http://sites.google.com/site/lknlit1/

I. Giới thiệu : Giáo sư G. Akerlof Giáo sư J. Stiglitz Giáo sư M. Spence Luận ñiểm cơ bản : Nếu ngân hàng tăng lãi suất lên cao quá hay yêu cầu quá cao về thế chấp thì lợi nhuận của ngân hàng sẽ giảm ñáng kể vì chỉ có khách hàng rất rủi ro mới chấp nhận các yêu cầu này.

VÀ HẠN CHẾ TÍN DỤNG

Chương 3. THÔNG TIN BẤT ðỐI XỨNG

1

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Người mua ñặt giá thấp và xe tốt rút lui ra khỏi thị trường nên chỉ còn lại xe xấu.

Người bán biết rõ hơn người mua về chất lượng (còn lại) của chiếc xe nên thông tin là bất ñối xứng.

Xe cũ (tốt, xấu)

Xe mới (tốt, xấu)

Trên thị trường:

Chênh lệch giá rất lớn giữa xe cũ và xe mới. Tại sao?

II. Thông tin bất ñối xứng ở thị trường xe ô-tô cũ :

2

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Cả hai làm tăng rủi ro và vì vậy giảm lợi nhuận của công ty bảo hiểm nên công ty sẽ tăng giá ñến mức nào ñó và sau ñó không bán nữa.

Sau khi mua bảo hiểm người mua trở nên bất cẩn hơn : ñộng cơ lệch lạc (moral hazard ).

Tăng giá bảo hiểm thì chỉ những người có rủi ro cao mới ñồng ý mua : lựa chọn sai lầm (adverse selection).

Công ty bảo hiểm không biết rõ người mua bảo hiểm.

III. Thông tin bất ñối xứng trên thị trường bảo hiểm :

3

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Nhận xét : Các công ty bảo hiểm ngại bán bảo hiểm cho người già.

Chi tiêu bảo hiểm là 88 ñô-la ở tuổi 55–64 nhưng là 77 ñô-la ở tuổi trên 65.

Khảo sát 2.809 gia ñình với 8.898 nhân khẩu : bảo hiểm y tế là 63% ở tuổi 45, 54% ở tuổi 65 và 31% ở tuổi trên 65.

Số liệu thống kê năm 1956 :

4

Người trên 65 tuổi rất khó mua bảo hiểm y tế. Tại sao ?

Thực tế (Hoa Kỳ) :

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Thực tế : Ấn ðộ: gạo, Việt Nam: tôm, cây kiểng, v.v.

Chi phí xã hội: số tiền người mua bị lừa và các giao dịch trung thực bị xóa sổ.

Giống như thị trường xe ô-tô, hàng hóa chất lượng cao không bán ñược vì không thể bán với giá thấp.

Do không rõ chất lượng hàng hóa nên người mua chỉ ñồng ý trả giá thấp.

Trên thị trường có hàng hóa tốt và hàng hóa xấu nhưng người bán không nói thật hay cố ý nói khác ñi.

IV. Chi phí của việc không trung thực trong kinh doanh :

5

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Tầm quan trọng của hệ thống giáo dục ñào tạo: chọn lọc và ñào tạo con người.

Người dân tộc ñược xem là ít ñược ñào tạo nên khó phân biệt ñược khả năng làm việc của từng người.

Ít tuyển lao ñộng người dân tộc vào một số loại công việc nào ñó do muốn tối ña hóa lợi nhuận.

1. Tuyển dụng lao ñộng :

V. Thông tin bất ñối xứng trong tuyển dụng lao ñộng và bổ nhiệm nhân sự :

6

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Hồ Cẩm ðào (Hu Jin Tao) là một ví dụ.

Kinh nghiệm của người Trung Quốc : xa – trung, gần – kính, làm nhiều – tài, hỏi vội vàng – trí, hẹn ngày ngặt – tín, ủy cho tiền – nhân, giao việc nguy biến – tiết, say – cử chỉ, phiền tạp – thần sắc, v.v.

Cố gắng thỏa mãn mọi yêu cầu thậm chí tạo ra thông tin tốt nhưng giả nên có thể chọn sai người.

Người có thẩm quyền không hiểu rõ cán bộ nếu không sâu sát : thông tin bất ñối xứng.

2. Bổ nhiệm nhân sự :

7

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Như vậy, lợi nhuận của ngân hàng sẽ giảm nếu lãi suất vượt qua một mốc nào ñó.

Người vay thực hiện các dự án rủi ro hơn.

Chỉ chọn ñược người vay rủi ro hơn.

Tăng lãi suất :

Người cho vay (ngân hàng) không thể biết rõ người vay nên thông tin bất ñối xứng.

