I Series BRH Wr
q;)g;i.
I
Code No.
4/1
;T.
Roll No.
tR~~1
I
•
~
~
cg ~ ~ ~
•
~-lBf
•
~
~
cg ~ ~ ~
•
~
~
q;r ~
•
~
~-lBf
cnT ~
~ ~
10.15 ~ ~
:wn~
~-lBf
am
QT21cn1
fc1:;<:rr
ifJ ~
~
~
coTs
~-lBf
~
18 ~
R1&"f1 ~
~
~
15 FRc 10.15 ~
ifJ ~
I
~
~
R:Q:
~ ~
cnT
ffi;f ~
-~
ifJ
~
I
'R
1J:9-~
I
fc;r@
~ I ~,
q;r ~
~
~
WRi
WTI 'l
CfiT ~
-B
ij, 'J'"-'1'O
16 ~ I
~
'R:coW ~
~-~
CI5I stR-!jfu1Q51
~
I ~
CfiT~
~
aW:
fu"@r I
~
-II
tRtan
SUMMATIVE ASSESSMENT - II ~
HINDI (qI6<:g154i "
61')
(Course B) 80 Maximum Marks: 80 37f~
Time allowed : 3 hours
~
4/1
:
(i)
~
(ii)
~
(iii)
~
JTR-Tff
~
~
~ JI(ircr;
~
?9US ~ -
en,
m~
6W ~
?9US ~ 6W
~
1
~
7T
3ik
er
aiCfi :
I
31RcwJ ff I ~
I
P.T.D.
1.
Ri
ciT ~
~
~
~
~
~
qffi ~
3"ffi:
~
~
~
: lx5=5 I
~~CfiT~W9~('f2lTq;]Z~CfiT~~~~ 11RCf-~
~ .~
it ~ ~
W9 cn1
~
ftvrQ: ~
~
m
ftvrQ:
I ~
~
it 71~41ll~H
(ii)
I ~
dl
wID
(i)
~14l[ffi ~
cn1
mr
3WlCflT
(~)
~
~
(ll)
3ffit
ciT ~
(tr)
3ffit
ciT
(qj)
~
(~)
~
4/1
~
~
'Wi ~
it '~
~
"it ~
fcn fcn
~
CfiT?t ~
I
I
it I
'R ~
cn1 ~
3fu:
W9
I
~
qffi I qffi I
-B ~
>rTUT iilfc1~1'i ~
wR
-.fRrffi cp;rr ~
qffi I ?
(qj)
~cn1
(~)
~
CfiT 3T'lCfiR ~
(ll)
~
~
(tr)
~
ciT ~
RGJ ~
ftvrQ:
Cfi1Z
-a;
aWrr
~
2
ftvrQ: q;]Z
>rrf1rrIT
~
~
it
it ~
~,
qffi I
~
~
11RCf-\ifTfu
~
~
fcn ~
~
~
I
~
it ~.
~
q~qCflI{
~
~-RqI{OI
~.
