&m;ppfw&m;rSerf sm;jzpfonf[k tcdik t f rmqkjd cif;jzpfonf/ tpövmrfomoema&;&maumifpXD mecsKyf?tmvifryf nm&Sirf sm; a&;&maumfrwDu pkaqmif;jyKpktyfaom þusrf;i,fonf wdik ;f &if;ol rGwpf v f ifrf trsdK;orD;wdYk\ rSeu f efaom b0opfoYdk wHcg;zGiahf y;vdu k af om tultnDrsdK;udk ay;Ekid rf nf[k ,HMk unf tyfaMumif;/
aZ,sausmfxif AkdvfrSL;BuD;b&Sif twGif;a&;rSL;csKyf (1956-1970) tpövmrfomoema&;&maumifpDXmecsKyf
13
wdkif;&if;ol rGwfpfvifrf trsdK;orD;rsm; vGwv f yfrt I cGit hf a&;
tpövmrfESifh trsdK;om;-trsdK;orD; ]tpövmrf}onf obm0usí acwfwdkif; acwfwkdif;ESifh qDavsmfonfh bmom? wkid ;f jynfwidk ;f ? vlrsdK;wkid ;f usifo h ;kH Ekid í f vlavmuwk;d wufpnfyifom,mrIukd a&SU½Ionfh bmom?vlrsdK;? ,Ofaus;rIESifh wkdif;jynfudk tjrwfwEdk; ESvHk;oGif;aptyfonfh bmom omoemjzpfonf/
wm0efwltcGifhta&;wl ]tpövmrf}onf vlrsdK;\ ,Ofaus;rIukd vdu k cf iG ahf y;\/ wkid ;f jynf\ 0wfpu kH kd qif,ifciG ahf y;\/ rdrw d Ykdaexdik &f mvlrsdK;ESihf wkdif;jynfudk vdktyfu rdrd\ toufESifhvJNyD;umuG,f&rnf[k ]tpövmrf}u nTefjyonf/ trsdK;om;rsm;ESifh trsdK;orD;rsm;udk tqift h wef; cJjG cm;jcif;rjyK/ wdik ;f jynfvrl sdK;ESihf bmomomoem twGuf wm0efxrf;&GufMu&mwGif cGJjcm;jcif;rjyK/ nDwlnmwl xrf;&GufMu&ef jy|mef;ay;xm;onf/
14
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
trsdK;orD;wdYk onf oifa,musfm;wdYk \ 0wfpm;wefqm rsm;omjzpfí oifa,musfm;wdkYonfvnf; trsdK;orD; wdkY\ 0wfpm;wefqmrsm;om jzpfMu\/ (uk&ftmef -2;187) þrkuy© gXfawmfrmS trsdK;om;ESihf trsdK;orD;wdYk \ tajc taeudk trSet f wkid ;f xkwaf zmfjyoxm;jcif;jzpf&m? trsKd ;om;ESihf trsdK;orD;onf tjyeftvSef tumuG,fjyKMu&rnfholrsm;om jzpfMuí wm0efwt l cGit hf a&;wlrsm;tjzpfukd nTejf yjcif;jzpfonf/
]vlrsdK;xlaxmifa&;wGif trsdK;orD;onf taumif;qHk;aom Adokumjzpf\/} (wrefawmfjrwf\Mo0g') trsdK;orD;\ wefzdk;udkrodaom? trsdK;orD;ukd wefzdk; rxm;wwfaom vlrsd K;onf tqift h wef;ü edru hf saeOD;rnfom/ ]tpövmrf}tvsifu trsdK;orD;wdkYrSm acgif;azmfEdkifcGifhr&SdcJh/ ]tpövmrf}ay:xGe;f vmrSom trsdK;orD;rsm; acgif;azmfEikd ?f xlEikd ?f axmifEikd jf zpfum vlraI &;rsm;wGif 0ifqefYvmcJMh u&jcif;jzpfonf/ trsdK;om;ESit hf rsdK;orD;rSm wm0efwt l cGit hf a&;wljzpfonfom/ avsmhonf?enf;onf?ydo k nfr&S?d olUpnf;urf;ESihf ud, k phf nf;urf; [lí jy|mef;ay;um wm0ef0wå&m;rsm;udk OD;ESifhyJh xrf;apí wpfOD;ESifhwpfOD; tjyeftvSef tusdK;jyKapjcif;om jzpfonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
15
16
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
ta&mifqdk;MuyHk ZeD;onftay:wGif vifom;\ wm0ef&o dS uJo h Ykd vifom;tay:wGiv f nf;ZeD;onf\wm0ef&\ dS / (uk&t f mef -2;228) cifyeG ;f vifom;ESihf ZeD;rde;f rom;rSm taumif;qH;k aom b0\ Muifazmfrsm;jzpfí b0wGif twlwuG tqift h wef;wl? tcGifhtvrf;wl ½kef;uefcsDwufMu&efjzpfonf/ vlavmuudk pnfyifatmif? om,matmif jyKpkysdK;axmif,lMuí BuD;yGm; wkd;wufrIudk a&SU½IvkyfaqmifMu&ef jzpfonf/ ]]tpövmrhw f &m;u trsdK;orD;wdYkukd tdrw f iG ;f yke;f aexkid f aponf? tdrfjyifodkY xGufcGifhray;? trsdK;om;wdkYESifh yl;aygif; raqmif&u G &f ? trsdK;om;wdYkukd rMunh&f ? trsdK;om;wdYkEiS hf tay; t,lvnf;rvky&f ? tjyifxu G v f Qif trsdK;orD;onf rdr\ d ud, k f oºmefukd rjrif&avatmif acgif;Nr;D NcKH í xGu&f onf}} pojzifh ajymqk0d g'jzefYMujcif;rSm ]tpövmrf}udk rodíaomfvnf;aumif;? (odkYr[kwf)? em;rvnf oabmraygufí aomfvnf;aumif;? (odkYr[kwf)? tjrifrSefESifh rMunfhwwfí aomfvnf;aumif;? (odkYwnf;r[kwf)? wrifoufouf trsdK;orD;wdkYudk csKyfcs,f xm;vdkíaomf vnf;aumif;jzpfayonf/
Edik if jH cm;om;tcsKd Uonf rdrw d Ykv d rl sKd ;"avh? rdrw d Ykw d ikd ;f jynf ,Ofaus;rI? rdrw d Ykd bd;k bGm; xH;k pH"avhrsm;udk tpövmrfomoemh e,fy,ftwGi;f odYk oGyo f iG ;f xm;um rlvjyuawhtm;jzihf jzLpif oefY&iS ;f aom ]tpövmrf}udk ta&miftrsdK;rsdK;qd;k vmcJMh uonf/ xdkta&mifqdk;xm;aom ]tpövmrf}udk uREkfyfwdkY jrefrmEdkifiHtwGif;odkY rdrdwdkYESifhtwl ,lvmcJhMuonf/olwdkY\ t,lrSm;udk wpfqihfjzefYjzL;ay;chJMuonf/ ay;vsuf&Sdonf/ ¤if;wdkYonf ]tpövmrf}udk EIdufEIdufcRwfcRwf avhvm qnf;yl;jcif;r&Sd/ ]tpövmrf}\ rlv yHkrSefudk rodrjrifEdkifMuyJ? rd½;dk zvmolwYkd vufcx H m;&Sad om ta&miftrsdK;rsdK;qk;d xm;onfh ]tpövmrf}udkom tpGJtvrf;BuD;aeMuonf/ uREyfk w f Ykd wkid ;f &if;om; rGwpf v f ifrf trsKd ;om; trsKd ;orD; rsm;udv k nf; xdt k wkid ;f yif bkrodbrodvufc, H al pcsiMf uonf/ rdrw d Ykd "avhrmS w&m;jzpfonf[k vGrJ mS ;pGm em;vnfxm;onfukd rodEdkif&SmMuí oabm½kd;jzihf ,if;odkY aqmif&Gufjcif; jzpfwef &monf/ þodYkaomEdik if jH cm;ya,m*rsm;?omoemwGif 0ifa&muf yl;uyfvmonfh tcsdefrSpívnf; wkdif;&if;ol rGwfpfvifrf trsdK;orD;rsm;\ vGwv f yfrt I cGit hf a&;rSm wjznf;jznf; arS;rSed f vm&awmhonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
17
xdYk twGuf wkid ;f &if;ol rGwpf v f ifrf trsdK;orD;rsm;onf AvD0wfausmif;rsm;ESiv hf nf;wpfpwpfpuif;uGmvmcJMh u&onf/ omoema&; todynmbufü okn tqifhodkY wjznf;jznf; usqif;vmcJh&onftxdjzpfcJhonf/ trsdK;orD;wdYk onf ]tpövmrf}udk qnf;yl;cGiv hf nf;r&/ vufawGUusifhoHk;cGifhvnf; r&&SmMu/ þodYkjzifh wpfp wpfp ]tpövmrf}ESihf uif;uGmvmcJMh u&m þya,m*qd;k onf wkid ;f &if;ol rGwpf v f ifrf trsdK;orD;rsm;tm; tpövmrfah bmiftjyifbufoYkd a&muf&o dS mG ;atmif zefw;D ay;ae ouJhodkY r&nf&G,fyJESifh jzpfvmcJh&awmhonf/ rGwpf v f ifrf trsdK;om; trsdK;orD;wkYdonf nD&if; tpfudk armif&if;ESrrsm;omjzpfMuonfqdkaom tpövmrfhtqHk;trudk xdyk a,m*&Siw f Ykdonf yGiyhf iG v hf if;vif;qefYusifum trsdK;orD;wdYk udk vl&mr0ifonfh toGifodkY ydkYaqmifaeMuonfh tjzpfqdk;odkY a&mufae&&Smonf/
g
18
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
wHvQyfudka&xif tuef;wkwq f cJG &H aom wkid ;f &if;om;rGwpf v f ifrt f csdKUwdYk onfvnf; ]wHvQyfuakd &xifum} Edik if jH cm;"avhrsm;udk txif tjrifBuD;í ya,m*&SifwdkYESifh oHa,mifvdkufum ]]rGwfpfvifrf trsdK;orD;rsm; tdrfwGif;ykef;aexkdif&rnf? tdrfjyifrxGuf&? a,musfm;wdkYESifh roGm;rvm&? a,musfm;tjrifrcH&? tdrfjyif xGuv f Qit f jypfi&JBu;D onf? AvDrwuf&? tdrw f iG ;f üomqGvmof 0wfjyKMu&rnf? trsdK;orD;wdkYtwGuf AvDwGif 0wfjyKcGihfr&Sd? trsdK;orD;wdYk \ b0wpfcv k ;kH onf rD;zdak csmifEiS hf tdrw f iG ;f üom wnfap&rnf}} pojzifh ,HkMunfpGm ynwfvmMuayonf/ umvMumjrihfNyDjzpfaom þtpGJrsm;udk awmfawmfESihf cRwfí&EdkiftHh rxif/ onf;cHjcif;? ZGJ&Sdjcif;? Muifemjcif;? tcsdefay;jcif;? ynmay;jcif;wdkYjzihfom cRwfEdkifayrnf/ uREyfk w f Yko d nf ]tpövmrf}\rlvyHrk eS t f wkid ;f jrifvmatmif BudK;yrf;aeMu\/ jzLpifoefY&Sif;aom]tpövmrf}wGif pGef;xif; aeaom tjyifty ta&mifprkH sm;udk cRwyf pf&ef BuKd ;yrf;aeMu\/ wdik ;f &if;ol rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;wdYktm; ]tpövmrf}u wifxm; ay;onfah e&modYk jyefvnfyYkdaqmifwifay;Mu&efvt kd yfvo S nf/ wkid ;f &if;olrw G pf v f ifrt f rsKd ;orD;wdYkukd ]tpövmrf}u ay;tyfonfh tcGit fh a&;t&vGwv f yfr&I adS pa&;? bmoma&; omoema&;wGif udik ;f ½Iid ;f vma&;ESihf vufawGUusifo h ;kH vma&;wdYk ukd zefw;D jyKvkyf ay;Mu&ayrnf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
19
xko d Ykd jyKvkyaf y;&mwGif awGUEdik af om t[efYtwm;rsm;ESihf tEÅ&m,frsm;udk tjrifrSef? oabmw&m;rSefay;onfhenf;ESifh odrf;oGif;atmifjrif&ef vdktyf\/ ]tpövmrf}onf urÇmhbmomBuD; wpf&yfjzpfonf/ wdik ;f jynftoD;oD; vlrsdK;toD;oD;wkYd wiG f ta&;&aom bmom Bu;D jzpfonf/ ,if;wkid ;f jynfEiS hf vlrsKd ;wdYkonf rdrw d Ykdjynfov l rl sKd ;? ,Ofaus;rI"avhx;kH pHt& vufcu H sio hf ;kH aexdik v f su&f MdS uonfrmS txift&Sm;jzpfonf/ w½kwEf ikd if ?H tif'ekd ;D &Sm;Edik if ?H xdik ;f Edik if ?H tdE´d,EdkifiH?ygupöwefEdkifiHwdkYudk oufaoxlEdkifonf/ uREkfyfwdkY jrefrmEdkifiHwGifvnf; jrefrmh,Ofaus;rI? jrefrmh"avhxHk;pH? jrefrmh[eftrlt&m? jrefrmhenf;wdkYjzifh tpövmrft h qH;k trrsm;udk wdwu d sus vdu k ef m usiho f ;kH oGm;vm aexkdifMu&efrSm obm0usonf/ wdkif;wpfyg;om;wdkY\ ,Ofaus;rI? "avhx;kH pH? [eftrlt&mESihf enf;rsm;udk oGyo f iG ;f vm&ef vHk;0 vdktyfonf r[kwfay/ Oyrmqdak omf ]]jrefrmwdYk0wfpu kH ckd Rwíf Edik if jH cm;0wfpu kH kd 0wf&rnf? jrefrmh,Ofaus;rIudky,fí wkdif;wpfyg;om;wdkY ,Ofaus;rIudk vufcH,l&rnf? jrefrmhtpm;taomufudk pGefYvTwfí vlrsdK;jcm;wkdif;wpfyg;om;wkdY\ tpm;taomufudk twkcdk;pm;aomuf&rnf? jrefrmpum;udkpGefYí EdkifiHjcm;bmom pum;udkajym&rnf}} ponfrsm;um; rjzpfpaumif;aom tawG;tac: t,ltqrsm;? usifhoHk;rIrsm;jzpfonf/
20
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
]tpövmrf}onf obm0rusaomtqHk;trrsdK;udk ay;onf r[kw/f vlrsKd ;cG?J wkid ;f jynfcJG 0g'rsKd ; ]tpövmrf}wGirf &S/d ]tpövmrf}onf wkid ;f jynfwidk ;f vlrsdK;wdik ;f twGuf qDavsmfaom tqHk;trrsm;omjzpf&um;/ acwfwdkif; acwfwdkif;ESifhvnf; [yfrdí? qDavsmfonfh vrf;pOfaumif;? vrf;pOfrGefjzpfonf/ acwfwdkif; acwfwkdif;wGif rD;½SL;wefaqmif taeESifh &yfwnf aeonfb h momomoemvnf;jzpfonf/þodYkaom rGejf rwfonfh ]tpövmrf}udk tb,faMumifh wjcm;wpfyg; wkdif;jynfpGJ? tjcm; wpfyg; vlrsdK;pG?J ta&mifrsm;jzifh jc,fv, S &f ef vdt k yfygoenf;/ ]tpövmrf}udk rnfonft h a&mifEiS rhf Q jc,f&efrvdyk g/ ]tpövmrfh ta&mif}onfom taumif;qHk;ta&mifjzpfí ]rlvtpövmrhf ta&mif}jzihfom jc,fvS,f&ef vdktyfayonf/ ]tpövmrf}onf trsdK;orD;wdYk ukd tqiht f wef; jrifjh rihf ae&mwGif wifxm;ayonf/ trsdK;om;wdYk ü wpfzufapmif;eif; jyKrlwwfonfh "avhq;kd rsm;&Sad eí ¤if;wdYku csKyfcs,frI rjyKEkid &f ef twGuf tcsdKUaom tcGit hf a&;rsm;udk twdtusyif owfrw S f jy|mef;ay;tyfxm;onf/ tpövmrfr@dKifBuD;(5)ckrSm t"du rvkyrf ae&? wm0efjzpf&m trsKd ;om;trsKd ;orD;tm;vH;k wdYktwGuf jcm;em;csurf &S/d þrQta&;Bu;D aom vkyif ef;wdYkwiG f trsKd ;om;wdYk ESihf wpfwef;wpfpm;wnf; owfrw S af y;xm;onfukd qifjcifMu &monf/ olUpnf;urf;? ud, k phf nf;urf;t& vdu k ef maqmif&u G f apjcif;omjzpfonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
21
trsdK;orD;twGuf tv’m[fudkaMumuf trsdK;om;wdkYu tEkdifusifhí trsdK;orD;wdkYudk csKyfcs,f xm;wwfonfukd pd;k &draf wmfro l jzifh wrefawmfjrwfonf ruG,fvGefrD aemufqHk;jyKawmfrlaom ][*sf}wGif trsdK;om; trsKd ;orD; wpfoed ;f ausmw f Ykd a&SUarSmufü atmufygMo0g'awmfukd rdefYMum;awmfrlcJh\/
trsdK;orD;rsm;ESihf pyfvsOf;í toifwdkYonf tv’ m[ft&Sifhtm; aMumuf&GHUMuukefavmh/ (wrefawmfjrwf\ aemufqHk; ][*sf}rdefYcGef;awmf) þMo0g'awmfudk av;av;eufeufpOf;pm;rdMuolrsm; tzdYk ]tpövmrf}u owfrw S af y;xm;onfh tqifo h Ykad &mufatmif trsKd ;orD;wdYkukd ydYkaqmifay;Mu&efrmS tb,frQ ta&;Bu;D onfukd odomEdik o f nf/ trsKd ;orD;wdYk\ tcGit hf a&;udk csKyfcs,x f m;ydik cf iG hf vH;k 0r&SNd y/D
22
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
trsdK;orD;rsm;udk taMumif;rJh rcsKyfcs,f& trsdK;om;wdkYu trsdK;orD;rsm;tm; csKyfcs,fjcif; rjyK Ekid af tmif ]tpövmrf}onf trsdK;orD;wdYk EiS hf oufqidk &f m tum tuG,rf sm;udv k nf; ay;tyfxm;onf/ tvm;wlyif trsdK;orD; wkdY\ wm0ef0wå&m;rsm;udkvnf; owfrSwfay;tyfxm;onf/ trsdK;om;wdYk EiS hf wlnaD om vlrt I cGit hf a&;rsm;udv k nf; tjynfh t0ay;tyfxm;onf/ tpövmrft h qH;k trrsm;udk oabmayguf &efomvdktyfonf/ tdrfolZeD;rSm uRef r[kwf? tdrfaxmif&Sif ocifrwpfO;D jzpfonf/ vlraI &;wdYk wiG f vGwv f yfpmG aqmif&u G f cGifh&Sdonf/ w&m;awmfu cGifhjyKaomtqifhodkY a&mufatmif uREkfyfwdkYu jr§ifhwifay;Mu&rnfyif/ Akcg&Dusrf;rSmyif-
]cifyeG ;f onf a,musfm;rSm rdrt d rd o f m;pkukd xde;f ausmif; oljzpfí wm0efaus rausudk tppftaq;cH&rnf/ ZeD;rde;f rom;rSmvnf; rdrv d ifom;? rdrt d rd u f kd uGyu f x J ed ;f odrf;&oljzpfí wm0efaus - rausudk tppftaq; cH&rnf/ (Akcg&Dusrf;-'kwd,tapmif) ZeD;rde;f rom;rsm;tay:wGif txift&Sm; vGeu f sL;aom jypfrrI sm; rSwyg; xdrk ed ;f rom;rsm;udk wpfpw kH pf&m csKyfcs,f ydkifcGifh? BuD;pdk;ydkifcGihfr&Sd/ (tdAfEkrm*sm[fusrf;) txufygMo0g'awmfrsm;udk axmuf½Iojzihfvnf; rdef;rom;rsm;tm; taMumif;rJh csKyfcs,fydkifcGifhESihf BuD;pkd;ydkifcGifh r&SdaMumif; odomEkdifMuygonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
23
omoema&;wm0efwlnDrI wpfcgaomf tGÿpd vfrmocifruwrefawmfjrwf xH þodkYavQmufxm;\/ ]]tdk ... wrefawmfjrwfusrf;jrwfuk&ftmefwGif trsdK;om;rsm;ESifh pyfvsOf;í trdefYynwfrsm;? trsm;tjym;yg&Sd ouJhodkY uRefrwdkY trsdK;orD;rsm;ESifh pyfvsOf;NyD; azmfjyxm;jcif; r&SdonfrSm taMumif; b,fodkY &Sdygoenf;/ odyg&ap/}} xdt k cg wrefawmfjrwfonf wpfpw kH pf&mrdeYfMum; jcif;rjyKbJqdwfqdwfaeawmfrlonf/xdkYaemuf rsm;rMumrDaeY wpfaeYwGif wrefawmfjrwfonf w&m;yv’ifxufodkY
24
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
25
rGwpf v f ifrt f rsdK;om;wdYkEiS hf rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;wdYkonf vnf;aumif;? rktrf ifet f rsKd ;om;wdYkEiS hf rktrf ifet f rsKd ;orD;
26
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
,if;odYk xifvif;pGm jyefMum;onfh rkuy© gXfawmfrsm;tjyif atmufygrku©ygXfawmfrsm;vnf; &Sdayao;onf/
wkYdonfvnf;aumif;? vdu k ef musifah qmifaomtrsdK;om; wdYkEiS v hf u kd ef musiahf qmifot l rsKd ;orD;wkYdonfvnf;aumif;? trSet f wkid ;f ajymqko d t l rsdK;om;wdYk EiS hf trSet f wdik ;f ajym qdo k t l rsKd ;orD;wdYkonfvnf;aumif;?rdru d , kd u f Ekd rdS chf saom trsdK;om;wdkYESifh rdrdudk,fudk ESdrfhcsol trsdK;orD;wdkYonf vnf;aumif;? aumif;rIrsm;jyKaomtrsKd ;om;wdYkEiS fh aumif; rIrsm;jyKol trsdK;orD;wdYk onfvnf;aumif;? Oykof oDv
1rnforl qdk a,musfm;jzpfap? rde;f rjzpfap? rktrf ifef tjzpfEiS ahf umif;jrwfaomtusifo h v D udak qmufwnf ygu igt&Sifjrwfonf xdkoltm; aumif;jrwfaom touf&iS jf cif;udk csD;jri§ ahf wmfrrl nf/ (uk&t f mef-16;97)
aqmufwnfaomtrsdK;om;wdkYESifh OykofoDvaqmuf wnfol trsdK;orD;wdkYonfvnf;aumif;? rdrdwdkY umr t&Suu f kd xde;f odr;f aom trsdK;om;wdYk EiS hf trsdK;orD;wdYk onfvnf;aumif;?tv’ m[ft&Sifudkrsm;pGmwoaexkdif
2¤if;jyifvckd sifpw d f jyif;jyrI r&SMd uavESi/hf tv’ m[f
aom trsdK;om;wdYk EiS hf trsdK;orD;rsm;onfvnf;aumif;?