1. Khái quát chung :

VI. Thông tin bất ñối xứng trong giao dịch tín dụng và hạn chế tín dụng :

8

rˆ *

•

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Lợi nhuận của ngân hàng

Lãi suất

9

http://sites.google.com/site/lknlit1/

ðiều này không ñược ñề cập ñến trong các giáo trình kinh tế học và tài chánh học truyền thống.

là lãi suất cân bằng trên thị trường tín dụng nhưng tại ñó cầu lại lớn hơn cung.

rˆ *

Vì hạn chế tín dụng nên sẽ có một số người không vay ñược mặc dù chấp nhận lãi suất cao hơn.

10

Vì vượt qua rˆ * lợi nhuận của ngân hàng sẽ giảm nên ngân hàng chỉ cho vay ñến mức lãi suất này, dẫn ñến hạn chế tín dụng (credit rationing ).

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Kinh nghiệm thực tế : Lãi suất ở nước phát triển vs. ñang phát triển.

Tại sao ?

Lý thuyết thị trường cân bằng không luôn ñúng.

11

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Do ñó, chỉ nghiên cứu các dự án có lợi nhuận (kỳ vọng) giống nhau nhưng không chắc về rủi ro của nó.

Ngân hàng dễ dàng phân biệt giữa các dự án có lợi nhuận (kỳ vọng) khác nhau.

Không chắc chắn về lợi nhuận của các dự án.

Người vay thực hiện dự án ñầu tư.

2. Lãi suất là công cụ chọn lọc khách hàng :

12

rˆ

sẽ

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Giả ñịnh là người cho vay sẽ “tịch thu” tài sản thế chấp và lợi nhuận từ dự án.

nhuận của dự án.

C + R ≤ B (1 + rˆ), trong ñó: C là giá trị tài sản thế chấp, R là lợi

Một người vay số tiền là B với lãi suất là không trả nợ khi:

13

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Nghĩa là : 1. Nếu R − (1 + rˆ) B > 0 > −C hay R > (1 + rˆ) B thì người vay sẽ trả nợ và lợi nhuận thu ñược là R − (1 + rˆ) B . 2. Nếu − C < R − (1 + rˆ) B < 0 hay (1 + rˆ) B < C + R thì người vay cũng sẽ chọn trả nợ và bị lỗ một khoản là R − (1 + rˆ) B . 3. Nếu R − (1 + rˆ) B < −C hay C + R < (1 + rˆ) B thì người vay sẽ không trả nợ và bị thiệt hại một khoản là C.

π ( R, rˆ) = max( R − (1 + rˆ) B;−C )

Lợi nhuận của người vay từ dự án :

14

R

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Nhận xét : R càng cao, n.l. rủi ro càng cao, thì lợi nhuận của người vay càng cao.

Bài tập 1 : Giải thích ñồ thị ?

–C

●

(1 + rˆ) B − C

π ( R, rˆ)

15

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Bài tập 2 : Giải thích công thức ?

ρ ( R, rˆ) = min [R + C; B(1 + rˆ)]

Lợi nhuận của ngân hàng :

16

(1 + rˆ) B − C

●

R

http://sites.google.com/site/lknlit1/

17

Bài tập 3 : Giải thích ñồ thị và cho nhận xét về ñồ thị ?

C

ρ ( R, rˆ)

ρ

z

r*

rm

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Bài tập 4 : Giải thích ñồ thị ?

LS

L

rˆ

LS LD

18

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Người vay có khả năng trả nợ ở lãi suất thị trường.

Người vay chấp nhận lãi suất thị trường rc.

và không có chi phí giao dịch.

S0 ñường cung trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo

ðường cầu dốc D1(K0) xuống với nhu cầu cao hơn khi K lớn hơn.

Thông tin hoàn hảo và không có chi phí giao dịch :

III. Hạn chế tín dụng ở nông thôn :

19




C

L = C /(1 + rc) L2 L1




B




D

L0




A D1(K0)

S0

http://sites.google.com/site/lknlit1/

1

.

Giá trị khoản vay (L)

S2(K0, β 1)

S2(K0, β 2)

Phân tích ñồ thị này ? β 2 lớn hơn β

rc

Lãi suất hữu hiệu

20

http://sites.google.com/site/lknlit1/

với TC là chi phí giao dịch.

( 1 + rC ) × L + TC TC − 1 = ( 1 + rC ) + −1= L L TC = rC + L

Lãi suất hữu hiệu :

• Thông tin hoàn hảo và có chi phí giao dịch :

21

L3


F
E

D1(K0)

L = C /(1 + rc)

G




Giá trị khoản vay (L)

S3(K0, β 3 )

http://sites.google.com/site/lknlit1/

Người giàu cho người giàu với ñiều kiện dễ dàng hơn so với cho người nghèo vay.

rc

r3

D2(K0)

Lãi suất hữu hiệu

22



http://sites.google.com/site/lknlit1/

Xem thêm trong Giáo trình.

Kết quả là không tăng lãi suất mà hạn chế tín dụng.

Muốn bù ñắp rủi ro nên tăng lãi suất: người ít rủi ro không vay.

Thiết kế các hợp ñồng giống nhau.

Thông tin bất ñối xứng.

Thị trường tín dụng với thông tin không hoàn hảo :

23