ciT
~-\ifTfu
mrr
~
it fil{~{Onll mit ~
cn1 ~
~
W9
I ~
I ~
~
~
I ?1Q 'lfi ~
it
q~qCflID ~
~
ciT
-;:r@ ('f2lT ~
~
I ~*1lfc1Q>11.-jlftp.f'j (l2lT 'Bill
~
W9 ~
~
~ "it
~
3ffit
~
~
~
Cfil1R
(tr) m ~ (iii)
-B
oqfuj
1"flIT ~
~
~
m
~
cn1
m$mrr ~
~
~
-;:r@ ~,
>rTUT iilf~~H
(lCfl
~
it m
~
~
~ ~
~
'R
it ~
(qj)
11RCf-\ifTfu
(l2lT
~
ftvrQ:
11RCf-~
(ll)
fcn
'lfi ~
W9
~
-an
~
~
~
'lfi ~ ~ ~
%T
ciT
it G:!{~{Onll ~
cn1 ~
wID
-.fRrffi -;:r@ I ~
~
~
~
~
I 1<1*11~1~ ~
-B
~
m$mrr ~
cn1
fu"Q:
('f2lT ~ ~
fu"Q:
(iv)
~
(v)
~~~~~
("&)
qUqCflI,( ~
('T)
~~~~
(tr)
31LRT >MlCf ~
-rrnm
-q ~
fcfcm:
("&)
wm:
('T)
~
SOl
if
BRCf
m2T-m2T ~ ~
4/1
l1RCfi\
~
~
Cfl{ffi
~
~
~
wr
mm ~
I ~
~
q;p;f
~
-q
~
~
~ 'R
.Ch1
~
BRCf
~
Ch1
('[W ~
~
~
~
CflT ~
CfR1T
~
ctlCflfQlldl
'l:ft
~
"ill
m
~
~
~
~
m~ ~ ~
~
-q ~ ~2lT
affir ~
3
~
"ill
~
~
~
~
~
.~
"l1R
~
I
~
Ch1
I ~
~
~
~
Ch1
trr ~
~
Cfl{ffi
~ 3M
>rTfTJTllT~ WWldl
~
'l:ft
~
~
341,4ci1fMGI'i
~~
I
~ "it ~
~
~
~
~
~
~Ci!Jon ~
~
lx5=5
%ffi ~
m ~ ~
cn1 ~
Cfl{ffi
\iR1 CflT
Ch1 ~
CflT 3TI'tfCflTU ~
~
ql:
CflC"llIOII~
~
~
I 31cR m ~
I
\jjlfu
BRCf,
31~
~
~
I
m
W9-~
~
~
m ~~ ~ m ~ ~ ~:
~
~
waur-fu
m~
3TI~
~
~
Cf®
~
~
~
~
~-~
g311" c;qfu) 'l:ft
cn1
~
~
71T
"WIT
~
CflT fciq£hil~
~
TJlTiT
cn1 ~
~
~
~
cn1 ~
l'iC:llll
I BRCf-m
~
?
~
. >rf(rcrn:
-rrom
~-lff;T
Cf
~
I~'
(qj)
R8fMR9d
~
"'F1
(qj)
(tr)
2.
m ~~
~
~ ~,
I
Ch1
~
m
I
P.T.D.
· (i)
(ii)
(iii)
(iv)
(v)
fcilB ~
cnT ~
l1RT ~
~
Wffi ~ I
(qi)
~ ~
("@")
~
~
mm ~ I
(7T)
~
~-l1-l
it ~:
(tl")
~
~1'"lcjI4 :rrIT
cnT ~
~-~
fcfiit ~
(qi)
~ Wrffi
("@")
~
(7T)
~
(tl")
~. ~.
~
~
mm ~ I
it ~
~
?
~
~
C!l\ill
ett ~
~
(qi)
(11Cflf514 m
~
("@")
00 ~
Wffi ~ I
(7T)
311H 1:fRcm:
(tl")
311H q)fl1 ~
cnr
~
if
I
I
qrffi
I
31fW.T
m ~
~
m
~
31CRT ~
~
cnT ~
~
(7T)
31CRT ~
fcnm
cnT ~
~
(tl")
311H ~
it
"@(IT
3N1T
(qi)
~
("@")
~Hcfl4:rr qrffi
I
~
1WR
-wfCfl m ~
~
I ~
CRill
~
l1RCf
(7T)01Cflf514ctl
4/1
aM
I
~
("@")
(tl")
I
CR ~
1:R ~
~
cnr
~
~
(qi)
~
I
%
C!l\ill
ett ffi"m
~
lfi3 ~
-m~ Wffi ~ I
~
~an-~ ~
~
mm ~ I
if ~an ~
ql~lfclCfl
?
~
ett
m 4
I ~
I
3.