t&Sio f nf oifwYkt d euf tcsKd Uudk tcsKd Uxuf tomtydk jyKawmfrlxm;onf/ trsdK;om;wdkYtzdkY olwdkY&SmazG qnf;yl;cJhonfESifhtrQ a0pkonf&Sd\/ trsdK;orD;wdkY tzdkYvnf; olrwdkY &SmazG qnf;yl;cJhMuonfESifhtrQ a0pkonf&\ dS / (uk&t f mef-4;32)
,if;wdYk tjypfwYkd rS vGwNf ird ;f csrf;omcGirhf sm;ESihf ,if;wdYk vkyfaqmifcsufrsm;twGuf rGefjrwfvSonfh qkvmbf awmfrsm;udk tv’ m[ft&Sijf rwfxw H iG f toihx f m;&S\ d / (uk&ftmef -33;35)
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
27
28
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
trsdK;orD;rsm;ESifh 0wfpm;qif,ifrI 3rnfolrqdk a,musfm;jzpfap? rdef;rjzpfap? rktfrifef ,HkMunfoltjzpfaumif;jrwfaomtusifhoDvrsm;udk aqmufwnfu *sEéoo f ck bHo k Ykd0if&rnfomjzpfonf/ (uk&ftmef-4 ; 124)
4rnforl qdt k rsKd ;om;jzpfap ? trsKd ;orD;jzpfap ? tMuif olonf aumif;rIudk jyKtHh? ,HkMunfolvnf;jzpftHh? ,if;olwYdktm; *sEo é Of ,smOfoYkd 0ifa&mufaprnfjzpf\/ ,if;olwdkYtm; ta&twGufr&Sdaom pm;eyf&du©mwdkY udv k nf; xd*k sEéot f wGi;f ü ay;awmfrrl nfjzpfonf/ (uk&t f mef-40;40) þrkuy© gXfawmfrsm;rSm trsdK;om;wdYEk iS hf trsdK;orD;wdYk\ *kPft*FgwlnDrIudk yl;wGJínTefjyxm;aom rku©ygXfawmfrsm; jzpfonf/ bmom omoema&;wGif jcm;em;csufr&SdaMumif;? tqifhtwef;wl? tcGifhtvrf;wljzpfí omoemhvkyfief;rsm;udk rdrdwdkYtpGrf;&SdorQ vGwfvyfpGm aqmif&GufcGifhjyKxm;aMumif; tpövmrftqHk;trrsm;onf trsdK;om;wdkYtwGuf wpfrsdK;ESifh trsdK;orD;wdYk twGuf wpfrsdK; cGjJ cm;owfrw S jf cif; r&Sad Mumif;udk azmfjyxm;aomrku©ygXfawmfrsm;jzpfonf/
tpövmrfonf [D&dMowåyÜw&m;udk tajccHxm;\/ trsKd ;om;rsm;jzpfap? trsKd ;orD;rsm;jzpfap? tdrt f jyifxu G Mf u&mü pnf;rJhurf;rJh 0wfpm;qif,ifí oGm;vmcGifhray;/um,da`E´&Sd&Sd oGm;vmMu&ef ynwfxm;onf/ trsdK;orD;rsm;udk trsdK;om;rsm; uJo h Ykdyif oGm;vmcGijfh yKonf/ a&mif;0,fciG jhf yKonf/ pD;yGm;&SmcGihf ay;onf/vdi\ f jcm;em;csurf w S pfyg; vlUb0wnfaqmufa&;wGif vdt k yfaomudp&ö yfrsm;udk vGwv f yfpmG zefw;D cGijfh yKonf/ aetdrrf S tjyifoYkdxu G &f mwGif um,da`E´rjhJ cif;r&Sad pbJ? *kPo f u d m© &S&d EdS iS hf wnfwnfMunfMunfomG ;vm&ef ynwfxm;onfukd usrf;jrwf uk&t f mefwiG f vm&Sad omrkuy© gXfawmfrsm;wGif awGU&SEd ikd af yonf/ þodYk [D&Md owåy&Ü pdS mG 0wfpm;qif,if&ef? jyKrl? ajymqdk qufq&H ef ynwfjcif;rSm obm0us½Ho k mru? olprd ;f wpf&q H H a,musfm;wdYku aemufajymifjcif;?usDp,fjcif; ponfrsm; rjyKvkyf Edik af tmiftumtuG,af y;tyfaomynwfcsufrsm;omjzpfonf/ wm0efrahJ om a,musfm;wdYk tm; aoG;aqmifr?I qGaJ qmifrrI jzpf apvQif xkdolwkdY\ aESmifh,Sufjcif;udk cH&rnf r[kwfay/ yef;yefjcif;? eHYomvdrf;jcif;? cs,fojcif;? EIwfcrf;eDyg;eD qdk;jcif;? qHyifudk tvStyjyKjyifjcif; ponfwdkYudk rdrdwdkYtdrf twGi;f ü jyKvkycf iG &hf o dS nf/ tdrt f jyifürl þjyifqifrrI sm;onf tvSjytoGio f Ykd ajymif;vJvmojzihf avmfvq D ef;jym;í azmufjyef aom jyifqifrrI sdK; jzpfEikd zf , G &f m taMumif;&So d nf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
29
odYkjzpfí aetdrjf yifwiG f tvSjyjcif;rsm;rjyKvky&f ef ynwf jcif;jzpfonf/ tpövmrfray:rDacwfu þjyifqifrIrsdK;aMumifh trsdK;orD;rsm; ysufpD;cJh&onfh om"ursm;yif &SdcJhayonf/ tjyifxu G íf toufarG;0rf;aMumif;&ol? tvkyt f udik f vky&f ol trsdK;orD;rsm;tzdYk um,da`E´&&dS ?dS odum© &S&d ?dS wnfwnf MunfMunf 0wfpm;qif,ifMu&efEiS hf olprd ;f wpf&q H H a,musfm; rsm;ESifh £a`E´rJhpGm qef;jym;pGm qufqHjcif;rjyK&ef atmufyg rku©ygXfawmfrsm;udk csrSwfawmfrlxm;onf/
(1)td-k wrefawmf?oif\MuifzufZeD;rsm;? toif\ orD; rsm;? ,HMk unfow l Ykd \ ZeD;rsm;udk ajymavmh/ tjyifoYkd xGufMuonfhtcgwGif rdrdwdkY\ udk,ftay:ydkif;wGif t0wfyikd ;f tenf;i,fpu D kd wifMu/ þodYk jyKjcif;jzifh um,da`E´&ídS odum© &S&d adS eolrsm;tjzpf vG,u f pl mG odjrif MuNy;D (olprd ;f wpf&q H w H Ykdu) taESmiht f ,Sut f EÅ&m,f rjyKvkyMf u&efjzpfonf/ tv’ m[ft&Sio f nf tjypfrsm;udk vGwu f if;csrf;omcGiahf y;awmfral om r[m u½kPm&Sif jzpfawmfral omt&Sio f mwnf;/ (uk&t f mef -33;59)
30
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
31
(2)tdw k refawmf?,HMk unfot l rsdK;orD;rsm;udak jymjyavmh/ tjyifoYkdxu G Mf uonft h cg olrwdYk \ rsufprd sufvmT udk atmufoYkdcsíum,da`E´&MdS u/ rdrw d Ykdt&Sut f *Fgudk xde;f odr;f Mu??tvdt k avsmufay:vGiaf eonft h pdwt f ydik ;f rsm; rSwpfyg;rdrdwdkY\tvStyrsm;udkxkwfazmfjyojcif;r&Sd MuapESi?hf ?(tvSrjyESi)hf rdrw d Ykd\&ifom;rsm;udt k 0wfEiS hf zH;k xm;Mu??olrwdY\ k tvStyrsm;udo k rl wkY\ d vifom;rsm;? bcifrsm;? vifom;\zcifrsm;? om;rsm;? vifygom;rsm;? tpfuEkd iS ahf rmifrsm;? tpfuEkd iS ahf rmif\om;rsm;? trESihf nDr\om;rsm;? rde;f rom;tcsif;csif;? tcdik ;f tapvuf atmufcrH sm;?tEÅ&m,fr&Sad omtwlae a,musfm;rsm;? rde;f rom;wdY\ k vQKd U0Sucf su(f umrrI)rsm;udrk odaomuav; rsm;rSwpfyg;olprd ;f wpf&q H w H Ykdtm;xkwaf zmfrjyoMuESi/hf xkrd w S pfyg;ajcwGiq f if,ifxm;onfah jc0wfwefqmrsm; odomxif&mS ;ap&efrrd w d Ykd\ajcudak qmifíh roGm;MuESi/hf td.k .,HMk unfot l aygi;f wdY?k toifwYt k d m;vH;k onftv’m[f t&SifbufodkYvSnfhMuukef/ (aomif0fA[fjyKMuukef/) odYkro S mvQif toifwYko d nf atmifjrifru I kd &&SMd uaytH/h (uk&ftmef -24;31)
32
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
þrkuy© gXfawmf\ a&SUtyd'k w f iG t f rsKd ;om;rsm;tzdYktvm; wlyif ynwfxm;\/usrf;jrwfu&k t f mefwiG Mf unf½h EI ikd yf gonf/ wrefawmfjrwfvufxufawmfü vGefcJhaomESpf (1400)cefYu t&AftrsdK;orD;wdkYonf wpfudk,fvHk;udk t0wf vHkvHkNcHKNcHK0wfqifxm;jcif; r&SdMu/ cg;0wfxnfavmufudkom 0wfí ud, k af tmufyikd ;f udk zH;k tky0f wfqifxm;olu ydík rsm;onf/ udk,ftay:ydkif;wGif rsm;aomtm;jzihf vGwfvyfpGm xm;Mu\/ udk,fvHk;wD;aeMuolrsm;onhf t0wftpm; &Sm;yg;aomacwf vnf;jzpfonf/ omrefvw l Ykd twGuv f nf; 0wfpm;qif,ifrw I iG f jynfph kH vHkavmufjcif; r&Sdao;ay/ trsdK;orD;rsm; tjyifodkYxGufvQif acgif;ESifh&ifom;rsm; zHk;tkyfí xGufMu&ef rku©ygXfawmfusa&muf aomtcgrS tpövmrfudk vufcHolrsm; acgif;wGif t0wfwifjcif;? &ifom; rsm;udk zHk;tkyfjcif;jyKvkyfí tjyifodkY xGufMujcif;jzpfonf/ xdkacwfu aemufaz; tdrfomrsm;vnf; r&Sdao;í trsKd ;orD;wdYkonf r'De[fNrKd UjyifoYkd xGuíf awmxkid cf MhJ u&onf/ rdpäm0g'Da,musfm;rsm;onf ,if;odkY trsdK;orD;rsm; tjyifodkY xGufwkdif; xGufwkdif; aemufrS vdkufí aemufajymifMuonf/ usDp,fMuonf/ pMuonf/ þuJo h Ykdaom "avhq;kd rsm; vTr;f rd;k aeonfah cwfwiG f trsdK;orD;wdYk taESmift h ,Suf rcH&avatmif þrkuy© gXfaf wmfuckd say;jcif;jzpfonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
33
,HkMunfol trsdK;orD;rsm;tm; omoemytrsdK;orD; wdYk EiS fh uGjJ ym;apjcif;? um,da`E´ rrJb h ?J *kPo f u d m© &S&d EdS iS hf rdrw d Ykd ud, k u f kd xde;f odr;f apmihaf &Smufaexkid o f mG ;vmolrsm;jzpfaMumif;udk odomapjcif;? ud, k v f ;kH wD;aecJah om"avhupkd eG Yf í vQKd U0Sux f m; oifhonfh tvStyrsm;udk rormolwdkYtm; jrifawGUcGifhray; jcif;jzifh olwdkY\tEÅ&m,fjyKjcif;rS uif;vGwfap&ef pDrHay;jcif; jzpfonf/ txufyg rku©ygXfawmfrSwpfyg; trsdK;orD;rsm;onf b,fyHk b,fenf; 0wfpm;&rnf? qif,if xHk;zGJU&rnf [laom tpövmrf\ ynwfcsufrsm; r&Sday/ trsdK;orD;wdk Y\ um,da`E´xdef;odrf;rIrSm t"du S pfyg; ud, k t f ay:ydik ;f udk zH;k tkycf jhJ cif; vdt k yfcsufjzpf&m cg;0wfrw r&Sad om trsdK;orD;avmuudk um,da`E´&&dS ?dS wefb;kd &S&d dS 0wfpm; qif,ifvmatmif jyKjyifay;tyfjcif;jzpfí ]tpövmrf}\ ynwf csuaf y:wGif tajcwnfum rdrw d Ykdwidk ;f jynf? rdrw d Ykdvrl sdK;? rdrw d Ykd "avhxHk;pHrsm;t& [D&dMowåyÜw&m;ruif;&atmif avhvm qifjcifí 0wfpm;qif,if&efom ta&;BuD;qHk; jzpfayonf/
34
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
rGwfpfvifrf trsdK;orD; tdrfjyifxGufonfhudpö ]]rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;rsm;tdrjf yifrxGu&f ? tdrw f iG ;f yke;f ae&rnf? tdrfjyifxGufvQif (bG&fum)ajcqHk;acgif;qHk;zHk;tkyfí xGu&f rnf}}ponft h csufrsm;onf w&m;awmf\ynwfcsufrsm; r[kwfay/ EkdifiHjcm;om;wdkY\ "avhxHk;pHt& vdkufemusihfoHk; onft h csufrsm;om jzpfonf/ rdrw d Ykdaexkid &f mwkid ;f jynf\"avh xHk;pHt& odu©m&Sd&Sd [D&dMowåyÜw&m; apmihfxdef;0wfqifí tjyifodkY xGuf&rnfomjzpf\/ twkdif;wkdif; tjynfjynfwGif rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;rsm; tjyifoYkd xGuv f suf&o dS nf/ wdik ;f jynf 0efuv kd nf;xrf;aeMuonf/ tpd;k &vkyif ef;rsm;wGiv f nf; yg0if vkyu f ikd v f su&f MdS uonf/aps;a&mif;aps;0,fjyKvkyv f su&f MdS uonf/ wrefawmfjrwf\ vufxufawmfüvnf; rGwfpfvifrf trsdK;orD;rsm;tjyifoYkd xGucf MhJ uonf/ AvDoYkd ig;Budrf 0wfjyK cJhMuonf/ wkdufyGJrsm;wGifvnf; yg0ifcJhMuonf/ udpöBuD;i,f &Sv d mvQif NrKd UESiahf 0;vHaom a'orsm;odYkyif c&D;xGucf MhJ uonf/
td-k rde;f rom;taygif;wdYk ? toifwYkdwiG f udprö sm;&Syd gu tjyifoYkdxu G cf iG hf tv’ m[ft&Sijf rwfu ay;awmfr\ l [k wrefawmfjrwfu rdeYf Mum;awmfr\ l / (Akcg&Dusrf;?tapmif-3)
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
35
txufazmfjyygMo0g'awmfrSm apmif'[fonf udk,fa&;udk,fwmudpöjzifh tjyifodkYxGufcJh&mü wrefawmfjrwf u rdefYMum;cJhaomMo0g'awmfjzpfayonf/
½Iid Af [f\orD;qGz, D [fxHrw S pfqifMh um;od&csuftmtd&[ S f urdeYfMum;cJ\ h / &ifom;rsm; zH;k tkyMf u&ef rkuy© gXfawmf usa&mufvmcsdew f iG f rk[m*sD&f trsdK;orD; tcsKd Uonf rdrw d Ykd abmif;bDrsm;udk qkwNf zíJ &ifom;rsm;udk zHk;tkyfvdkufMuonf/ xdktcsdefxd trsdK;orD;rsm;onf &ifom;rsm;udk zH;k tkyjf cif; r&SMd uao;í tv’ m[ft&Siu f zH;k tkyx f m;Mu&ef trdeYf ay;awmfrjl cif; jzpf\/ Akcg&Dusrf;? tapmif (2)? tcef;(19) tmtd&S[f ocifronf Advmvfocif rrmrusef;jzpfaeonfudk oGm;a&mufí ar;jref;\/ xkdYaemuf wrefawmfjrwfxHtusdK;taMumif; wifjy&m wrefawmfjrwfu AdvmvfociftwGuf 'ktmjyKawmfrl\/ orD;awmf zTmoGdr[focifronfyif oma&;? ema&;udpörsm;wGif tdrfrSxGufí oGm;vmcJhacsonf/
36
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
wpfBudru f wrefawmfjrwfonf tokbwpfcu k kd ocsKØ if;wGif jrK§ yfEo HS N*KØ [fNy;D í jyef
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
37