it ~ ~ ~ ~ ~
Rkif~Rgd ~
it ~
~
~
~
~
~
: lx5=5
-m~~~~m~, m~~~a:r:RT~if-a;~
I
~#~~~-mCW1~~ m~~~-a;lW-qAtCflT~ CR
I
cl%?i~, cWt ~
# ~1~lJI{l
~~~CW1itcpBcnT~m~1
~ ~ if ~
~
~ ~ ~-lfi#t
~,
fcrqq
it ~ ~
fcroT, ~,
~ ~
I
-a;~if~it~~~~ -a;~~QT21if~~it~ -ffi"rT
~
(i)
(ii)
(iii)
4/1
~
~
~
cnT311' \jflfu ett
M~
# ~
cnfcf ~
~
cnfcrill
(Cfi)
-m
m cnT~
("@)
-m -qAt it ~
('T)
-m ~1~i'jJl{l it
(~)
-m ~
m~
BTt
"GTCfl{ ~
(Cfi)
3Wf-~
("@)
m-rrr
('T)
a:r:RT~
(~)
~
it
I
cqf ~
cnT3ffi
024Rhli'>j
~
~
~
~ I
cnT
m lW ~
I
~
~
:wR ~
~cfilCRI
Cficqf
cqf
~
~
~
~
crut
~
?
I
it Wt ~ I
3fu: CW1cnT~ -a; ~
~
?
if
cnT '8~14dl ~ if
~
if
CW1cpB cnT~
~
m-rrr
if ~
$:rcn-fi if ~
(Cfi)
~
("@)
~~lIRCfl ~
('T)
3"tlrJOj~(1
(~)
~,~,
it ~
if ~ ~
lR CflIT31m ~3TI ~ ?
~ ~
~ if ~
~ 5
p.T.a.
(iv)
(v)
4.
~
CflI~i~1
(Cfl)
~
~
(~)
~
~~Icmn
(Tf)
~C1~IIM1
(er)
~
i~
"ffilT
it ~
Cflfcr
~
31R
31R
Cfllfd
(Cfl)
~
(~)
em: 31R ~
(Tf)
~
(er)
q{l QCflI£1
f.1h1r~r@d ~
m~
m%m
CflT
31R
~
~
m
~
it ~ ~
m7ft ~
~
#it
~
31R
~
~n<1
'8tl.,
~
~
~
'ct1B ~
~
~:
lx5=L
~~:mWIT~, ~
;r WIT,
"CflW
~
Cffl
~
~
it
~
~~~
~
;r WIT, ~
m
"{Q
~
I
~,
em: 'qffiffi ~
31"1
ftr.sJ2f,
~3TI
it 31'R
'8tl<1ldl ~
~-~
~
~
Cfl~
~
~
!
q)Q ~
17R~~~ ~~~~~ ~ ~
CflC1'~ 71T
-;:m
m
?l
~ ~
~
~'
m it m:: ~.,~.,
tr1-~,
~
I ell
~
7iffl
~
I
CflT ~
.~"cft~ ~~~ ~
~-~
4/1
<::IClH<1
~
-rniT ~,
~
fcfic:Rt ~
~
~
6
I
m~~ '"
3TITR (i)
(iv) (ii) (iii) (v)
(Tf) ('&) ('C1) ('C1) ('&) (Tf) ('C1)
4/1
m~
QRqd'""l 3"4CR q,1 ~ ~'~ cp:rr wWIT ~~'""ll~ln· ~q,1 mq,1 ~3ffi~ ftTCfiTU ~~q,1 ~IRh~IIc.11 q,1 ~ ~ '~ cfr ~-m ~m-CfiTCfi2lT ~Ql~ ~~~ ?~ ? ? ~w:n ~CfiT '~~.~ ~~' ~ .~3TI ~q,1 ~-q:~ q,1 ~"l:fq ~ qj)
(Cfi)
7
p.T.a.
5.
f.1~~lIjflR
(i)
(ii)
(iii)
(iv)
6.
4/1
, '~
~
~
lx4=4
: cm:' WI" ~
(qi)
-w.f.w:r
("&)
fcl~llSjOI
('T)
mrr
(er)
~
'fcl~W.1ll
C'Rlfi
Cfit
~
t' -
~
it ~~
"ffiriT
CfICP1
if
few I('ill
("&)
~
('T)
Cfit
(er)
fcl'£ll('ill
'~~
~
qi~
(qi)
Bm,
f1li~qlilCh,
~,
~Chqil'i
("&)
Bm,
\i11fc'1qlilCh, ~,
cij§;qil'i
('T)
Bm,
&.:IRtiqlilCh, ~,
l!}tlqil'i
(er)
Bm,
\i1IRiqlilCh, ~,
~Chqil'i
Q11 ~
{{5lifchct
.~Y:1
t
t
c=rofi Cfit
it ~
c=rofi
if ~
~
CR
m'
~
-w.f.w:r,
~'6lSjqlilCfl, ~
('T)
~,
~'6'lSjqlilCfl,
(er)
~,f.1~ill{qlilCh,
:
~
flr:f
(qi)
mz;:r
("&)
~
('T)
fi:r~
(er)
~
CfICP1
-
if
>r~ ~,
("&)
~
-
~
DfC1qlilCh,
~
if
t
-w.f.w:r,
'~
CfICP1
Cfit
(qi)
~
m ?'
31O!r1 ~Y:1
(qi)
f.1~~lIjfll{
(i)
~
if
{{5lifchct
{{5lifCflct
t
CflT ~-~
t
CflT ~-~
cij§;qil'i,
~
~,
cij§;qil'i,
~
m~,
l!}tlqil'i,
~
cij§)qil'i, ~
lx4=4
t~
~
if
8
m21 ~
t' - ~
Cfit
~
it
CfICP1
t
ii)
(ii)
(iii)
('&) ((7f) )
(en)
~
'eR "qffi
('&)
-q ~
(7f)
-q ~
'@IT
(t1")
~
~
~
~
~
~
~
m ~
t
3fu:
fi:r~ ~
-q ~
('&)
TI11 GAT
(7f)
~
(t1")
~
~
I
~
TI11
em
-q
'qffi
~
(
I
I
3W1T
~
~
m I
~
m I ~
~
cnm cnU
~
I
I
~ :
(en)
TI11 ~
~
~
~aTI I
('&)
TI11 ~
~
~
~aTI
(7f)
TI11 ~
~
~
(t1")
TI11 ~
~
~
~
I
~ :
3fu: .31lRT
fi:r~ ~
~
31T \ifRT
CflI""lfC1""lWP1
~ ~
:
m~-~ ~
~
~
~
~
l1cnR ~
~ ~+~ '>rfu 'JOj~ffiq' +~' ~cnr m~-~ c€r 7.~ R({~lIj'8l,( ~ ~ ~ :~ (en)
~
fcn ~
{
(en)
Rh"if<.1fu1d
~
(t1")
~
Rh"iF<.1fu1d
(iv)
~
Rh"if<.1fu1d
3fu:
~aTI ~ ~
~
~
I
c€r ~
m I
I
p.T.a.9
lx4=4
(iii)
(iv)
m
'fcl'QI'l:f'"j'
-qc:
CfiT ~
"'((q
(Cfi)
fcmT
CfiT
("@")
fcmT
if
(11)
fcmT
m ~
(er)
fcmT
~
'WI
if
m:
"'((q
~JI£l«1
("@")
~
(11)
~
(er)
~ J I £ll «1
"'((q CfiT ~
m
CfiT
(Cfi)
~
-qc:~
,
8.
R~~lIj'8I'1:~ (i)
~
~
lx4=4
:
1R
~
~
31LRT q;p:r ~
~itfup~q,1~~
(ii)
(iii)
4/1
1
(Cfi)
irrffi ~
("@")
fiR %RT
(11)
~
(er)
"l"fB WRY
'tr?GR
q,1
m
q,1 ~'
CfiT
(Cfi)
~
~
("@")
~
q,1 ~
(11)
~
CflBf
(er)
~
'Cffl
o/r
'iU
RctllC?1'i1
~
~
~
fcFrn: 'I-.Ff ~
~
WI
~
MlchlRti
if
(Cfi)
~
7J7Tfr
("@")
~
~
(11)
~
~
(er)
~
~ ~
WffiT
~,
ClTcP1- ~
~
~
if
~ ' I
~ err
RctlC?1<11
~
C1l ~
~
10
I'
q:;it
I·
ClTcP1
if ~
9. 4/1
m¥'~ ~
P.T.D. I : I 11 {
LfiB CfiTZCfl{ ~~cfit~ ft9ffi3TI >f'6lHI'Cl14 ~ I~II~~ ~ cpn ~cpn~? cnT fcfim fcfJ3W1 Cfl\ ~TIBf~~~cpn ~ Ql1RT ~ ~~ I >f'6lHI'Cl14 ~, ~ Rk1fC1f<9(1
m~ ~ffiit
ll)
(iii) (iv) (ii)
(~). (~)
(tl) (ll) (ll) ("&)
. ~ (Cfl)
I
lx4=4
10. Rkif~f(g
Cflloqi~1
~
Cf)(1ljflR
Cfilf
~
~
~
~
fcfl
~
~
~
~ ~
I
~,
I
~~
;r ~~ ett
~
CI12IT ~
~~~~~~~~lit (i)
~
~
(Cfi)
(iii)
(iv)
4/1
Cf
?