tkr&focifESifh twfpfrmocifr tpövmrfxeG ;f ay:pumv &eforl sm;\ ESyd pf ufnO§ ;f yrf;rI rsm;rS vGwu f if;&atmif rGwpf v f ifrt f csKd UwdYkonf rdrw d Ykdt;kd tdru f kd pGefYypfcJhMuNyD; tADqD;eD;,m;EdkifiHodkY a&TUajymif;oGm;cJhMu&\/ xko d w l YkdwiG f trD;pf\orD;?twfprf mvnf; yg0ifcahJ yonf/ ]cdkifA&f}wkdufyGJNyD;í atmifjrifrI&&SdaomtcsdefwGif olronf r'De[fodkY jyefvnfa&TUajymif;vmcJhonf/ wpfaeYwiG f olronf [zfqmG ocifrxHomG ;cJ\ h / tkr&focifrSmxdktdrfü&SdaechJ\/ tkr&focifu ]]rnfoel nf;}}[kar;&m[zfq[focifrutrnfajymvdu k \ f / xdktcg tkr&focifu ]]atmf..tADqD;eD;,m;olvm;? ork'´&mydkif&Sifrygvm;}}[kcEkd;ceJYpum;ajymvdkuf&m]][kwfuJh? ajymonhftwkdif;ygyJ}}[ktwfpfrmocifru jyefajz\/ ]oifrwdkYtvsif igwdkYu [d*s&ofjyKcJhí wrefawmfjrwf xHwGif igwdkYutcGifhta&;omonf}[k tkr&focifu ajymjyef&m twfprf monf rcHr&yfEidk jf zpfí pdwq f ;kd pGmjzih.f .. ]]b,fenf;ESifhrQ oifwdkYu tcGifhta&;ydkí r&SdEdkif/ oifwdkYonf wrefawmfjrwfESifh twlwuG &SdMu&onf/ wrefawmfjrwfonf rpm;&olrsm;udk auR;arG;avh&o dS nf/ uRerf wdYkrmS td;k tdrEf iS ahf 0;vHpmG wpf&yfwpfaus;wGirf suEf mS i,fEiS hf
38
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
aexkid cf MhJ u&onf??vltrsm;uuRerf wdYkut kd rsKd ;rsKd ;taESmift h ,Suf ay;Muí tcsdef&Sdoa&GU toufudkyif pdk;&drfaecJhMu&onf}}[k ajymjyaepOfrSmyifwrefawmfjrwf
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
39
rGwfpfvifrftrsdK;orD;rsm;ESifhwkdufyGJ ]tk['k }f wdu k yf w JG iG f rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;rsm;yg0ifc\ hJ / tGrt d® r®m&[focifronfwrefawmfjrwftwGurf rd d &ifuakd jruwkwv f yk í f ckcu H muG,u f m&eforl sm;udw k u dk cf u kd \ f / qGzD,[focifronf ]cef'wfuf}wkdufyGJwGif yg0ifqifEcJT \ hJ /][kEidk }f wku d yf w JG iG f tGrpd® v k ikd rf f ocifronf "m;armufudk qGJudkifí yg0ifwkdufcJh\/ olr\pGefYpm;csufudk xl;jcm;pGm rSwfwrf;wifcJh\/ 'kwd, or®wBuD; tkr&focif vufxufwGif jzpfyGm;cJhaom ],&frkuf}wkdufyGJwGif twfpfrmocifr? tGr®dtb&focifr? tGr®d[uDrfocifr? acgifvm D [f ocifr?[dE´ ocifr?Muif&mawmf*sK0kid &f , ocifrwdYkonf tjcm;trsdK;orD;rsm;ESit hf wl yg0if qifEcJT MhJ u\/ [d*sf*s&D(28)ckESpfwGif ]qdkufy&yf}wkdufyGJjzpfyGm;cJh\/ þwkdufyGJwGif tGr®d[&mrfocifr yg0ifqifETJcJh\/ xdk wkdufyGJrSm yifv,ful;í wkdufcdkuf&aomwdkufyGJjzpfonf/ tGr®d [&mrfocifronf þwku d yf w JG iG f yg0ifciG &hf &Sad &;twGuf wrefawmfjrwfoufawmfxif&mS ;&Spd Ofuyif 'ktm qkawmif; ay;&ef yefMum;cJhavonf/ ]tk[k'f} ol&Jaumif; tGr®dtr®m&[focifronf ]rkpidk v f rm}wku d yf w JG iG v f nf; owdaå jymifpmG yg0ifwu dk cf u kd cf \ hJ /
40
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
þwku d yf w JG iG f olronf'Pf&m(12)csut f xd&&Scd o hJ nf/ vufwpfzufyif jywfxGufoGm;onftxd &J&J0Hh0Hh ckcHwkduf cdkufcJhaom rGwfpfvifrftrsdK;orD;wOD;jzpfonf/ tADqD;eD;,m;jynfodkY ruú[frS rGwfpfvifrfrsm; yxr tokwf pwifa&TUajymif;cJ&h mwGiv f nf; rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;rsm; yg0ifcJh\/ þtokwfwGif wrefawmfjrwf\ orD;awmf ½kudkif,[focifrudk,fwkdif cifyGef; tkqfrmefESifh twlwuGyg&Scd \ hJ /tAl[Zdk ikd zf [ T f ESi¤hf if;\ZeD;? tAlpvfr[f hJ nf/ ESihf ¤if;\ZeD;wdYktjyif tjcm; trsKd ;orD;wpfO;D yg0ifco 'kw, d tokwf a&TUajymif;oGm;Mu&müvnf; trsdK;orD; (23)OD;yg0ifc\ hJ / rdrw d Ykt d ;kd tdrf ZmwdajrrScmG í wpf&yfwpfaus;odYk pGeYfpm;oGm;Mu&müyif trsKd ;orD;rsm;yg0ifco hJ nfrmS wrefawmfjrwf vufxufu rGwfpfvifrftrsdK;orD;rsm; tdrfwGif;rykef;? tdrjf yifxu G cf iG &hf aomaMumifjh zpfonfukd vG,u f pl mG od&EdS ikd \ f / wrefawmfjrwf vufxufu trsdK;orD;wdkYudk ay;aom vGwfvyfa&;udk csKyfcs,fvQif wrefawmfjrwf udkyif qefYusif&ma&mufavrnfavm[k pkd;&drfrdawmhonf/ wrefawmfjrwfvufxuf rGwfpfvifrftrsdK;orD; wdYk[q k &kd mü omreftrsKd ;orD;rsm;omru wrefawmfjrwfESihf teD;pyfqHk;jzpfaom aqGawmfrsdK;awmf trsdK;orD;rsm;yif yg0if ae&um; xkpd Ofu rGwpf v f ifrf trsdK;orD;wdYk\ vGwv f yfr&I o dS nf qkdaom tcsufrSm ydkí cdkifrmonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
41
½IygOD;/wrefawmfjrwf\ tcspfqHk; Muif&mawmf tmtd&[ S focifronf]tk['k }f wku d yf w JG iG yf g0ifqifEcJT \ hJ / wku d yf w JG iG f ppfo&l rJ sm;udk a&tdwBf u;D wvG,v f , G Ef iS hf vdu k v f íH a&wkdufcJhayonf/xdk tmtd&S[focifronf wwd, or®wBu;D tkqrf mefocifu, G v f eG &f onfu h pd Eö iS phf yfvsOf;í ruú[Nf rKd UrS AqGm&mNrKd UodYk c&D;xGucf mG cJ\ h / a&mufvQif pwkw¦ or®wtjzpfqufcaH om tvDocifEiS yhf if,OS Nf yKd ifNy;D wku d yf JG qifEcJT o hJ nf/ odYk aomf vGrJ mS ;aMumif;od&í wku d yf u JG kd &yfpcJ \ hJ / wwd,or®wBuD;tm; &efolrsm;u 0kdif;0ef;xm;pOfu Muif&mawmfqGzD,[focifronf jrnf;i,fudk pD;í or®wBuD; tdraf wmfoYkd pm;eyf&u d m© rsm; ykYday;cJ\ h / wpfBudrw f iG f &efolrsm;onf jrnf;i,fudk zrf;rdMuí ½kdufykwfMu\/ xdktcg qGzD,[focifru ]]oifwYkd jrnf;i,fukd vTwv f u kd yf g/ uRekfyftdrfodkY vSnfhjyefrnf}}[k qdkí jyefvmcJhavonf/
42
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
wkdufyGJwGif ppfonfrsm;udk a&vdkufwdkufolrsm; tewfpfu rdefYMum;onf/ ]tk[k'fwkdufyGJwGif k m;Ny;D vltrsm;qkwcf mG oGm;Mu wrefawmfjrwfudx onft h cg wrefawmfjrwf\ teD;wGif tAlAu&f\ k ikd rf f wdYkukd uREyfk f orD; tmtd&[ S f ESihf tGrpd® v taotcsm awGUjrif&ygonf/ olrwdkYonf cg;0wf rsm;udk yifhíxm;Muojzifh ajcovHk;rsm;udkyif uREkfyf jrif&\/ olrwdYkonf a&tdwrf sm;udk ausmuke;f ay:wGif
&efoludk ikwfjzihf ½kdufowfol trsdK;orD;
o,f,lvmMuum a&iwfolrsm;\ cHwGif;xJodkY
]tk[k'f}wdkufyGJwGif rGwfpfvifrfrsm;bufrS ta&;edrfhí qkwfcGmvmolwdkYukdawGUvQif t&D;awmfqGzD,[fonf r'De[frx S u G cf NhJ y;D xdo k w l Ykduq kd yl Bl urd ;f armif;jcif;jyK\/ wrefawmf udx k m;cJNh y;D xGuaf jy;cJMh uovm;[kjypfwifavonf/ ]cef'wfu}f wdu k yf w JG iG f qGz, D [fonf xl;xl;cRecf Ref aqmif&u G cf \ hJ / &efol a&0wDwpfOD;udk &GufxnfwJrS ikwfjzihf tao½kdufí acgif;udkjzwf,lum &efolrsm;&Sd&mbufodkY ypfcscJhavonf/
ta&muf a&rsm;udk iJí h xnfah y;Mu\/ a&ukeo f mG ; NyD;aemuf a&tdwfrsm;udk a&jznfhí jyefNyD; o,f,l vmMuum a&iwfolrsm;\ cHwGif;odkYta&muf a& avmif;xnfah y;Mujyefonf/ (Akcg&Dusrf;?'kw, d tapmif)
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
43
ppfolemjyKtrsdK;orD;rsm; rkatmif0Zd \ f orD; ½kAikd t f mocifru]uRefrwdkYonf wrefawmfjrwfESifhtwl wkdufyGJ rsm;odkY vdkufygavh&SdcJhMu\/ wdkufyGJwGif 'Pf&m&ol rsm;udk aq;xnfah y;jcif;? ywfw;D pD;ay;jcif;? usqH;k ol rsm;ESihf 'Pf&m&olrsm;udk r'De[foYkdta&muf o,f,l ydYkaqmifay;jcif;rsm; jyKvkyMf u&avonf}[k rdeYfMum;\/ (Akcg&Dusrf;?wwd,tapmif) þMo0g'awmfwdkYudk awGUjrifNyD;aemufaomf wkdufyGJ wdkYüyif rGwfpfvifrftrsdK;orD;rsm;u trsdK;om;wdkYudk udk,fwkdif ud, k u f syg0ifaqmif&u G íf tultnDay;cJo h nf[al omtcsufukd rnfokdYrQ oHo,&Sd&ef rvdkawmhNyD/ wrefawmfjrwf \ Muif&mawmfrsm;u tp rGwfpfvifrftrsdK;orD;wdkYyg0ifí wkdufyGJ0ifolrsm;tm; tbuf bufrS jyKpkcJhMuonfrSm tpövmrfhordkif;wGif armfuGef;wifNyD; jzpfonf/ ,aeYwkdif txift&Sm;&Sdaeayonf/ omoema&;udpörsm;aqmif&Guf&mwGif trsdK;orD;rsm; yg0ifaqmif&u G jf cif;rjyKoih[ f k ,lqolrsm;ESihf t,lo;fD ol? tjrif rus,o f rl sm;u aemufxyfqifajcwufaeMuygvQif tpövmrf\ yHkrSefw&m;udk rnfonfhenf;vrf;ESifh xyfrHjyKEkdifawmhtHhenf;/
44
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
wku d yf rJG sm;wGif om0dumrrsm;\ vkyaf qmifcsufrsm;rSm ,aeYtrsKd ;orD;rsm; twk,zl , G rf [kwyf gavm/yg0ifwu dk cf u kd jf cif; jyKcJhMuonfomru a&o,fí wdkufay;jcif;? temw&jzpfol rsm;udk aq;xnfhywfwD;pD;ay;jcif;? usqHk;olrsm;ESifh 'Pf&m& olrsm;udk wku d yf rJG S o,f,í l wnf;cdpk cef;rsm;odYk ydYk aqmifjcif;? jrm;xkyrf sm;udk o,f,yl Ykd aqmifjcif;? pm;aomufa&;twGuf pDrH cefYcjJG cif;? usqH;k olwYkd\ ocsØKif;rsm; wl;ay;jcif;? wdu k yf 0JG ifow l Ykd pdwf"mwfwuf
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
45
c&pfouú&mZf(19)&mpkwiG f u½kid ;f rD;,m;ppfyüJG ppfoel mjyK vkyfief;ESifh emrnfBuD;cJhí ]rD;tdrf&SiftrsdK;orD;[k} ,aeYwkdif ausmfMum;aeaom ]zavm&ihfEkdufwifa*;} rwkdifrD ESpfaygif; (1200)cefYu rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;wdYk aqmif&u G cf o hJ nfh ppfajr jyifoel mjyKvkyif ef;rsm;jzpfojzifh txl;yif *kP, f x l u dk af yonf/ rkatmif0dZf\orD; ½kAdkiftmESifh trsdK;orD;wpfpk wdYku 'Pf&m&olrsm;ESihf usq;kH &Smaomtavmif;rsm;udk r'De[foYkd ta&muf o,f,lydkYaqmifcJhMuonf/ tGrZd® ['fESit hf jcm;trsdK;orD;(5)OD;wdYk rmS ]cdik Af &f} wku d yf w JG iG v f u kd yf gum 'l;av;BuKd ;rsm;udk uspfay;ívnf;aumif;? a&wku d í f vnf;aumif;? qwåLrkeYf rsm; auR;arG;ívnf;aumif;? tultnDrsm;ay;cJhMuonf/ tGrt d® oG, D [focifronf olUtrsdK;orD;tzGUJ ESihf wku d yf (JG 7)ckwiG f vdu k yf gvsuf om0ursm;tm; xrif;csufjyKwf auR;arG;jcif;jyKvkycf o hJ nf/ or®wBuD; tkr&focif vufxufü jzpfymG ;aom ]tC0gof}ESifh]trm&[f}wkdufyGJrsm;wGif trsdK;orD;rsm;ESifh uav;i,frsm;u ocsØKif;rsm;udk wl;ay;jcif;jzifh ulncD MhJ uonf/ ],&frkuf}wkdufyGJwGif rGwfpfvifrfwdkYbufrS vusfmppf aMumif;rSmqkwcf &hJ \/ trsdK;orD;wdYk wrJ sm;teD;odYk yif jyefa&muf vmcJhMu&m [dE´ocifrESifh acgifvmocifrwdkYu ppfcsDuAsmrsm;udk oDqdkNyD; pdwf"mwfrsm;udk qGay;cJhMuonf/
46
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
om;(4)a,mufukd t&Sifhvrf;ü pGefY0Hhol or®wBu;D tkr&focif vufxufwiG t f &D wfjynf ]tm'D,m}wku d yf jJG zpfymG ;\/ cGepf mocifronf ol\om; (4)a,mufESifh twlwuG xdkwkdufyGJwGif yg0if qifETJcJhonf/ wkdufyGJokdYa&mufaomtcg rdrdom;(4)a,mufpvHk;udkac:í pdwf"mwfrsm;udkEId;qGay;onf/ omoemhwkdufyGJwGif usqHk;& jcif;onf tjrwfqHk;[k ajymjyum rwGefYrqkwfbJ aemufqHk; tcsdefxd wdkufcJhMu[k rSmMum;onf/ xdkwkdufyGJwGifyif om;(4)a,mufvHk; usqHk;oGm;cJh\/ þowif;udkMum;od&onfhtcg cGefpm ocifronf vufajrm§ ufí... ]]tdk...t&Sif? oabmwlvufcHawmfrlyg/ uRefawmfr auseyfpmG jzifh t&Siv hf rf;wGif om;(4)a,mufukd pGeYf vLS yg\}}[k qkyefavonf/ om;(4)a,muftrnfrsm;rSm
1tAf'kvfvm[f? 2tAl&*S s&m? 3Zdu k 'f fESihf 4rktm0d,[fwdYkjzpf\/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
47