~
m:n
CfiT "Wf
(ll)
~-m;r
(tf)
~
~
I
m ~~
("@)
(ii)
~ ~
CfiT ~
llFRT
?
~
QViM
("@)
1W'R- ~
(ll)
-qftcm:
(tf)
-m
Cfi"8
em1T
CfiT ~ CfiT 11rnT
-q ~
em1T
~
~
~
-q ~
(Cfi)
~-~
("@)
fcfqffi
~
(ll)
fcIT'l:Bf
~
(tf)
Cfilf
~
~
31fuRq
(Cfi)
~-~
m:n
CfiT ~
CfiT ~
CfiT
Nffi
~
3TI1Tf
~
CfiRUT
~
~
-q ~ ~
~
-q;c;r
~
CfiRUT
~
~
~
CfiRUT
~
CfiRUT
3H~ ~
~
~
~,
~
~
m ~~ ~
qffi ~
lx5=5
Nffi ~
~(IOI~{lt5f
CfiT ~
;r ~
(Cfi)
~
~
CfiT ~
("@)
~
m ~
CfiT Cf»!
~
~
(ll)
~
m ~
CfiT ~
~
;r ~
(tr)
~
m ~
CfiT ~
~
llR
12
~
?
m ~ ~m ~ ~, W1~mw;n~~ "% ~
m m ~ ~, W1~mw;n~~ ~~~q(RW~1
W~
~
1f<1T ~
?
W~
(i)
---
(iv)
(v)
11.
'm (Cfi)
lilfc.1C::1'i ~
("@)
~
(1T)
~
(er)
~
~
("@)
~
~
w;rr
~
w;rr
-B W1 Cfi8T
fcfitf ~
(Cfi)
~
("@)
lilfc.1C::1'i ~
(1T)
~
(er)
fcnm ~
~
WIT ?
~
~
~
m if
~~(;M
w;rr
6mf
~
1R ~
CfiT~
f.:j1:"1fc.1f~ct
(Cfi)
-aIT~' CfiT312l ~
1R ~
~
-B fcnr:@ qT ~
1f
'lTd ~
'~ctt~'
3lT'tm
~
:
¥ ~ qft
2lT ?
cnR
"3"ffi: ~
if
-w:m: cnR
2
~14(1lq
~
~
I
3lT'tm 1R ~ 1R ~
fcn ~
~
if
fcrqrij
\J114IR~-'i ~
4Rqd'"1 ~
fu:l:rm
2
3lT
m
if
+ 2!:..=5
CfiT
I
~~~ctt~~cnm~
(1T)
2!:..
2lT
m m it ~
?
tB ~
~
? '~'
'lTd ~
3W:m
1R~1 (er)
3lGl cnm ~ ~
12.
31R
"\iiT ~
¥IT ~
~
CfiTern
11ld ~
if ¥IT ~
CfiRUT 2lT
mm ~ ~
~
~'
~
m
~
I
m
m
~'
3l1RT :FIT
Cfi11 :FIT
1R «lC::I~(OI
'lTd ~
3lT'tm 1R ~
tB ~
3lTctT ~
I"
m~~
fcnlrr
fcn ~
~
?