trsKd ;orD;rsm;pkaygif;í AvDwiG 0f wfjyKa&; wrefawmfjrwf vufxufawmfESifh cvDzT[f or®wBuD;rsm;vufxufawmfumvrsm;wGif trsdK;orD;rsm;onf udpöBuD;i,fwdkYtwGuf tjyifodkYxGufí aqmif&GufMuyHkESifh nOhw f iG v f nf;aumif;? aeYwiG v f nf;aumif; oGm;vmcJMh uyHw k Ykdukd tpövmrfhordkif;wGif txift&Sm;azmfjyyg&Sdavonf/ oma&; ema&;udpö? zof0g"r®owfudpö? ynmoif,la&;udpö? aqGrsdK; nmwdwdkYxH vnfywfa&;udpö? olaojr§KyfESHa&;udpöwdkYwGif trsdK;orD;rsm; yg0ifaqmif&u G cf MhJ uonfrsm;udk rnfou l rSjiif;qdk EkdifMurnf r[kwfay/ þtcef;wGif trsKd ;orD;rsm;AvDoYkd oGm;a&muf qGvmof 0wfjyKcJMh uyHrk sm;udk wifjyvdo k nf/ trsdK;om;ESihf trsdK;orD;wdYkrmS rlvobm0jcm;em;csufrsm;&Sad omfvnf; ,if;uGjJ ym;csufwYkdrt S y omoema&;wGif cGJjcm;owfrSwfxm;csufrsm;r&Sday/ aeYpOf qGvmof 0wfjyKrIwiG f trsdK;orD;wdYk onf trsdK;om;rsm;enf;wl qGvmof0wfjyKMu&onf/ 0wfjyKMu&mwGif trsdK;om;rsm;onf AvDoYkd oGm;a&muf 0wfjyKMuouJo h Ykd trsdK;orD;wdYk onfvnf; AvDodkY oGm;a&muf0wfjyKcJhMuonf/
48
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
odYkaomf... ,ckacwf tcsdKUaomtmvifryf nm&Sirf sm;u AvDodkYoGm;a&muf0wfjyKrIonf trsdK;orD;wdkYtwGuf jyóem w&yfjzpfonf[k ,lqum trsdK;orD;rsm;udk AvDoYkd rvmMu&ef wm;jrpfMuonf/ þodkYjzihf trsdK;orD;wdkYonf AvDESifh a0;í tpövmrfEiS u hf if;uGmcJMh u&onf/ þtjzpfq;dk rSm rawG;0Hah tmif yif qkd;&Gm;íaeayNyD/ usrf;pmtoD;oD;wdYk wiG f tcdik t f rm&Sx d m;onfh tcsuf tvufwdkYudk ausmcdkif;NyD; jyKusihfaeMuolrsm;rSm tpövmrfudk odyyHÜ nmqefpmG trSet f wkid ;f cH,x l m;olwYkdtzdYk rsm;pGm xl;qef; aeayonf/ trsdK;orD;wdkYESifh pyfvsOf;onfh tpövmrf\ tpOf tvmrSm uREyfk w f Ykw d idk ;f jynf\tajctaeESiu hf u kd n f íD þudpw ö iG f wpfpw kH pf&mjyóemr&Sad y/ jrefrmtrsdK;orD;wdkYonf ba0b0gu vGwfvyfcJh Muonf/ vGwv f yfonft h wkid ;f oGm;vmjyKrlaqmif&u G cf MhJ u\/ jrefrmh"avh?jrefrmhtpOftvmjzpfí rnfonfh tEÅ&m,frS r&Scd ahJ y/ tEÅ&m,fvnf; jzpfonfr[kw/f odYkjzpfí omoemhusifo h ;kH rIwiG f t"dur@dKifjzpfaom þusifph Ofukd tb,faMumifh tayghwq jyK&tHhenf;/ ig;Budrf qGvmof0wfjyKrIrmS ta&;wum tm;vH;k xuf OD;pm;ay;íaqmif&Guf&onfh ta&;jzpfonf/ wrefawmfjrwf u txl; Muyfrwf qHk;r wkdufwGef;xm;cJhonfrsm;udk uREkfyfwdkYu vspfvsL½Ií &Ekdifaumif;oavm/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
49
tv’m[ft&Sifjrwfonf r[mu½kPmawmf&Sifjzpfawmf rlonfhtavsmuf trsdK;orD;wdkYtwGufyg tjypfwdkYrS vGwfNidrf; csr;f omcGi&hf &S&d eftwGuq f yk efavmh[íl wrefawmfjrwftm; atmufygAsm'dwfawmfudk csrSwfcJhonfyif/
td-k wrefawmf? vGeu f sL;cJo h nfh 'kp½ku d rf rI sm;rS vGwNf ird ;f csrf;omcGi&hf &Sad &;tvdYk imS oift h wGuf vnf;aumif;? ,HkMunfaom a,musfm;rsm;twGuf vnf;aumif;? ,HkMunfaom trsdK;orD;rsm;twGuf vnf;aumif;? igt&Six hf H qkyefavmh/ (uk&ftmef-47;19) þae&mwGif trsdK;orD;wkdYtwGufyg qkyefMum;&ef wrefawmfjrwftm; tv’m[ft&Sifu wdkufwGef;xm;\/ trsdK;orD;wdYktm; vspfvsL½Ixm;aeMuonfh tmvifryf nm&Siw f Ykd txl;owdjyKoifah omtcsufjzpfonf/ tpövmrfah bmiftjyifoYkd a&mufvq k J trsdK;orD;rsm;ta&;udak wG;awmarQmaf c:oiho f nf/ AvDwiG f trsdK;orD;0wfjyKa&;udk jyóemvkyíf yHBk uD;csJU cJMh uojzifh wkid ;f &if;olrw G pf v f ifrt f rsdK;orD;rsm;AvDEiS hf uif;a0; cJhMu&NyD; bmoma&;todynmbufüvnf; okntqifhodkY a&mufcMhJ u&olrsm;vnf;&Sad eNy/D omoemhynm qnf;yl;cGirhf & Muolrsm;rSm trsm;pkjzpfaeNyD/ vufawGUusifhoHk;cGifhudkum; qdkzG,fr&Sdawmh/ tpövmrfhabmiftjyifodkY a&muf&Sdatmif wGef;ydkYjcif; cHae&ouJhodkYyif &SdaeayNyD/
50
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
tpövmrfukd yHrk eS t f wkid ;f rjrifEidk ?f r½IwwfMuonft h wGuf ]]trsdK;orD;wdYk onf AvDwufciG rhf &S?d trsdK;orD;wdYk onf pkaygif; 0wfjyK&efrvd}k } ponfjzifh zof0grsm;udk ay;í tdE, d´ ,Ofaus;rI jzpfaom ]tdrfwGif;ykef;0g'}udk oGif;aeMujcif;om jzpfonfudk em;vnfMu&onf/ EkdifiHjcm;,Ofaus;rI rIdif;rdaomolwdkY\ ]a,mif0g;0g;0g'}jzihf tuef;udw k w k q f v JG mcJMh ujcif;ESifh omoem wdraf umyaysmufru I kd zefw;D aeonfrmS oem;zG,af umif;aom xkdolwdkY rodem;rvnfMuay/ xdak ,mif0g;0g;orm;wdYk onf atmufygrkuy© gXfawmfEiS hf Mo0g'awmfrsm;udak v;av;eufeufMunh½f u I m ESv;kH oGi;f Muygu Ekid if jH cm; ,Ofaus;rIridI ;f rS uif;vGwzf , G &f m&So d nf[k xifonf/ c&pfawmf\r,fawmfar&D(r&f,rf)ocifrudk tv’m[f t&Sifu qGvmof0wfjyK&eftwGuf atmufyg rku©ygXfawmfudk csay;awmfro l nf/
tdk - r&f,rf? toifrudk arG;jrLawmfrlaom t&Sif\ trdefYudkem,lavmh? OD;cs0wfjyKavmh? udkif;ñGwf½kdusdK; olrsm;ESihf twlwuG udik ;f ñGw½f u dk sdK;avmh/ (uk&t f mef-3;43) þrku©yg|fawmfrSm r&f,rfocifrudk taMumif;jyKí rdefYMum;xm;onfjzpfaomfvnf; trsdK;orD;xkwpf&yfvHk;ESifh oufqkdifaeonfudk tvG,fwul odem;vnfEdkifygonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
51
trsdK;orD;wOD;udk udkif;nTwf½kdusdK;olwkdYESifh twlwuG qdkxm;onfudkaxmufí trsdK;orD;wOD;jzpfaom r&f,rf ocifrudk trsdK;om;wdYkEiS hf twlwuG Adik o f v k rf u k '´w ´ pf f ausmif; awmfü 0wfjyK&efynwfjcif;jzpfonfuv kd nf; em;vnfEidk yf gonf/
tv’ m[ft&Sijf rwf\ uRerf rsm; (trsdK;orD;rsm;)udk AvDoYkd oGm;vmjcif;rS rwm;jrpfMuukeEf iS /hf (Akcg&Dusrf;?yxrtapmif) nOhftcgwGifyif oif\ZeD;u AvDodkYoGm;cGifh awmif;vQif olrtm;cGiahf y;avmh[k wrefawmfjrwf
u uREkfyftm; rdefYMum;awmfrlcJhaMumif; or®wBuD; tkr&f\ om;uajymMum;onf/ (Akcg&Dusrf;?'kw, d tapmif) wrefawmfjrwf z*s&fqv G mof 0wfjyK&mwGif tcsdKUtrsdK;orD;rsm;onf olwdkYudk,fwGif NcHKxnf wpfcpk o D mNcKH í 0wfjyKvmMuonf/ olrwdYk tdro f Ykd jyefMu&mwGif rnfol rnf0g[lí cGjJ cm;rodaMumif; tmtd&[ S f ocifru trdeYf &\ dS / (Akcg&Dusrf;?yxrtapmif)
52
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
rdrd\zcif tAf'kv’ m[fu ajymcJhaMumif;ESifh om;jzpfol pmvifu þodkY ajymjyygonf/]toifwkdYwGif wpfOD;OD;\ ZeD;u AvDodkY oGm;cGifh awmif;aomf olrudk rydwyf ifavESi[ hf k wrefawmf jrwfu rdeYf Mum;awmfrcl ahJ Mumif;}/ (Akcg&Dusrf;?yxrtapmif) or®wBuD; tkr&f\ om;u ajymjyonfrmS tkr&focifü ZeD;wpfO;D &S&d m olronf z*s&Ef iS hf td&SmqGvmwfrsm;udk AvDodkYoGm;í *srmtofESifh 0wfjyKavh&Sdonf/ om0uwpfOD;u toifr tb,faMumifh tjyifoYkd xGu&f oenf;/ tkr&focif rESpfcsdKufonfudk rodíavm [kqkd&m? tb,f taMumif;aMumifh uREyfk t f m; rwm;jrpf&oenf;[k ajymvQif ]tv’ m [f t &S i f j rwf \ uRef r rsm; (trsdK;orD;rsm;)udk AvDoYkd oGm;vmjcif;rS rwm;jrpf MuESi}hf [k wrefawmfjrwfu rdeYfMum;xm;awmf rlonft h wGuaf Mumih[ f k jyefMum;aMumif;/ (Akcg&Dusrf;?'kw, d tapmif) þMo0g'awmfrsm;udk Munh½f aI vhvmygu trsdK;orD;rsm; AvDoYkdomG ;vmjcif;udk rnfoYkdaom taMumif;ESirhf Q wm;jrpfyidk cf iG hf r&SdaMumif; uREkfyfwdkY em;vnf&ayrnf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
53
rdrw d Ykdvrl sdK;"avhx;kH pHukd bmoma&;wGio f yG o f iG ;f xm;vkd olwYku d þMo0g'rsm;udk vspv f sL½Ií tdrw f iG ;f yke;f pepfukd touf oGif;&ef trsdK;orD;wkdY txl;ojzifh vGwfvyfaom uREkfyfwdkY Edik if w H iG jf yKvmMuonf/ omoema&; usifo h ;kH &mwGif vGwv f yfrI ay;xm;cJah om Mo0g'awmfrsm;udyk if olwYkd onf wdrjf rKyfatmif jyKvkyv f Mkd uonf/ bmoma&;? omoema&;rsm;udk rl&if;tajccH oabmudk rxdyg;apbJ rdrw d Ykd vrl sdK;,Ofaus;rIt& aqmif&u G f Ekdifygonf/ t,loD;0g'rsdK;[lonf tpövmrfwGif ryg&Sdyg/ odkYjzpfygí vlrsdK;,Ofaus;rIu omoemusihfpOfudk vTrf;rdk;um w&m;udk,frsm;udk y,fzsufonfh tqifhodkY ra&muf&Sdap&efudk txl;owdjyKMu&rnfyif/ wdik ;f &if;ol trsdK;orD;wdYk ukd bmoma&;? omoema&; bufwGif pdwf0ifpm;vmap&efESifh ,cifxufydkrdk udkif;½Idif;vm atmif vufawGU usiho f ;kH cGirhf sm;udk ay;&ygrnf/ þvkyif ef;udk uREyfk w f Ykd BudK;yrf;vsuf&adS eygonf/ trsdK;orD; vGwv f yfa&;udk w&m;rJq h w d o f Ok ;f aponfh t,lo;fD 0g'pGu J kd cRwyf pfMu&ef tcsdef wefayNy/D olUwkid ;f jynfoUl ,Ofaus;rIrsm;udk uREyfk w f Ykd rnfoYkdrrS qdk vdyk g/ olUwkid ;f jynfEiS hf olU"avh udu k n f aD umif; udu k n f yD grnf/ uREyfk w f Ykd wkid ;f jynfEiS hf uREyfk w f Ykd vlrsKd ;,Ofaus;rIt& trsKd ;orD;rsm; AvDoYkd wufa&muf0wfjyKa&;rSm rnfoYkd rS tEÅ&m,f r&So d nfukd Munfhwwfolwkdif; jrifEkdifygonf/ tus,f&Sif;vif;&efvnf; rvdkyg/
54
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
tpövmrf\ rl&if;tqH;k trrsm;t& AvDwiG f trsdK;orD; rsm; oGm;vm0ifxu G Nf y;D &onht f csdew f iG f ig;Budrq f v G mof 0wfjyK Ekid cf iG &hf o dS nf/ þ tcGit hf a&;udk tpövmrfu trsdK;orD;wdYktm; rlvuwnf;u ay;tyfxm;onf/ tdrw f iG ;f rIupd rö sm;ESihf rtm; rvyforl sm; twGuf tdrw f iG f 0wfjyKcGi&hf adS Mumif;? tm;vyfygu AvDoYkdomG ;a&muf0wfjyKMu&efomjzpfaMumif; uREyfk w f Ykd oabm aygufMu&ayrnf/ wrefawmfjrwfvufxufawmfrS taxmuftxm; rsm;udk uREyfk w f Ykd rSjD irf;jyKvdu k ef mMu&rnf/ pHerlemxm;&rnfom jzpfonf/ wrefawmfjrwfukd,fwkdifu cGifhjyKxm;aom trsdK;orD;wdYk \ þomoemusiho f ;kH Edik cf iG u hf kd csKyfcs,fjcif; rjyK Ekid af y/ jyKydik cf iG v hf nf; r&Sad y/ trsdK;om;wdYk EiS hf trsdK;orD;wdYk rmS ud, k 0hf efux kd rf;í omoemhwm0efukd ausyGepf mG aqmif&u G Mf u &rnfholrsm;omjzpfMuonfudkvnf; owdrarhoifhay/ tpövmrf pwifay:aygufcsdeu f þqGvmof0wfjyKrIukd rGwfpfvifrfwdkYwdwfwqdwfom usifhoHk;cJh&onf/ odkYygvsuf wrefawmfjrwf? vli,f tvDESihf c'D*s[f ocifr wdYk utfA[fausmif;awmfü 0wfjyKavh&cdS o hJ nf/ trsdK;orD;rsm; 0wfjyKrIut kd ayghwap[k,q l olrsm;þom"uudt k av;teuf ESv;kH oGi;f Mu&rnf/wpfoufywfv;kH t&Siu hf 0kd wfjyKaomtm;jzihf ezl;ajrodYkrcscJb h ;l bJ aoqH;k oGm;Muonfh wkid ;f &if;ol rGwpf v f ifrf trsdK;orD;trsm;udkn§mwmpGmxnfhoGif;pOf;pm;oifhvSayonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
55
trsdK;orD;wdkYudk csKyfcs,fxm;cJhMuonfholrsm;onf tv’m[ft&Sijf rwfxaH wmfwiG f tajzay;Mu&ef toifjh yKvkyx f m; Mu&rnfyif/ rdrw d Ykt d ,lo;D rIukd omoemhusio hf ;kH rIwiG f tb,faMumifh oGyo f iG ;f vdMk uoenf;/ vlrsdK;,Ofaus;rIt,lo;D rIEiS hf omoemh tqH;k trwdYk ut kd b,faMumifch jJG cm;em;rvnfEikd Mf uavoenf;/
toifwdkYonf omoema&;wGif t,loD;rIudk a&SmifMuOfMuavmh/ xkdt,loD;rIonf oifwdkY tvsifu vlrsm;udk ysufpD;apcJhNyD/ (wrefawmfjrwf\ aemufq;kH ][*s}f rdeYfceG ;f awmf) rSefygonf/ trsm;tjym;yif ysufpD;cJh&ygNyD/ orkdif; taxmuftxm;rsm;ESi&hf ydS gonf/ wkid ;f &if;olrsm;trsm;tjym;yif þt,lo;D rI'Pfukd cHomG ;cJ&h &SmayNyD/ omoemu trsdK;orD; wdYk tm; ay;tyfxm;aom tcGit hf a&;rsm;onf trsdK;om;wdYk \ tEkid u f sifrh aI Mumifh qH;k ½I;H cJMh u&ygNyD/ ½k;d ½d;k ig;Burd 0f wfjyKrIuo kd m rGwpf v f ifrf trsKd ;orD;rsm;tm; AvDwiG 0f wfjyKcGiahf y;cJo h nfr[kwaf o;/tD;'fEiS ahf omMumqGvmof 0wfjyKcGifhwdkYudkvnf; wrefawmfjrwf vufxufawmfESifh om0uBuD;rsm;vufxufrsm;wGiaf y;xm;onfukd txift&Sm; awGUMu&onf/cdik rf maomtaxmuftxm;ajrmufjrm;pGm&So d nf/ atmufyg Mo0g'awmfrsm;udk avhvmMunhf½IMuygavmh/
56
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
trsdK;orD;rsm; tD;'fqGvmof 0wfjyKa&; tGr®dtoGD,[focifru ]uRefrwdkYonf tD;'faeY rsm;wGif trsdK;om;rsm;ESit hf wl trsdK;orD;rsm; (oufA&D )f *kPaf wmfrrT ;f &efEiS hf qkreG af wmif;Edik &f eftwGuf &moDqif; aeaom trsdK;orD;rsm;udyk if (tD'*f g[foYkd) xkwaf qmif vm&eftrdeYaf wmfay;jcif;cHcMh u J &ygonf}[kajymjycJah vonf/ (Akcg&Dusrf;? tapmif-1? pmrsufESm-64) wrefawmfjrwfonf (tD;'faeYwGif trsdK;om; rsm;bufrS trsdK;orD;rsm;&S&d modYk )
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
57
*smAd&f ocifxrH S Mum;od&onfrmS wrefawmfjrwf onf tD;'faeYwGif qGvmof 0wfjyK&ef &yfawmfrlygonf/ qGvmof0wfjyKtNyD;wGif w&m;yv’ iaf y:rS a'oemrsm; a[mMum;awmfryl gonf/ w&m;yv’ ix f ufrS qif;oufNy;D trsKd ;orD;rsm;&S&d mbufoYkd
58
rGwpf vifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
rdkifrle[focifronf uk&fAmeD&ufrsm;twGif; oufA&D q f akd vh&cdS o hJ nf/ trsdK;orD;rsm; uk&Af meD&ufrsm; (o&S&;D uf)twGi;f tkqrf mef\om; tkAmefEiS hf tAf'v k t f ZDZf \om; tkr&focifwYkd\ aemufrv S u kd íf nOht f cgrsm;wGif AvDü trsdK;om;wdYk EiS t hf wlwuG oufA&D u f kd qdMk u\/ (Akcg&Dusrf;?'kw, d tapmif) h nfrmS tGrt d® oG, D [focifr ajymjycJo uRerf wdYkonf tD;'faeYrsm;wGif (trsKd ;orD;rsm;tm; tD'f*g[fodkY)ac:aqmifvm&ef trdefYay;jcif;cHcJhMu& ygonf/ uRerf wdYk onf rde;f rysdKuav;rsm;udk ¤if;wdYk \ taqmifrsm; twGif;rSyif ac:aqmifvmcJhMuygonf/ xdkrQru &moDqif;aeaom trsdK;orD;rsm;udkvnf; ac:aqmifvmcJhMuygonf/ xdktrsdK;orD;rsm;onf trsdK;om;rsm;\ aemufwGif oD;jcm; xdkifaeMuNyD;? trsdK;om;rsm;ESit hf wl oufA&D q f Mkd uygonf/ *kPaf wmf rTrf;Muygonf/ trsdK;om;rsm;ESifhtwl qkyefMum; Muygonf/ tD;'faeY\ r*Fvmudk cH,Ml uygonf/ (Akcg&Dusrf;? tapmif-2? pmrsufESm -20)
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
59
60
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
trsdK;orD;wdkY\ vGwfvyfrIudktodtrSwfjyK ]ruú[Nf rKd UwGif &Sad epOfu rde;f rom;wdYk\ tcGit hf a&;ESihf vGwfvyfrIudk vHk;0 todtrSwfrjyK/ vdkufavsmjcif; vnf;r&Scd ahJ y/ r'De[fNrKd UodYka&TUajymif;a&muf&cdS NhJ y;D aemuf rdef;rom;rsm;udk tenf;i,fvdkufavsmrIjyKcJhonfudk awUG&onf/ tv’ m[ft&Sifjrwfu trsdK;orD;wkdYESifh pyfvsOf;aom rku©ygXfawmfrsm;udk csrSwfay;aom tcgrSom rde;f rom;wdYk\ wefz;kd ESihf *kPjf 'yfrsm;udk rlv yHrk eS t f wkid ;f awGUjrifem;vnfMu&ayonf/} txufygwdkYrSm tkr&focif\ ajymjycsufrsm; jzpf\/ ,if;wkYdukd tdrmrfAck g&Duwpfqifh azmfjyxm;jcif;jzpfonf/ ,cifu rde;f rom;wdYk rmS vH;k 0wefz;kd r&S?d t,kwn f q hH ;kH [k ,lq xm;Muí xkdpOfu trsdK;orD;jzpf&onfrSm uHqdk;vSonf/ orD;rde;f uav;zGm;vmu tdraf xmif&iS f a,musfm;tcsdKUwdYkonf &ufpufpmG owfypfavh&cdS o hJ nf/ tpm;tae qif;&Jojzifv h nf; wefzkd;r&Sdaom orD;i,ftm; wrifowfypfavh&SdcJhonf/ þ"avhxHk;pHudk taMumif;jyKí tv’m[ft&Sifjrwfu usrf;jrwf uk&t f mefwiG f atmufygtwkid ;f rdeYf awmfrx l m;onf/
oifwYkd onf qif;&Jjcif;ab;udk pd;k &draf MumufvefYojzifh oifwYkd\ om;orD;rsm;udk rowfjzwfMuavESi/fh oifwYkd twGuEf iS hf oifwYkd \ om;orD;rsm;twGuf igt&Sio f nf pm;eyf&du©mrsm; ay;awmfrlrnf/ ¤if;wdkYudk owfypfjcif; onf BuD;av;onfh jypfro I mwnf;/ (uk&t f mef-17;31) i,fi,furaocJhí t&G,fa&mufvmcJh&aom rdef;r om;rsm;rSmvnf; t&AfwkdY xHk;pHt& tavmif;tpm; jyKvkyf Mu&mwGif tavsmftpm;jyK&mü ay;ah&Sdonf/ a,musfm; wpfa,muftzkYd rde;f rtrsm;tjym;,lcsifoavmuf,El idk cf iG &hf \ dS / uGm&Si;f &müvnf; pnf;urf;Oya'r&Sjd zpfonf/xkYd aMumifv h nf; wd&pämefEiS hf wpfajy;wnf;wGi&f cdS í hJ rde;f rom;wdYk rmS umr&r®uf ajzazsmfrI oufouftwGufom todtrSwfjyKvkyfxm;onf/ rkqkd;rjzpf&onfwGifvnf; vif\ aqGrsdK;a,musfm; teD;pyfq;kH wpfO;D OD;u ¤if;\ t0wfwpfcu k kd vTr;f ½Hak y;vdu k v f Qif oabmwl rwl r&Sdap&? xkdol\ ZeD;rdef;rjzpf&awmhonf/ rdcif&if;r[kwaf om aoqH;k olzcif\ tjcm;ZeD;rsm;udyk if jyefí vufxyfco hJ nfh "avhq;kd rsm;xGe;f um;cJo h nf/ trsdK;orD;wdYk rmS a,musmf ;om;wdYk\ jc,fv, S w f idk ;f udk acgif;iHYkaecJ&h &Smavonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
61
umr*kPfrIwGif aomif;usrf;aomtjzpfum; tcsdKU rdef;rom;rsm;wGif uav;rsufESm jrifaomtcgü xdkuav;ESifh wlot l m; uav;\ zcif[k pGypf íJG trnfwwfcMhJ u&onftxd jzpfcahJ yonf/ tarSmifacwfu þodYk aom jzpf&yfrsm;udk oH;k oyfygu tkr&focif\ txufu ajymMum;csufrsm;udk oabm aygufMurnf jzpfonf/ xkrd w S pfyg; trsdK;orD;rsm;udk vdu k af vsm cGifhjyKí vGwfvyfrI? aysmf&TifrIESifh Nidrf;csrf;pGmaea&;rsm;udk todtrSwfjyKcJhonfrsm;rSm atmufygMo0g'awmfrsm; avhvm EdkifMuygu txift&Sm; awGUjrifvm&ayrnf/
]td-k tef*s&Sm? zwfw;l rsm;(rde;f rom;rsm;)udk *½kjyKavmh/} ]tef*s&Sm}qdkolrSm uyÜvD vlrnf;wpfOD; jzpfonf/ ol\ wm0efrSm c&D;oGm;vm&mü ukvm;tkwfrsm; tjrefoGm; ap&eftwGuf a&SUrS ][l'}D ac: aw;uAsmwpfrsdK;udk oDqv kd u kd yf g &oljzpfonf/ ][l'D}udk oDqdkvQif ukvm;tkwfrsm; toGm;jref awmhonf/ wpfBudrfwGif c&D;oGm;&mü Muif&mawmfrsm;vnf; yg&SdcJhavonf/ ]tef*s&Sm}u ][l'D}udk oDqdkNyD; qGay;ojzifh ukvm;tkwrf sm; tjrefomG ;Muonf/ xdt k cgwGif wrefawmfjrwf u txufazmfjyyg Mo0g'awmfudk jrGufMum;jcif;jzpf\/ qdv k ckd surf mS trsKd ;orD;rsm;udk 'kur© jzpfapESi?hf jznf;jznf; rSerf eS yf o J mG ;ygapjzpfonf/
62
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
tD;'faeYwGif wpfBudrfu wrefawmfjrwf rSm tmtd&[ S focifrtcef;ü 0wf½u kH kd vTr;f NcKH umvJavsmif; aeawmfr\ l / trsdK;orD;i,frsm;onf wD;rIwu f m aw;uAsmrsm; oDqkdaysmfjrL;aeMupOf tAlAu&focif
63
jzL;NrdKU trsdK;orD;qGvmof0wfjyKaqmifzGihfyGJ tcrf;tem; 1385-ckESpf? 'kwd, *srm'D (14)&uf 1327-ckESpf? oDwif;uRwf vjynhfaeY 1965-ckESpf? atmufwkdbmv(10)&uf we*FaEGaeY þaeYonfum; r*Fvmtaygif;ESifh jynfhpHkvSayonf/ wdik ;f &if;ol rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;wdYktzdYk xl;jcm;aom aysmf&iT rf ?I auseyfrrI sm;&&Sad omaeY/ rGwpf v f ifrt f rsdK;om;wdYku wdik ;f &if;ol rGwfpfvifrftrsdK;orD;wdkYtm; pkaygif;nDnm(5)Budrf0wfjyKrIudk tifwu kd t f m;wku d v f ufawGUcGijhf yK&rnf[al omtxdr;f trSwaf eY/ Edik if jH cm;0g' vTr;f rk;d BuD;pk;d cJNh yD; omoembufwiG f tcsKyftcs,f cHae&onfhb0rS vGwfajrmufcGifh&atmif wGef;vSefonfh txdrf;trSwfaeY/ trsdK;orD;wdkY\ 0rf;omrqHk;jzpf&onfhaeY/
64
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
]]trsdK;orD;wdkYtm;AvD0wfausmif;rsm;odkY oGm;a&muf 0wfjyKjcif;rS rwm;jrpfMuESifh}}[laom wrefawmfjrwf\ Mo0g'udk jyefvnf toufoiG ;f í vufawGUvku d ef musiho f ;kH cGihf &&Sad omaeY/ txl;ojzihf jzL;NrKd U rGwpf v f ifrf trsdK;orD;BuD;i,f wdYk \ jzpfpOf jzpf&yfrsm;u@ü armfueG ;f wifusef&pfrnfh aeYx;l aeYjrwfyif jzpfavonf/ jzL;NrdKU&Sd rGwfpfvifrf trsdK;orD;BuD;i,fwdkYonf þaeY þtcsdew f iG f tD;'faeYrsm;uJo h Ykd omoemudk a&SU½Iaom pdw"f mwf ESifh 0wfaumif;0wfoefYrsm;udk 0wfqifMuNyD; tm;&Munf&Tif aomESv;kH ? auseyfEpS o f ufaomrsuEf mS wdYkjzifh eHeufapmapmuyif trsKd ;orD;wdYk qGvmof0wfjyKaqmif&&dS mokYda&mufEiS ahf eMuonf/ þaeY r S m tpö v mrf o moema&;&maumif p D \ jynf v H k ; uRwf omoemhO;D pD;wdYk\ omoemhtpnf;ta0;Bu;D pwif usif;yonfh tcgESifh wdkufqdkifae&um; þtrsdK;orD;wdkY qGvmof0wfjyK aqmif zGihfyGJtcrf;tem;odkY wufa&muftm;ay;csD;jr§ifhMu&ef zdwMf um;xm;csuft& tNrKd UNrKd Ute,fe,frS vma&mufMuonfh omoemhO;D pD;wdYk onfvnf; þzGiyhf t JG crf;tem;odYk wufa&muf vmMuonfrSm tm;&p&myif jzpfawmhonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
65
zGifhyGJtcrf;tem;
eHeuf(7)em&Dww d t d csdew f iG f tpövmrfomoema&;&m aumifpDXmecsKyf Ouú|BuD; oD&dysHcsD tvf[m*sf armifvmem CmZD rk[r®'f [m&SifrfESifh A[kd tvkyftrIaqmif vlBuD;rsm;? tNrdKUNrdKUte,fe,frS omoemhOD;pD; udk,fpm;vS,fawmfrsm;? {nfhonfawmfrsm;ESifh NrdKUrdNrdKUzrsm;onf trsdK;orD; qGvmof 0wfjyKaqmifa&SUodYk
66
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
xdYkaemufwiG f rGwpf v f ifrt f rsKd ;orD;wdYku0wfjyKaqmifbUJG axmremaw;uAsmudk &GwfqdkMuí jzL;NrdKUe,faumifpDcGJ Ouú| OD;yku0wfjyKaqmif\aomhukd Ouú|Bu;D odYkay;tyf&m Ouú|Bu;D u aomhudk vufcH,lNyD;aemuf 0wfjyKaqmifjzpfajrmufatmif aqmif&GufolwdkYESifh þ0wfjyKaqmifwGif trsdK;orD;BuD;i,fwdkY t"GefY&SnfpGm 0wfjyKoGm;Ekdifa&;wdkYtwGuf qkrGefaumif;rsm; awmif;qdkonf/ ¤if;aemuf Ouú|BuD;u aomhudk trsdK;orD;i,f wpfO;D vufodkY ay;tyfí xkdtrsdK;orD;i,fu 0wfjyKaqmif wHcg; aomhcavmufudk ]Adpfrdv’m[f}qdkNyD; zGifhvdkufonf/ xkt d cku d w f iG f qef?yef;?aygufaygufwYkdonf y&dowfrsm; tay:odYk jzefYBuJusa&mufvmonfEiS hf wpfNyKd ifwnf; ]trsdK;orD; 0wfjyKaqmif-t"GeYf&n S yf gap[laom a
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
67
,if;okdY trsdK;orD;rsm;ESifh trsdK;om;rsm; 0wfjyKMu NyD;aemuf 0wfjyKaqmiftwGuf qkawmif; tpnf;ta0; wpf&yfudk usif;yMu&m jzL;NrdKUe,f tpövmrfomoema&;&m aumifpDcGJOuú| OD;yku trsdK;orD;0wfjyKaqmif wnfaqmuf cJh&yHkudkvnf;aumif;? 0wfjyKaqmif oD;jcm;&Sdvmjcif;\ tusdK; aus;Zl;rsm;ESihf trsKd ;orD;wdYk 0rf;ajrmufjcif;jzpf&yHu k kd trsKd ;orD;Bu;D a':NyHK;u vnf;aumif;ajymMum;í trsdK;orD;i,fwpfpku trsdK;orD;wdkY\ vGwfvyfrIESifh vlrIa&; tqifhtwef;jrifhcJhyHk aw;uAsmudk oDqdkjcif; jyKvkyfMuonf/ ¤if;aemuf jynfaxmifpk jrefrmEkid if H tpövmrfomoem a&;&maumifpXD mecsKyf Ouú|Bu;D oD&yd scH sD tvf[m*sf armifvmem CmZD rk[r®'f [m&Sifrfu trsdK;orD;wdkYESifhqdkif&m Mo0g'rsm; yg&Sdonfh rSwfom;em,lzG,faumif;vSaom Mo0g'rdefYcGef;rsm; em&D0ufcefY rdefYMum;oGm;ygonf/ XmecsKyf Ouú|Bu;D \ Mo0g'rdeYfceG ;f tNy;D wGif 0wfjyKaqmif twGuf qkrGefaumif;rsm; awmif;qdkí tauR;tarG;wdkYjzihf {nfhcHum tcrf;tem;udk ½kyfodrf;vdkufygonf/ XmecsKyf OuúBuD;\ Mo0g'rdeYf ceG ;f udk þusrf;pmrsufEmS (62)wGif awGUjrifzwf½IEdkifygonf/