'3lGl cnm ~
~
~
if
I
3l~ '~'
~
3W:m 1R ~
4/1
lTI'I:7.:fllit
~
m
ctt fcfJ.:1 fcl'8lifd
I
14
~1' 1R cx;fn:r fcnlrr 1f
5
13.
f.1klr~R9ii.rnrn
~ QZRT ~
~
'WIT, ~
~
~
~ ~
~
cn1 FcHl~Ic.1I(1I3TI
~
cn1 ~,
3i fi 8;(1 '1
(Cfi)
~
(~)
~
(11)
~
1fq: ~
m ~,w
CR
I ~
cit ~
~.~
~
~,
irTt
~
CfiT ~
:
fl(CflI'11 ~
cit
qliilq(ol
cit ~
'WfRT
9JIlR
m ~,~
CR
-?r
~
CR
m
~
"WI,
f.f(f
3ffi
"q"{ CF1T
c1!C4lq(OI
CfGlT~
>f'l1lCf
cit ~
"(1'TT ~
~
~
cit m{ff ~
m
CR
~
I 3W
'WIT
l1RCf
3ffi
mm ~
cn1 fl ~ '1 ~ IRti cn1 v:cn ~
CfiT ~
FcHI~lctl(11
~
~~ ~~
I ~
%
~
cit ~
~(1~~,
-qftuwr
~
~
if ~ ~
~
I
2
?
~
M" ~ ?
~
2
1
?
3l~ ~ ~
~Fffi
~ ~ ~ ~ ~ ~ f1:lffi ~ % aih: ~
3i1~fullr~'R
3ffi
~
m~
~
~
"q"{GITC1"
;r~
fcf;
&:llq~IRCflC41 CfiT
14.
~
(~)
~
(11)
~
(Cfi)
(ll~
~
~
&:llq~IRCflC41 cn1 ~
~
aM~IRCflC41
"Ql1 ffi'T
~
CfiT
'~rCfCCfl(1
CfiT ~
~
~
&:llq~1 RCflC41 CfiT ~
'~rCRCfl(1
3i1~fullr~1R.1
~
~
~
I ~
~
Cf
-?r
~
~
~
~
2
?
? ~
cn1 ~
CF1T rcdltiC41 ~
2
?
1
~ ?
m ~
~
ll~
I
%
m ~ ~ ~~
cn1 ~
~
~
m
ffi'T
I
~ ~
I ~
%
I
%
m ~
~~-~~~wm% (Cfi)
m ~
~
\if(1"' CfifcffiT
if
CflqPol;il
cit
~
,m cit
~
cnB
~
fc;ro:
2
CfGlT~~?
15.
(~)
'3iI,li':lIOI'
(11)
'lijblJ
~
~ \ifR
CfifcffiT CfifcffiT
C41'
cn1 .~
if
Cfifcr 0F<1Tm2RT
if cx.rfui ;r
~
cit ~
Cfi«IT ~
? ~
~
CfiT~
cxmm
cnB
m
"q"{ ~,
cit ~
~
3ffi
if ~
~ cn1 ~
Cf
~
~
2
I ~
~
~
1
?
wR
3
"(1'TT?
3l~
16.
1m
~' ~
~
cit
1m
~-~~'
cn1 CfllT 'tWUTT GR
4/1
tf
3Wm:
11Td ~ \ifT"ffi
~
m~
CfiT li~~'iuf
"q"{ ~
~
fcf;
llRT
~
mB-~
~
~
qffi ~
?
~
>rfu ~
2
I
15
P.T.D.
~-~,m
17. ~
(~)
(7f)
18.
if ~
fiBr
~
if ~. ~
1R RJOOif"lRgct ~
~
~ ~
1R ~
:
5
am ~
~
•
~
-
•
~
1R
•
~
~
if>
•
~
CfiT
•
~~~if>~
>f'l1lCf
CfiRUT
'Jl
'i \jjl Cl 'i 1R
>f'l1lCf
it ~-~
•
~-~
•
~
•
~
it
CflRUT
ww:rr
cfit
•
fCl'QI(1lj
am
-w.f
~ 1jfui if> ~
'limf it ~
~-Rcrn
if
if> 31T~
'FIT cfit 3441rlctl ~~lIRchf
if> m
1R
"eft ~
I
cfit ~
M'QI(1lj
it
if
a:W"l'~ct ~
awH
~
m, ~
CfmCX:r
5 3l?fClT
~cbctl-Rcrn
M
4/1
~-"eft
if> m if> ~
-am
1R ~
~
it ~ ~
it ~ 5lCflI~H
16
if> ~ if> ~
3'l141f-JIct Cfl14¢hJ1 cfit ~
~
I
im-~