68
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
jzL;NrKd UrGwpf v f ifrt f rsKd ;orD; qGvmof0wfjyKaqmif zGiyhf JG tcrf;tem;wGif >rufMum;aom tpövmrfomoema&;&m aumifpXD mecsKyf Ouú|Bu;D \ Mo0g' 1965ckEpS ?f atmufwb kd mv?(10)&ufaeY
ú ù ý*
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
69
twdwfacwf trsdK;orD;wdkY\ aMuuGJzG,ftjzpf rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;?trsdK;om;taygif;wdYk cifAsm;]tpövmrf} rxGef;um;cifu tD*spf? abbDvHk? tD&ef? ,leef? tdE´d,...pwJh EdkifiHBuD;rsm;rSm vlaerI tqifhtwef;[m tawmfyif jrifhrm;cJhMuygw,f/ 'gayr,fvdkY trsdK;orD;awG[m b,ftpdwftydkif;rSmrS ryg0ifcJhMu&bl;/ trsdK;orD;awG[m rw&m; trsdK;rsdK; tESdrfcH aecJMh u&&Smw,f/ twdwfacwfu urÇmhta&SUykdif; tcsdKUEkdifiHrsm;rSm trsdK;orD;[m trsdK;om;rsm;tzdkY trnf;pufBuD;jzpfw,fvdkY ,lqcJhMuw,f/ a&mrEdik if rH mS trsdK;orD;[m tdrt f oH;k taqmifypön;f rQ jzpfw,fvdkY ,lqcJhMuw,f/ ,leefjynfrSm trsdK;orD;udk ]½IdifoGmef} rdpämaumifvdkY ac:cJMh uw,f/ twdwfacwf tcsdKUusrf;rsm;rSm ]]trsdK;orD;onf xm0&usdefqJrIudk cHtyfonf/ trsdK;orD;onf vlyef;NcH\ ql;an§mifjh zpfonf}}[líyif &uf&ufpufpuf &if&h iho f ;fD oD;f ESrd chf s a&;om;xm;cJhMuw,f/ aMuuGJzG,f&myJ/
70
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
trsdK;orD;rsm;ESifhywfoufí tpövmrf\oabmxm; tpövmrf[m urÇmhvlxkBuD; wpf&yfvHk;tm; urÇmh rdom;pkBuD;tjzpf wpfwef;wpfpm;wnf;xm;w,f/ tpövmrfrmS tedr?hf tjrifrh &Sb d ;l / Zmwferd ?hf Zmwfjrifrh &Sb d ;l / vlwef;pm; cGjJ cm;rI r&Sdbl;/ tpövmrf&JU cH,lcsufrSm trsdK;orD;? trsdK;om; tm;vHk;wdkY[m zcifBuD; tm'rfESifh rdcifBuD; a[mif0gwdkY&JU om;orD;rsm; armif&if;ESrrsm;om jzpfMuw,f/ wpfaoG;wnf; wpfom;wnf; jzpfMuw,f/ wpfwef;wpfpm;wnf;jzpfMuw,f/ 'DtaMumif;eJY ywfoufNy;D uk&t f mefusrf;jrwfrmS twnft h vif; yg&Sdygw,f/
tdk..... vlom;taygif;wdkY-? igt&Sifjrwfonf toifwdkYtm; a,musfm;wpfOD;?rdef;rwpfOD;rSyif pwifzefqif;awmfrlcJhonf/ (uk&ftmef-49;13)
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
71
rnforl qdk a,musfm;jzpfap? rde;f rjzpfap? rktrf ifef ,HMk unfot l jzpfaumif;jrwfaomtusifo h v D rsm;udk aqmufwnfygu *sEéofodkY 0if&rnfomjzpfonf/ (uk&ftmef-4 ; 124)
igt&Sijf rwfonf toifwYkdteuf a,musfm;jzpfap? rdef;rjzpfap? rnfol\ tusifhoDvudkrQ tcsnf;ESD; jzpfapawmfrrl nfr[kw/f toifwdkYonf tcsif;csif; jzpfMuayonf/(tnrnjzpfMuayonf/) (uk&ftmef - 3 ;195)
tDrmef- ouf0if,HkMunfaom trsdK;om;rsm; ESifh tDrmef- ouf0if,MkH unfaom trsdK;orD;rsm;onf tcsif;csif; rdwfaqGrsm;yifjzpfMuayonf/ (uk&ftmef-9 ; 71)
72
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
rnforl qdk a,musfm;jzpfap? rde;f rjzpfap? rktrf ifef tjzpfESifh aumif;jrwfaom tusifhoDvudk aqmuf wnfyguigt&Sijf rwfonfxo kd t l m;aumif;jrwfaom touf&Sifjcif;udk csD;jr§ifhawmfrlrnf/ (uk&ftmef-16;97) 'D-rkuy© gXfawmfawGukd Munfjh cif;tm;jzihf vlom;tm;vH;k wkdY[m wpfrd? wpfzwnf;rS qif;oufaygufzGm;vmaMumif;? armif&if;ESrrsm;jzpfaMumif; aumif;pGm od&Sd&ygw,f/ ]tpövmrf}[m trsdK;orD;rsm;twGuf tcsdKU tcGit hf a&; rsm;udo k m owfrw S af y;cJw h mr[kw/f trsdK;orD;wdYktm; rdrw d Ykd&UJ abmifwGif aexdkifapí trsdK;om;wdkYESifh wef;wl tcGifhta&; ay;um vlUtaqmuftODMuD;tm; jynf0h pHv k if cefYnm;xnf0g apcJw h ,f/ tESrd cf aH ecJMh u&&Smaom trsKd ;orD;wdYktm; txGwt f xdyf odkY ydkYaqmifay;cJhw,f/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
73
74
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
twdwfacwf pHjy rGwfpfvifrftrsKd;orD;rsm;
ynma&;
rGwpf v f iftrsdK;om;?trsdK;orD;taygif;wdYk taygif;wdYk cifAsm;]tpövmrf}omoemxGef;um;vmNyD;aemuf rGwfpfvifrf trsdK;orD;rsm; b,fí b,frQ wdk;wufvmcJhMuw,fqkdwm tckvdk tcGifhoifhwJhtcg tenf;i,fwifjyyg&ap/
wrefawmfjrwfvufxufawmfrSm trsdK;orD; rsm;[m ynma&;avmurSmvnf; txl;yif ajymifajrmufcJhMu ygw,f/ rGwfpfvifrftrsdK;orD;awG[m (ud&mtof)uk&ftmef usrf;jrwfudk Xmefu½dkPf;usepGm&Gwfbwfo&ZÑm,fjcif;ynm? (wzfpD&f) uk&ftmefusrf;jrwftzGifhqdkif&mynm? (['D;qf) wrefawmfjrwf\ Mo0g'awmfrsm;qkid &f mynm? (zdu[f) tpövmrfh "r®owfynm? (z&mtdof) tarGcef;ynm...pwJh ynm&yfrsm; udkvnf; olrwlatmif wwfajrmuf uRrf;usifcJhMuygw,f/
ul;oef;a&mif;0,frI wrefawmfjrwfvufxufrSm tcsdKUrGwfpfvifrf trsdK;orD;rsm;[m ul;oef;a&mif;0,frjI yKcJMh uygw,f/ c'D*s[f f mru Edik if jH cm;ESiyhf if ocifr[m ta&;AD;,m;jynfwiG o qufo, G u f mtBuD;tus,fta&mif;t0,fjyKcJyh gw,f/xkYdtwl a[mifvmocifr? rkvkdifu[focifrwdkYvnf; tBuD;tus,f ta&mif;t0,fjyKcJhMuygw,f/ Aifefwdrc&r[f ocifr[m eHYomuwk;d rsm;udk ta&mif;t0,fjyKcJyh gw,f/
vufryI nm wrefawmfjrwfvufxufrmS trsdK;orD;rsm;[m ,uúúef;,ufonfhtwwfynm?awmifol,mvkyfonfhtwwf ynm? tyfcsKyfynm? om;a&e,fvyk o f nfh twwfynmrsm;udk aumif;pGm wwfajrmufcJhygw,f/ wrefawmfjrwf vufxufrSm trsdK;orD;rsm;[m txl;ojzihf ,uúúef;,ufwJh twwfynm?v,f,mvkyu f ikd w f t hJ wwfynmeJY rdrw d Ykd&UJ pm;0wf aea&;udk zefwD;cJhMuygw,f/
trsKd ;orD;][mzdZ}Gf wrefawmfjrwfvufxufawmfrmS trsdK;orD;rsm; xJrS uk&t f mefusrf;jrwfukd tprS tqH;k wkid f tm*Hak qmifxm;wJh trsdK;orD;[mzdZfGawG tajrmuftjrm;xGef;um;cJhMuygw,f/ pk0u kd 'f \ f orD; [ifE ´ ocifr?[m&dq[f\orD; tGr[ d® &d mS rf ocifr? [kdif,mef\ orD; &mtdwGmocifr? ptd'\ f orD; tGrpd® tf' f gocifrwdYk[m uk&t f mef usrf;jrwf tcsdKUt0ufudk tm*Hkaqmifxm;EdkifcJhMuygw,f/ tGefrdptf'f ocifr[m uk&ftmefusrf;jrwfudk oifMum;ay;avh&Sd cJhygw,f/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
75
76
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
trsKd ;orD;]rkzo f }D trsKd ;orD;]rkzwfppf &d }f wrefawmfjrwf vufxufawmfrSm uk&ftmef usrf;jrwf&JU teuf t"dyÜm,fudk zGifhwJh trsdK;orD; rkzwfpfpd&f rsm;vnf;tajrmuftjrm;ay:xGef;cJhMuygw,f/ tmtd&S[f ocifr[m uk&ftmefusrf;jrwfudk zGiq hf &kd mrSm txl;yifausmfMum;cJyh gw,f/ rGwpf v f ifusrf;BuD;rSm tmtd&S[f ocifr\ uk&ftmeftzGifhudk oD;jcm;yif azmfjyxm;ygw,f/
trsKd ;orD;]rk['f'q D }f ]['D;qf}ac: wrefawmfjrwf\ Mo0g'awmfrsm;qdkif&m ynmud k v nf ; rG w f p f v if r f t rsd K ;orD ; rsm;[m aumif ; pG m wwfajrmufcJhMuygw,f/ txl;ojzifh wrefawmfjrwf&JU Muif&mawmf rsm;[m txl;yif ausmfMum;cJhMuygw,f/ tmtd&S[f ocifr[m ['D;qfMo0g'awmf (2211)yg;wdwd wpfqifh a[mMum;cJhygw,f/ tGr®dpvr[focifr[m ['D;qf Mo0g'awmf (378)yg;wdwd wpfqifh a[mMum;cJhygw,f/
tmtd&S[focifr[m ajrmufjrm;pGm jyóem rsm;pGmeJY pyfvsOf;vdYk (zof0g) "r®owf tqH;k tjzwfay;cJyh gw,f/ tGr®dpvr[f ocifr? qGzD,[f ocifr? tGr®d [ADA[focifr? *sK0kdif&D,[focifr? rdkifrle[f ocifr? orD;awmfzTmodGr[focifrwdkY[mvnf; zof0g "r®owftqHk;tjzwf tajrmuftjrm;ay;cJhMuygw,f/
tarGcef;ynm rGwfpfvifrftrsdK;orD;rsm;[m tarGcef;qkdif&mynm udv k nf; aumif;pGmuRr;f usicf MhJ uygw,f/ txl;ojzihf tmtd&[ S f ocifr[m þynmrSm txl;ausmfMum;cJhygw,f/ wpfcgwpf&H om0uBuD;rsm;yif tarGcef;eJYpyfvsOf;vdYk tmtd&[ S f ocifrxH vma&mufar;jref;cJhMu&ygw,f/
vuFm-uAsm rGwpf v f ifrf trsdK;orD;rsm;[m pmayavmuwGiv f nf; txl;yifausmfMum;cJhMuygw,f/ vuFm? uAsm ponfrsm;udk aumif;pGm oDu;kH zGUJ qdk a&;om;Ekid cf MhJ uygw,f/ vuFmoDu;kH zGUJ qdk &mrSm cGefqmocifr? pkt'gocifr? qGzD,[f ocifr?tkrmr[focifrwdYk [mtxl;yifausmfMum; cJMh uygw,f/ cGeq f mocifrpyfqadk &;om;cJw h Jh vuFmrsm; [m ,cktcg pmtkyftjzpfodkYyif a&muf&SdaeygNyD/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
77
78
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
aq;ukynm
]*s[ d m'f}
rGwfpfvifrftrsdK;orD;rsm;[m aq;0g;ukorIynm? cGpJ w d u f o k rI ynmudv k nf; aumif;pGmwwfajrmufcf MhJ uygw,f/ olemjyKvkyif ef;rSmvnf; ausmfMum;cJMh uygw,f/ &zD'[f ocifr[m wrefawmfjrwf&JU AvDausmif;awmfteD;&Sd rdr&d UJ aetdrfrSm aq;cef;zGihfum cGJpdwfukoay;avh&SdcJhygw,f/
]*sd[m'f}(ac:)omoema&;ppfyrJG sm;wGiv f nf; trsdK;orD; rsm;yg0ifcMhJ uygw,f/ trsKd ;orD;rsm;[m ppfyrJG sm;rSm csujf yKwfa&;? o,f,yl Ykad qmifa&;? vufeufpak qmif;a&;? pdw"f mwfppfqifa&;? olemjyKvkyfief;rsm;udk wm0ef,lcJhMuygw,f/ ]tk[k'f}ppfyGJrSm &efolrsm; wrefawmfjrwfxHyg; a&muf & S d v mcJ h M uwh J t cg tG r ® d t r® m &[f ocif r [m av;wl;ESifh"m;vG,fudk qGJudkifum? &ifajruwkwfvkyfum &efolrsm;udk olrwlatmif ckcHwkdufcdkufcJhygw,f/ trsdK;orD; rsm;[m ppfyGJwkdif;vdkvdkrSmyif yg0ifqifETJcJhMuygw,f/ 'gawGudk Munhfjcif;tm;jzihf twdwfacwf rGwfpfvifrf trsdK;orD;awG[m omoemjzefYcsda&;? omoemh umuG,fa&;? wkdif;a&;? jynfa&;? ynma&;? pD;yGm;a&;? avmuDa&;? avmukwå&ma&;rsm;rSm pGrf;pGrf;wrH yg0ifaqmif&GufcJhMuwm ]v,fjyif qifoGm;onfh tvm;} xif&Sm;aeygw,f/
omoemjzefcY srd I tpövmrfjzefYcs&d mrSmvnf; trsKd ;orD;rsm;[m pGr;f pGr;f wrH yg0ifcJhMuygw,f/coGfoGmAf\orD; zTmodGr[focifr&JU BudK;yrf;rIaMumihf om0uBuD;tkr&focif[m tpövmrfoYkd a&muf&SdvmcJhygw,f/ pktf'gocifr&JU BudK;yrf;rIaMumifh om0uBuD; tkqfrmef[m rGwfpfvifrfjzpfvmcJhygw,f/ tGr®dpkvdkifrfocifr&JU w&m;jyrIaMumihf tAlwGmvf[wf tpövmrfodkY a&muf&SdvmcJhygw,f/tGr®d&S&duf ocifr[m tpövmrfudk vQdKU0SufjzefYcsdavhvmcJhygw,f/
wkid ;f jynf0efxrf; wdik ;f jynfxal xmif&mwGiv f nf; trsdK;orD;rsm; yg0ifcMhJ u ygw,f/ tmtd&S[f ocifr[m wdkif;a&;jynfa&;rSm txl;ausmfMum;cJyh gw,f/ a&SUzmocifr&JU tajrmftjrif? tawG;tac:[m txl;&ihu f sufcyhJ gw,f/ a&SUzmocifr [m aps;rsm;qkid &f mpDrt H yk cf sKyfrw I m0efux kd rf;aqmifavh&ydS gw,f/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
79
80
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
rGwfpfvifrf trsdK;orD;ESifh AvD
trSefuefqHk;? tcdkifvHkqHk;usrf;BuD;tjzpf rSwf,l vufcHxm; Muygw,f/ tJ'AD ck g&Dusrf;BuD;rSm twdtvif;awGU&S&d wmu...
rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;?trsdK;om;taygif;wdYk cifAsm;,aeYtcrf;tem;u rGwfpfvifrf trsdK;orD; qGvmof 0wfjyKaqmif zGifhyGJtcrf;tem;jzpfaeawmh trsdK;orD;rsm; AvD vma&muf qGvmof 0wfjyKa&;taMumif;udv k nf; tenf;i,f ajymyg&ap/ wrefawmfjrwfvufxufrmS rGwpf v f ifrt f rsKd ;orD; awG[m rwfpf*sd'fAvDausmif;awmfrsm;rSm tjrifhjrwfqHk;jzpfwJh (Akid o f v k m’ [f)]utfA[f}ausmif;awmf? wrefawmfjrwf&JU AvDawmfwdkYrSm vma&muf qGvmof0wfjyKavh&SdcJhMuygw,f/ [*sf?tD'v k t f 'G[m?tD'v k zf o d &fG ?f *sKrkt[f aomMum? qGvmof ig;Budrpf whJ qGvmof0wfjyKrItm;vH;k rSm wrefawmfjrwf&JU aemufrS trsdK;om;rsm;eJYtwl qGvmof0wfjyKavh&cdS MhJ uygw,f/ ruú[f?r'De[fNrdKUrsm;odkY [*sfjyK&ef oGm;a&mufcJhzl;whJ [m*sD? [m*sDrtm;vHk;tzdkY 'g[m ukd,fawGU rsufjrifjzpfygw,f/ ,aeYxufwkdif 'DtpOftvm[m urÇmt&yf&yfrSm awGU&Sad e&ygw,f/ Akcg&D? rGwpf v f ifrf pwJh ['D;qfusrf;Bu;D rsm;? [d'g,[f tp&SdwhJ "r®owfusrf;BuD;rsm;rSmvnf; 'Dtwkdif;yJ awGU&S&d ygw,f/['D;qfusrf;BuD;rsm;rSm Akcg&Dusrf;[m tausmf Mum;qHk;? tckdifvHkqHk;usrf;BuD;jzpfygw,f/ urÇmhrGwfpfvifrf vlxBk uD;wpf&yfv;kH u Akcg&Dusrf;[m uk&t f mefusrf;jrwfaemuf
wrefawmfjrwfonf (tD;'faeYwGif trsdK;om; rsm;bufrS trsdK;orD;rsm;&S&d modYk )
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
81
'DMo0g'awmfrsm;udk Munhfjcif;tm;jzihf wrefawmfjrwf vufxufawmfrmS trsdK;orD;rsm;[m tD;'faeYrmS tD'*f g[f odkY oGm;a&muf qGvmof0wfjyKcJhMuwmxif&Sm;ayw,f/
wrefawmfjrwfu- ]igonf qGvmof 0wfjyK&ef rwfwyf&yfonfhtcg &Snfvsm;pGm 0wfjyKvdkonf/ odkY&mwGif uav;idkoHMum;onfhtcg uav;\ rdcif 'kuj© zpfrnfukd pd;k &drrf o d nft h wGuf qGvmof0wfjyKrIukd tusOf;½H;k vdu k yf gonf }[kred Yf Mum;awmfrcl ahJ vonf/ (Akcg&Dusrf;? tapmif-1? pmrsufESm -139) h nfrmS - (wpfaeY) tmtd&[ S f ocifru ajymjycJo G mofukd tcsed q f íJG wrefawmfjrwfonf td&mS tfqv 0wfjyKawmfr&l mom0uBu;D tkr&fu]wrefawmfjrwf? trsKd ;orD;rsm;ESihf uav;rsm;onf (AvDausmif;awmfwiG )f tdyaf ysmfuek Mf uygNy}D [líyif avQmufxm;cJah vonf/ (Akcg&Dusrf;? tapmif-1? pmrsufESm-168)
82
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
wrefawmfjrwfu ]toifwdkY\ trsdK;orD;rsm;? nOfhtcsdefwGif AvD0wfausmif;awmfodkY oGm;&ef toifwUdx k H cGiyhf efMum;vQi?f toifwYkdonf ¤if;wdYktm; cGijhf yKMu}[k trSww f & rdeYf Mum;awmfrcl o hJ nf/ (Akcg&Dusrf;? tapmif-1? pmrsufESm-168) om0uBuD; tkr&f\om;u ajymjycJhonfrSm ... om0uBuD; tkr&f\ ZeD;onfwpfO;D onf z*s&f? td&mS qGvmofrsm;udk AvDausmif;awmfwiG f *srmtofEiS hf aqmufwnfavh&o dS nf/ wpfO;D wpfa,mufu tqdyk g om0uBu;D tkr&f\ ZeD;tm; ]trsKd ;orD;rsm;AvDomG ; jcif;udk om0uBuD; tkr&focif rESpo f ufonfukd toifrodygvsut f b,fah Mumifh AvDoYko d mG ;ygoenf;}[k ajym&m? om0uBuD; tkr&f\ ZeD;u ]odYkjzpfvQif om0uBuD; tkr&fonf uRefrudk wdkuf½dkuf tb,faMumifh rwm;ygoenf;}[kjyefvnfar;avonf/ xdktcg tqdkygyk*¾dKvfu-]wrefawmfjrwf u tv’ m[f\ uRerf rsm;udk tv’ m[fAh vDrsm;odYk oGm;vmjcif; rS rwm;jrpfMuESifh[k wm;jrpfxm;awmfrljcif;aMumifh rwm;jrpfjcif;jzpfygonf}[kajymjycJah vonf/ (Akcg&Dusrf;? tapmif-2? pmrsufESm -6)
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
83
tGrt d® oG, D [focifr ajymjycJo h nfrmS uRerf wdYkonf tD;'faeYrsm;wGif (trsKd ;orD;rsm;tm; tD'f*g[fodkY)ac:aqmifvm&ef trdefYay;jcif;cHcJhMu& ygonf/ uRerf wdYk onf rde;f rysdKuav;rsm;udk ¤if;wdYk \ taqmifrsm; twGif;rSyif ac:aqmifvmcJhMuygonf/ xdkrQru &moDqif;aeaom trsdK;orD;rsm;udkvnf; ac:aqmifvmcJhMuygonf/ xdktrsdK;orD;rsm;onf trsdK;om;rsm;\ aemufwGif (qGvmof0wfrjyKMubJ) oD;jcm; xdkifaeMuNyD;? trsdK;om;rsm;ESifhtwl oufAD&f qdMk uygonf/ *kPaf wmfrrT ;f Muygonf/ trsKd ;om;rsm;ESihf twl qkyefMum;Muygonf/ tD;'faeY\ r*Fvmudk cH,l Muygonf/ (Akcg&Dusrf;? tapmif-2? pmrsufESm -20) rGwfpfviftrsdK;orD;? trsdK;om;taygif;wdkYcifAsm;/ Akcg&Dusrf;BuD;aemuf 'kwd,tckdifvHkqHk;usrf;uawmh rGwpf v f ifru f srf;BuD;jzpfygw,f/ rGwfpfvifrfusrf;BuD;xJrSmygwmuawmh...
84
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
om0uBuD;tkr&f\om;? om0uBuD; tAf'v k ’m[f h nfrmS wrefawmfjrwfu toif u ajymjycJo wdYk\ZeD;rde;f rrsm;AvDausmif;awmfrsm;odYk oGm;&ef toif wdYk xcH iG yhf efMuygu toifwYkd onf rdrw d Ykd \ZeD;rsm;tm; rydwfyifMuESifh[krdefYMum;awmfrlcJhonfudk rdrdudk,fwdkif em;ESihf qwfqwfMum;cJyh gonf[ak jymjyavonf/xdt k cg om0uBuD; AdvmvftAd ef t d Af'v k m’[fu tv’ m[f t&Sijf rwftm;wdik w f nfí uREykf af wmh xdt k rsKd ;orD;rsm;udk rkcsydwyf ifrnf[ak jym&m om0uBuD; tAf'v k m’[f onf om0uBuD;AdvmvfxH a&muf&SdvmNyD; jyif;jyif;xefxef jypfwifa&&Gwu f m]uREykf o f nftoift h m; wrefawmfjrwf\ Mo0g'awmfudk ajymjyaejcif; jzpfonf/ toifu tv’ m[ft&Sijf rwftm; wdik w f nfí uREfkyfwdkY trsdK;orD;rsm;udk ydwfyifrnf[k ajymqdkae& ovm;}[k Budr;f armif;ajymqdck ahJ vonf/ (rGwfpfvifrfusrf;? tapmif-2? pmrsufESm - 68?69) 'DMo0g'awmfawGudk Munfhjcif;tm;jzifh wrefawmfjrwf vufxufawmfrSm trsdK;orD;rsm; AvDausmif;rsm;wGif oGm;a&muf qGvmof0wfjyKaMumif; aumif;pGmodEkdifygw,f/ zdu[f (ac:)"r®owfusrf;rsm;rSmvnf; trsdK;orD;rsm; AvDwufa&muf qGvmof0wfjyKcGifh&SdaMumif;? qGvmof0wfjyK
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
85
&mrSm trsdK;om;rsm;u a&SUu? uav;awGu tv,fu? trsdK;orD;awGu aemufqHk;u aeum qGvmof0wfjyKMu&wJh taMumif;rsm;udk tao;pdwf awGU&S&d ygw,f/"r®owfusr;f rsm;rSm [d'g,[fusrf;[m tausmfMum;qHk;usrf; wpfapmifjzpfw,f/ 'Dusrf;xJrmS ygwmu...
(*srmtofESifhqGvmof0wfjyKMu&mwGif) trsdK;om;rsm; a&SUqHk;u wef;pDMu&rnf/ xdkYaemuf uav;rsm;? xdYk aemuf trsdK;orD;rsm; wef;pDMu&rnf/ ([d'g,[fusrf;? tapmif-1? pmrsufESm -103) tdE´d,jynf rkzfoDcsKyf armifvmem uDzm,wkv’m[f ocif[m tpövmrf"h r®owft&mrSm urÇmt h a&SUzsm;rSm tausmf Mum;qH;k ynm&SiBf uD;wpfyg;jzpfygw,f/ tJ'h yD nm&SiBf uD;pD&ifa&; om;xm;whJ otfvDrkvftpövmrfusrf;rSm azmfjyxm;wmu...
tar; -]*srmtof}ESiw hf uG ]qGvmof}0wfjyKMu&mwGif vlrsm;onf rnfoYk?d rnfykH &yfMu&ygrnfenf;/ tajz- tcsi;f csi;f uyfvsuf twef;nDpmG &yfMu&rnf/ pyfMum;wGifae&mvGwf rxm;Mu&/uav; rsm;onf vlBu;D rsm;\ aemufwiG f &yfMu&rnf/ vlBu;D rsm;twef;wGif uav;rsm;udk r&yfap&/ ruú½l[fjzpfonf/ trsdK;orD;rsm;\ twef; onf uav;rsm;\ aemufwiG f &Sad p&rnf/ (otfvrD v k t f pövmrfusrf;? twG-J 1? pmrsufEmS -32)
86
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
AvDausmif;awmftm;vHk;wdkYteuf tjrifhjrwfqHk; AvDausmif;awmfrSm ruú[fNrdKUawmf&Sd ]utfA[f}ausmif;awmf jzpfw,f/ xdkYaemuf tjrihfjrwfqHk; AvDausmif;awmfrSm r'De[fNrdKU&Sd wrefawmfjrwfAvDausmif;awmfjzpfw,f/ xdak usmif;awmf ESpcf v k ;kH rSm wrefawmfjrwfvufxufawmf rSpwifum ,aeYxufwidk f trsdK;orD;rsm; wufa&muf qGvmof 0wfjyKvsuf&MdS uw,f/ rsm;pGmaom rGwpf vifrEf ikd if aH wGrmS vnf; rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;awG[m AvDwuf0wfjyKvsuf&MdS uygw,f/ jrefrmjynfrSmvnf; 'Dtwkdif;ygbJ/
tcsdKU"r®owf&Sifrsm;\tjrif tcsdKU"r®owf&iS rf sm;u trsdK;orD;rsm; AvDwufa&muf qGvmof 0wfjyKjcif;udk ruú½l[fvdkYqkdMuw,f/ olwdkYqkdjcif;rSm taMumif;rJrh [kwyf g/ olwYkdacwf? olwYdkwidk ;f jynf? olwYkd ywf0ef; usifrmS olwYkd tjrift&? trsdK;orD;rsm;vmjcif;jzihf ½Iy½f yI af yGayG jzpfrnfupkd ;dk í ruú½[ l [ f k qkcd jhJ cif;omjzpfygw,f/ 'Dvkd ruú½[ l f qkdjcif;rSmvnf; trsdK;orD;tm;vHk;twGuf r[kwf/ i,f&G,fol rde;f rysdKrsm;twGuo f mjzpfw,f/ ]trsdK;orD;rsm;teuf rdef;rysKdrsm; AvDodkYvma&muf0wfjyK jcif;jzifjh yóemay:rnfukd pd;k &dr&f onft h wGuf ,if;odYk aom trsdK;orD;rsm; AvDoYkdvmjcif;rSm ruú½[ l jf zpfonf/odYk &mwGif ouf&, G Bf uD;&ifah om tr,fBuD;rsm;onfz*sf&?f r*f&Ad ?f td&mS qGvmofrsm;wGifAvDodkYvmEdkifMuayonf/pdk;&drfzG,fr&Sd/} ([d'g,[fusrf;? tapmif-1? pmrsufESm-105)
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
87
'g[m tcsdKU"r®owf&iS rf sm;&JUolwYkdacwf?olwYkdwidk ;f jynf? olwdkY ywf0ef;usiftajctaet& tEÅ&m,fjzpfrnfudk pkd;&drfí BudKwifumuG,o f nft h aejzifh ruú½[ l q f x kd m;jcif;omjzpfw,f/ 'gayr,fh 'D"r®owf[mjrefrmjynf&w Sd ikd ;f &if;olrw G pf v f ifrf trsdK;orD;rsm;ESifh rnfodkYrQ rywfouf/ bmaMumifhvJqdkawmh jrefrmjynfrmS rGwpf v f ifrt f rsdK;orD;awG AvDwufvYkd bmjyóem rSray:cJhbl;/ bmtEÅ&m,frSvnf; r&SdcJhbl;/ ½Iyf½IyfayGayG jzpf&ifawmh trsdK;orD;a&m ? trsdK;om;a&m cGjJ cm;vdYk rjzpfb;l / trsKd;om;½Iyf&if trsdK;om;udkvnf; ta&;,l&rSmyJ/ trsdK;orD;½Iyf&if trsdK;orD;udkvnf; ta&;,l&rSmyJ/ ]armfv0D}? ]armifvmem}? ][m*s}D ? ]rko0vD} ? ]tdrmrf}? ]rktyfZifef}½Iyf&if olwdkYudkvnf; ta&;,l&rSmbJ/ trsdK;orD;½Iyfawmh ta&;,l&r,f / trsdK;om;awG ½Iyfawmh vspfvsL½Ixm;r,fqdk&if 'grw&m;bl;/ rGwfpfvifrftrsdK;orD;? trsdK;om;taygif;wdkY cifAsm;/ ,ckjzL;NrKd UrSm tv’m[ft&Si&f UJ aus;Zl;awmfeYJ rGwpf v f ifrf trsdK;orD;qGvmof0wfjyKaqmifawmh wcrf;wem; ay:ayguf vmcJyh gNy/D 0rf;omp&myJ/ *kP, f pl &myJ/ 'gayr,fv h Ykd qGvmof 0wfjyKaqmifwnfaqmuf½HkeJYawmhwm0efrjyD;qHk;ao;bl;/ 'DqGvmof0wfjyKaqmif&JU oefY&Sif;a&; ? om,ma&;? 'Dxufydk ta&;BuD;wmu qGvmof 0wfjyKaqmifrSm trsdK;orD;i,frsm; tNrJwap qGvmof0wfjyKa&; jzpfygw,f/
88
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
uReaf wmfwYk&d UJ trsKd ;orD;awG[m tpövmrfw h &m;awmfEiS hf tnDAvDwufMur,f?tpövmrfEiS t hf nDaexdik u f sio hf ;kH vmMur,f? tpövmrfa&;&mrsm;udk ud, k pf rG ;f &So dS rQ ÚmPfprG ;f &So d rQ aqmif&u G f Mur,fq&dk if jrefrmjynfrmS uReaf wmfwYkd&UJ tpövmrfAh rd mefMuD;[m tNrw J apwnfaerSmyJ/aemufvq l uftwGuv f nf; bmrQp;dk &drf p&mr&Sb d ;l / 'gaMumifw h idk ;f &if;olrw G pf v f ifrt f rsdK;orD;awGtm; ! tpövmrfw&m;awmfESifhtnD AvDwufMuyg/ @ trsdK;orD;wdkY\ b0ukd jr§ifhwifMuyg/ # twdwfacwf pHjy rGwfpfvifrf trsdK;orD;BuD;rsm;\ vrf;pOfudk z0g;ajcxyfvdkufemusifhoHk;Muyg/ $ trsdK;orD; ][mzdZfG}awG? trsdK;orD; ]rkzwfpfpd&f}awG? trsdK;orD; ]rk['Dfqf}awG? trsdK;orD;]rkzfoD}awG? trsdK;orD; ]rkAvdCf} ("r®uxdu)awG? trsdK;orD; ]rk*sm[d'f}awG arG;xkwfMuyg/ % rdrw d Ykdu, kd w f idk f ]rGwpf v f ifr}f tjzpfEiS hf aexkid u f m rdrw d Ykd&UJ om;orD;awGuv kd nf; ]rGwpf v f ifr}f tjzpfEiS x fh m;cJMh uyg[k ed*;kH csKyfarwåm&yfcyH g&ap/ (oD&dysHcsD tvf[m*sf armifvmem CmZD rk[r®'f [m&Sifrf) Ouú|(1960-1993) tpövmrfomoema&;&maumifpXD mecsKyf &ufpGJ/ / 1965ckESpf? atmufwdkbmv? (10)&uf
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
89
Akcg&Dusr;f \ ckid v f rkH I ]Akcg&Dusrf;}[lonfrSm tb,fenf;/ rnfonfhtcg rnfonhf yk*¾dKvfu a&;om;cJhoenf;? a&;om;&mwGif trSefqHk;jzpfEkdif&ef rnfrQ'ku©cHí wdwdusus okawoejyKum a&;om;cJo h enf;? usrf;jyKolrmS rnfuo hJ Ykdaom ynm&Sifjzpfí rnfrQ udk;pm;xkdufaom yk*¾dKvfjzpfoenf;? ,if;usrf;udk ]urÇmhtpövmrfynm&Sif}wdkYu rnfokdYaom oabmxm;Muoenf;? rnfrQ wefzkd;xm;Muoenf; ponfh tcsurf sm;udk pm½Iow l Ykd odem;vnfygu ,if;usr;f rS aumufEw I f tyfaom tudk;tum;ESifh taxmuftxm;wdkY\ ckdifvHkrIESifh udk;pm;EkdifrIwdkYudk ykdrdkoabmaygufayrnf/ þusrf;i,ftwGuf udk;um;aomAkcg&Dusrf;rSm t&AD bmomjzifh a&;om;xm;aom rl&if;usrf;jzpfonf/ tjcm; bmomodkY wpfqifhjyefxm;aom bmomjyefusrf; r[kwfyg/ þt&ADrl&if;usrf;rS wduspGm jrefrmbmomodkY jyefí ud;k um;azmfjytyfaom Mo0g'awmfwYkd EiS , hf OS í f azmfjyxm;onfh trSwfpOf *Pef;wkdYrSm ,if;rl&if;usrf;BuD;wGif ay;xm;onfh trSwfpOf *Pef;rsm; jzpfygonf/ Akcg&Dusrf;&Sirf mS tm&Swu kd t f v,fyikd ;f &Sd Akcg&mNrKd UwGif zGm;oefYpifí xkNd rKd Uüyif vlvm;ajrmuft&G,af &mufco hJ jl zpfonf/ zcifrmS tdprf mtDvjf zpf\/ i,frnfrmS rk[r®'jf zpfonf/ odYkaomf
90
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
Akcg&mNrKd Uom;wpfO;D u pkaqmif;a&;om;onfukd taMumif;jyKí Akcg&Dusrf;[kwiG af om þusrf;&Sirf mS vnf; ]Akcg&Docif}[kyrkd í kd xif&mS ;ausmaf pmonf/ þMo0g'awmf ynm&SiBf u;D onf omref usr;f jyKyk*Kd¾ vfr[kwaf y/qufvufazmfjytHah omþynm&SiBf u;D \ tw¦ KyÜwt då usO;f wGif awGUjrifEikd yf grnf/ olonf tajccHyg&rDyg½Hk omru usr;f Bu;D jyKpk&mwGif tv’m[ft&Sijf rwf\ ESpo f ufawmf rljcif;udk cH&í t&Sifjrwf\ todynm? pGrf;tm;vrf;nTefrIESifh tm;ay;rIwdkYudk cH,l&&Sdaomocifwpfyg;jzpfonf[k ,HkMunf &onf/ t&Afvrl sdK;wdYk\ &mZ0ifusrf;BuD;udk jyKpka&;om;cJah om t&Afpmay ynm&Sifyg&*lwpfOD;jzpfol ygarmu©wDqDu... ]Ak c g&D } ocif o nf rG w f p f v if r f w d k Y \ avmuwG i f wrefawmfjrwf\aemuf tMunfnKd qH;k cH&aomyk*Kd¾ vfreG f wpfO;D jzpfonf}[k rdr\ d okawoejyKvkycf surf sm;rS awGU&&So d nfh twkdif; txift&Sm;azmfjyxm;onf/ wrefawmfjrwf\ Mo0g'awmfrsm;udk trSeq f ;kH ESihf twdusqHk; a&S;OD;vufrGef pkaqmif;azmfxkwfay;olrSm]Akcg&D} ocifyifjzpfaMumif; tpövmrfomoemhynm&Sif trsm;uvnf; vufcHaxmremjyKxm;Muayonf/ þodYkaomynm&SiBf u;D a&;om;aomusrf;rS aumufEw I f tyfaomrGwpf v f ifrt f rsKd ;orD;rsm;\vGwv f yfrt I cGit hf a&;qkid &f m wrefawmfjrwf\ Mo0g'awmfrsm;udk tolvQif oHo, &SdEkdiftHhenf;/ vGJrSm;onf[k rnfolonf pdefac:0HhtHhenf;/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
91
tdrmrf Akcg&D\ tw¦ KyÜwådtusOf; rsKd ;EG,f Akcg&Dusrf;&Si\ f trnfrmS ]rk[r®'}f jzpf\/ uGeef , d of (Epithet)*kP& f nfowdazmfjy&mtrnfrmS ]tAltAf'v k m’ [f}[lí wGifonf/ vuAf (Title of honour) *kPfxl;aqmifbGJUrSm (trD&v G rf t k rf ed eD zf v d [ f 'Dq)f jzpfonf/ ['D;qfMo0g'rsm;qkid &f m rGwpf v f ifrw f Yk\ d acgif;aqmifBu;D [kt"dymÜ ,f&onf/urÇmt h pövmrf avmuwGif ]tdrmrfAckd g&D}[líomav;pm;pGmac:a0:oH;k EIe;f Mu\/ Akcg&DZmwd?Akcg&DrsdK;EG,q f uf0ifjzpfaom tdrmrfAck g&D\ tarrSm A&f'Zd , Æ mAkcg&Djzpf\/ tab;rSm Akpd &D m;Akcg&D? tbk;d rSm tdAf&m[Drfjzpfí zcifrSm tdpfrmtDvfjzpfonf/ tdrmrfAckd g&Docifonf [d*sf*s&DcEk pS (f 194)ck?a&Smif0gvfv (13)&uf?*sKrkt[faeYwGif OZbufupöwefEkdifiH? Akcg&mNrdKUü arG;zGm;cJ\ h / i,fpOfuyif ynm&SmrS;D vdak om qE´jyif;jycJo h nf/ ['D;qfMo0g'awmfrsm; ynmbufürlum; pGr;f pGr;f wrH xl;cReaf om ÚmPftajrmftjrif&Sdoljzpf\/ tv’m[ft&Sifjrwf bufawmfrS ynm&nfprG ;f tifrsm;vnf; ay;oem;jcif;udck &H ol jzpfacsonf/ ¤if;\zcif tdpfrmtDvf uG,fvGefonfh tcsdefwGif þAkcg&Dusrf;&Sirf mS EdYk pYkd oil ,ft&G,w f iG f usef&pfc\ hJ / rdcifjzpf olu jyKpkarG;jrLvmcJh&onfh zwqdk;jzpfayonf/
92
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
ynmoif,yl EkH iS fh xl;cReyf kH ]uREyfk t f ouf(10)ESprf jynhrf u D yif ['D;qfMo0g'awmfrsm; tm*Hak qmifvakd om qE´ay:aygufc\ hJ / xdt k &G,u f uREyfk o f nf rdcif?tpfuBkd u;D wdYkEiS t hf wl ruú[Nf rKd UokYd [*sjf yK&efomG ;a&mufc\ hJ / [*sfjyKNyD;aemuf ynmoif&ef ruú[fNrdKUüyif ae&pfcJhonf/ rdcifESifh tpfudkBuD;wdkYrSmrl ae&yfodkY jyefvnfoGm;cJhMuygonf/ ruú[Nf rKd UwGi&f adS eaom ['D;qfMo0g'awmfrsm;udo k ifMum;ay;onfh q&mrsm;xHrS ['D;qfMo0g'qdik &f mynm&yfrsm;tm;vH;k udk oif,l qnf;yl;íZmwd&yfxo H Ykjd yefcyhJ gonf}[ktrd mrfAck g&Duajymqdo k nf/ touf(13)ESpt f &G,o f Ykd a&mufaomtcg tdrmrfAck g&D ocif\xufjrufaom ynmÚmPfonf tHb h , G o f &J xl;uJvpS mG jzpfay:cJ\ h / ['D;qfMo0g'ynmbufqikd &f m tausmt f armfjzpfol wpfO;D \ trSm;udk y&dowfAv kd yf t kH v,fwiG f w'*Fyif aumufí jyifay;Edik cf o hJ nf[\ l / tdrmrfAkcg&Du trdefY&SdonfrSm ]uREkfyfonf touf (16)ESpf t&G,fü tdAfEkrkbm&wffufESifh 0uDtfwdkYa&;om;aom usrf;rsm;tm;vH;k udk tm*Hak qmifcNhJ yD;jzpf\/ 'kw, d tBudrf rdcif ESifhtwl [*sfjyK&ef oGm;a&mufaomtcg ['D;qfMo0g'qkdif&m ynm&yfrsm;usef&Sdao;orQwdkYudk wpfckrusef oif,lqnf;yl; EdkifcJh\/ touf(18)ESpft&G,fü usrf;wpfapmifudk jyKpkchJ\/ ,if;usrf;rSm om0uBuD;rsm;\ "r®owfqidk &f m tqH;k tjzwfrsm; udk pkaygif;azmfjyxm;aomusrf;jzpf\/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
93
tdrmrfAck g&Du rdro d nf ynm&yfrsm; qnf;yl;&rItwGuf qD;&D;,m;Ekid if ?H tD*spfEikd if EH iS t hf vf*sD;&D;,m;Edik if rH sm;odYk (2)Budr?f AqGm&mNrKd UodYk(4)Budr?f [d*smZfoYkd(6)Budraf &mufcahJ Mumif;?ulzmG ESihf b*¾'wfNrKd Ursm;odYk ta&twGut f m;jzifh rrSwrf Ed ikd af vmufatmif tBudrfBudrf oGm;a&mufcJhaMumif;jzihf azmfjyxm;onf/ xdkacwfor, tpövmrfysHUESHY&m t&yfa'owdkYwGif ['D;qfMo0g'awmfrsm;txift&Sm;&Sad eonf[Mk um;&aomfjzpfap? ['D;qfqikd &f mynm&Sit f ausmftarmfwYkd oDwif;oH;k aexdik v f suf &So d nf[Mk um;od&onfjzpfap? xkad 'orsm;tm;vH;k odYkyif tdrmrf Akcg&D
94
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
rSwfÚmPfxl;cRefoltjzpf tv’m[ft&Sifjrwf\ csD;jr§ifhjcif;udk cH&awmfro l nft h wkid ;f tpydik ;f wGif ['D;qfMo0g'rsm;udk rSwÚf mPf jzifo h mrSwo f m;xm;onf/ pmESiahf &;ul;l xm;jcif;r&Scd ahJ y/ ynm qnf;yl;l bufwYkdurl pmjzifah &;rSwx f m;avh&o dS nf/ odYkyifjzpfvifh upm; wpfO;D ESiw hf pfO;D NyKd ifqidk &f mwGif tdrmrfAck g&D\ rSwÚf mPfEiS hf usufrSwfxm;csufuom rSefuefaeaMumif; cdkifvHkaeaMumif; awGUMu&avonf/
*kPyf 'k Bf u;D jrifyh kH tdrmrfAkcg&D\ udk,fusifhw&m;ESifh odu©morm"d&SdyHk? pdw"f mwf rGejf rwfy?kH &ifu h sufy?kH tawG;tac: wdus rSeu f efy?kH apwemoefY&iS ;f yHk ponfwYkrd mS xl;jcm;jrifjh rwfv\ S / þyk*Kd¾ vfreG \ f aqmif&u G rf w I Ykd tay:wGif tv’m[f tvdak wmfwrl EI iS hf apmifrrI rsm;onfrsm;pGmxif&Sm;ayonf/ tcsdKUynm&Sif u0dtausmf q&mawmfBuD;rsm;u ]qG[mA[fom0uBuD;rsm;wGif tkr&f ocifonf *kPjf 'yfBuD;jrwfouJo h Ykd rk['D;qf ac: ['D;qfynm t&mwGif yg&*ljzpfaom yk*¾dKvfwdkYwGif tdrmAkcg&Docifonf *kPfj'yfBuD;jrwfoljzpfonf}[k ajymqkdavh&SdMuayonf/ wpfaeYoü tdrmrfAkcg&Docifonf rdrd\q&mjzpfol tpö[muftdAfEk&m[0D,mxHü&SdaepOf q&mwynfhwdkY ['D;qf Mo0g'usr;f rsm;ESihf pyfvsO;f onfh jyóemwpf&yfukd aqG;aEG;MupOf q&muwdusrSeu f efaom ['D;qfMo0g'rsm;udk pkaygif;í pmtkyf wpftyk jf zpfatmifjyKpka&;om;&ef tdrmrfAck g&Dtm;wdu k w f eG ;f cJ\ h /
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
95
xdt k csed rf pS í tdrmrfAck g&Docifonf þAkcg&Dusr;f Bu;D udk a&;om;&efqE´jyif;jycJah vonf/ ,if;odYk qE´jzpfay:cJNh y;D aemuf?tdrmrfAck g&Docif awGUBuKH cJ&h aomxl;jcm;onfu h , kd af wGUtjzpftysuw f pfcu k o kd cifu, kd w f idk f þodYk jyefajymif;ajymqdck \ hJ / ]xko d Ykd jzpfNy;D aemuf &ufrsm;rMumrD uREykf o f nf wrefawmfjrwfukd tdyrf ufü awGUjrif&\/ uREyfk o f nf wrefawmfjrwfxH csOf;uyfí oifw h ifah vsmufywfaomae&mwGif rwfwyf&yfaeygonf/ uREyfk \ f vufwiG f ,yfwckuu kd idk x f m;\/ uREyfk o f nf xd, k yfjzifh wrefawmfjrwftm;,yfcyfay;aeayonf}/ þtdyrf ufukd ynm&Sio f ck rdew f Ykx d w H ifjyí tvdo k abm taMumif;csif;&mudzk wfMum;ay;&efarwåm&yfccH o hJ nf/ ynm&Sif okcrdeBf uD;rsm;u ]rrSeu f efaom ['D;qfMo0g'rsm;udk z,f&mS ;í rSefuefaom ['D;qfMo0g'rsm;udk a&G;xkwf,lrnfh vu©Pm jzpfonf}[k tdyfrufudk zwfMu\/ ],if;tdyfrufudk jrifrufNyD;aemuf þusrf;udkjyKpk&ef uREkfyf\ pdwfESvHk;ü ydkrdkxufoefonfhqE´rsm;onf tcdkiftrm wnfpv JG mcJo h nf/uREyfk o f nf tv’m[ft&Sijf rwf\ emrawmfukd &Gwq f w kd ovsuf þAkcg&Dusrf;udk pwifa&;om;ygawmhonf}[k tdrmrfAkcg&Du rdefYMum;awmfrlcJh\/ tdrmrfAck g&Du ]uREyfk o f nf ['D;qfMo0g'awmfwpfcu k kd a&;om;awmhrnfqdkvsif ra&;om;rD a&csdK;jcif;trIudk OD;pGm jyKNyD;aemuf tdpöwdcg&mqGvmof(2)&utofudkzwfavh&Sd\/}
96
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
þodYk aom"avhjzifh pdppfr?I okawoejyKrIwYkd ukd owd w&m;NrJpGm *½kwpkduf(16)ESpfwdkifwdkif jyKvkyfí þusrf;udk a&;om;cJ&h onf/ usr;f pmtkyBf u;D Ny;D qH;k aomtcgwGif xdak cwfu ['D;qfMo0g'awmfrsm; ynm&yfwGif uRrf;usifvSaom tdrmrf t[fr'ftdAfEk[rfAvD? ,[f,mtdAfEkrkdtD;ef? tvDtdAfEkr'DeD ponfh tmvifrfynm&Sifrsm;xHodkY wifjyí a0zefqef;ppfap cJyh gonf/ tm;vH;k aomynm&Siw f Ykdu þusr;f udk cs;D usL;Muonf omru þusrf;wGiyf g&Sad om ['D;qfMo0g'tm;vH;k onf wdus rSeu f efaMumif;wnDwnGww f nf;qH;k jzwfcsufcsrSwcf MhJ uonf/ odYk&mwGif tpOD;ü Mo0g'(4)ckEiS hf ywfoufí t,ltq tenf;i,fujJG ym;cJMh u\/aemufq;kH wGif tdrmrfAck g&D\ t,ltq udkyifOD;pm;ay;twnfjyKcJhMuayonf/ Akcg&Dusrf;udk jyKpk a&;om;Ny[ D al om owif;ysUH ESYHco hJ nfEiS w hf pfNyKd ifeuf þusr;f Bu;D udk avhvmoifMum;Mu&ef t&yfav;rsufEmS rS vlwYkdonf tpkvu kd f tzGJUvdkufa&muf&SdvmcJhMuukef\/zGmA&Docifu]uREkfyfonf tdrmrfAkcg&DxHwGif wynfhcHí oifMum;aomtcsdefwGif uREkfyf tvsif tdrmrfocifhxHwGif wynfhcHí oifMum;cJhNyD;olaygif; ud;k aomif;ausmf pm&if;aygufNyjD zpfayonf}[kajymMum;cJo h nf/ tdrmrfAck g&Donf þAkcg&Dusrf;tjyif tjcm;usrf;aygif; rsm;pGmudv k nf;a&;om;jyKpkcíhJ urÇm\tusKd ;udjk zpfxeG ;f apcJo h nf/ olonf þomoemhynm&yfrsm;pkaqmif;a&;om;jcif;ESiw hf pfqifh jzefYjzL;ay;a&;twGuf ol\b0wpfcv k ;kH udk toH;k cscJah yonf/
rGwpf v f ifrt f rsKd;orD;vGwv f yfrt I cGit hf a&;
97
[d*s*f s&(D 256)ckEpS f tD'v k zf o d &Gd f nOht f &d mS tNy;D ü touf (62)ESpfwGif tdrmrfAkcg&Docif uG,fvGeftedpöa&mufcJhonf/ tdrmrf ocif\ ½kyt f avmif;udk pr&fuef'Nf rKd UESihf c&D;ESpw f idk u f mG &Sd ]c&fwE´}t&yfwGif ÎrKyfESHoN*ØK[fcJhMu\/ tdrmrfAkcg&Docifu wrvGeb f 0ü rdr\ d vGwaf jrmuf&mvGwaf jrmufaMumif;twGuf þAkcg&Dusrf;udkyif tv’m[ft&SifjrwfxH ]0pDvm} jyKvkyf cJhaMumif;jzifh rMumcPajymqkdavh&SdcJh\/ tdrmrfocifwGif om;orD;rsm; rusef&pfcJhay/ ÎrKyffESH oN*ØK[fNyD;aemuf umvtawmfMumatmif tdrmrfocif\ ocsØKif;rSm uwdk;eHYomjzihf oif;BudKifvsuf&SdaMumif;? vufxyf yGw J iG f owkYdom;ESihf owkYdorD;rsm; toH;k jyK&ef ocif\ ocsØKif;rS ajrrIeYf rsm;udk tarT;tBudKiftjzpf,í l t0wfrsm;wGif xnfx h m; jcif; jyKavh&SdcJhaMumif; ajymprSwf&SdcJhayonf/ tcsdKUtmvifrf ynm&SiBf uD;rsm;u tdrmrfAckd g&Docif\ toufzGm;oefYpifaeY? uG,fvGefaeYwdkYudk atmufygoabm twkdif; vuFmjzifh xif&Sm;apcJh\/
vuFm\t"dymÜ ,frmS ..... ]Akcg&D}onf ][mzdZfG}vnf;jzpfonf/ ]rk['D;qf}vnf; jzpfonf/ olonf Akcg&Dusrf;udk tpGrf;ukef oefY&Sif;atmif okwfoifjyKpkcJh\/ ol\ arG;zGm;ckESpfrSm (194)ck? toufrSm (62)ESpf? uG,fvGefonfhESpfrSm (256)ckjzpfaMumif;/ /
98
aqmf'Dta&;AD;,m;EdkifiHbk&ifzdkifZ,fqk&Sif rkzwfp½d v k u f &k t f mef tv’mr[f tAkvfttfvm armif'l'D (1903-1979)jyKpka&;om;chJaom
tpövmrfah Mu;rHk jyefqo kd l - oD&yd scH sDtvf[m*sftv’mr[f CmZD rk[r®'f[m&Sirf f
tpövmrft h ajcjy jyefqo kd l - armifvmem El&rf [ k r®'f (c) q&mBu;D OD;cifa&T
qGvmof-qG, D mrftajcjy jyefqo kd l - q&mBu;D OD;CeD ( "l0H - &Sr;f jynf )
Zumoftajcjy jyefqo kd l - armifvmem El&rf [ k r®'f (c) q&mBu;D OD;cifa&T
[*st f ajcjy jyefqo kd l - q&mBu;D OD;CeD ( "l0H - &Sr;f jynf ) txufygpmtkyfrsm;tygt0if tpövmrfha&;&modrSwfzG,f&m usrf;*ef pmtkyfrsKd;pHkudk ]tpövmrfaumifpDXmecsKyf½kH;}ESifh jynfe,fEiS w fh ikd ;f tpövmrfaumifpcD rJG sm;wGijf zefYcsv d su&f ySd gonf/