วัคซีนสําหรับเภสัชกร เพื่อการดูแลผูปวย 1

ภ ญ . น ว ภ ร ณ วิ ม ล ส า ร ะ ว ง ค ส ถ า บั น สุ ข ภ า พ เ ด็ ก แ ห ง ช า ติ ม ห า ร า ชิ นี

ความสําคัญของวัคซีน 2

Outline 3

 ความรูพื้นฐานเกี่ยวกับวัคซีน  Expanded Program for Immunization : EPI  อาการไมพึงประสงคจากวัคซีน  การดูแลรักษาวัคซีน

Immunization 4

เปนการสรางเสริมภูมิคุมกันของ รางกาย  Active immunization การ กระตุนใหรางกายสรางภูมิคุมกัน ขึ้นเอง เชนวัคซีน  Passive immunization การให

ภูมิคุมกันของคนหรือสัตวเขาไป ในรางกายสามารถออกฤทธิ์ได ทันทีเชน ซีรัมพิษสุนัขบา

Type of vaccine 5

 Toxoid : Diphtheria, Tetanus  Killed Vaccine : Pertussis, JE, HAV, Rabies  Live Vaccine : BCG, OPV, MMR, VZV, Rota  Polysaccharide : PS-23  Conjugated polysaccharide : Hib, PCV-13  Subunit (recombinant) : HBV, Influenza, aP, HPV

Vaccine 6

EPI  BCG  HBV  DTwP  OPV  M/MMR  JE  dT

Non-EPI

Special

 HPV (นํารอง)

 Influenza

 Rota

 Pnc ( PS-23)

 Hib

 Rabies

 DTaP  Tdap  IPV  PCV-10, 13  VZV

ขอควรระวังในการไดวค ั ซีนตัวเปน  ไดรับเลือดหรือผลิตภัณฑจากเลือด  มีภูมิคุมกันบกพรอง  ไดรับยาสเตียรอยด  ไดรับยาเคมีบําบัด  หญิงมีครรภ

วัคซีนขอใดเปน Lived vaccine ทั้งหมด 8

A.

DTP, MMR, Rota

B.

BCG, VZV, Rota

C.

OPV, HBV, VZV

D.

BCG ,HAV, Influenza

วิธีการบริหารวัคซีน  การรับประทาน (oral): วัคซีนโปลิโอชนิดหยอด  การพนจมูก : วัคซีนไขหวัดใหญชนิดตัวเปน  การฉีดเขาในชั้นผิวหนัง (ID) : วัคซีนบีซีจี วัคซีนพิษสุนัขบา  การฉีดเขาใตผิวหนัง (SC): วัคซีนหัด-หัดเยอรมัน-คางทูม วัคซีน

สุกใส  การฉีดเขากลามเนื้อ (IM) : วัคซีนสวนใหญ SC

เด็กเล็กฉีดที่ตนขา ผูใหญฉีดตนแขน ID

IM

สมุดวัคซีน 11

12

DTP vaccine 13

 Dipteria, Tetanus, Pertussive  Toxoid ของคอตีบ บาดทะยัก  เซลที่ทําใหตายของไอกรน  ผสมใน Aluminium salt + ยากันเสีย 0.01%Thimerosal  Dose 0.5 ml IM ตนขา  Primary series 3 doses : อายุ 2, 4, 6  Booster dose : กระตุน 2 dose ที่อายุ 15-18 เดือน และ 4-6 ป  Td ทุก 10 ป

DTP vaccine 14

Vaccines o o o o o

Tetanus toxoid DT Td DTwP DTaP

o Tdap

D (Lf.)

T (Lf.)

5-10 25-30 5-10 1-2 5-10 25-30 5-10 25-30 5 Infanrix ® , Pediacel® 2-2.5 5 Adacel® and Boostrix®

P (whole)

20,000 mil. Pertussis components Pertussis components

DTP vaccine 15

 WHO แนะนําใหใช dT แทน TTทั้งหมด  ภูมิคุมกันมักตกต่ําหลัง 10 ปจากเข็มสุดทาย ทั้ง D

และ T  ควรเสริมภูมิคุมกันพรอมๆกันทั้งสองโรค ให dT เมื่อมี บาดแผลและในหญิงตั้งครรภ  ควรใช Tdap แทน dT 1 ครั้ง ถาทําได

Polio vaccine 16

 Polio vaccine ประกอบดวย 3 สายพันธุ คือ

สายพันธุเซบิน 1,2 และ 3  5 doses : อายุ 2, 4,6,8 เดือน และ 4-6 ป  มี 2 ชนิด  OPV (oral poliomyelitis vaccine)  Live attenuated  หามใชในหญิงตั้งครรภ ผูมีภูมิคุมกันต่า ํ  หามใหในหออภิบาลผูปวย  IPV (inactivated poliomyelitis vaccine)  Inactivated with formaldehyde  ใชไดในผูมีภูมิคม ุ กันต่าํ  หามใหในผูที่แพยา Streptomycin, neomycin, polymycin B

Polio vaccine 17

คุณสมบัติ ชนิดของเชื้อไวรัส คนภูมิคุมกันบกพรอง วิธีการให การปองกันโรค ภูมิคุมกันที่เยื่อบุลําคอ

OPV

IPV

เชื้อเปน

เชื้อตาย

ไมควรให

ใหได

รับประทาน

ฉีด

ทันทีหลังไดวัคซีน

หลังไดรับวัคซีน 2 เข็ม

เกิดขึ้นมาก

เกิดขึ้นนอย

เกิดขึ้นนอย

ไมเกิด

และลําไส VAPP

Vaccine-associated paralytic poliomyelitis ( VAPP ) 18

 พบใน OPV ในคนภูมิคุมกันผิดปกติ  ไมพบใน IPV  1 case : 2.4 million dose  Risk factor  age > 18 years  immunocompomised host  การใหครั้งตอๆไป มีโอกาสพบนอยลง

 วัคซีนชนิดรับประทานมีผลขางเคียง คือ 1. ทําใหเด็กที่รับวัคซีนเปนโรคโปลิโอ แตไมแพรระบาดตอไปสูผอ ู ื่น พบได 1 ในลานคนที่ไดรับวัคซีน 2.ผลขางเคียงรุนแรงทําใหเกิดโรคโปลิโอ และทําใหตัวเชื้อกลายพันธุ ถึง 90% สวนใหญมาจากสายพันธุเซบิน 2

การใหวัคซีน IPV รวมกับ OPV ใน EPI 19

เราให 2 โดส เพื่อปองกัน VAPP (ซึ่งมักเกิดหลังไดรับโดสแรก) และเพื่อปด immunity gap of OPV2

MMR vaccine  Measles, Mumps, Rubella  Live-attenuated  SC 0.5 ml เริ่มใหเมื่ออายุ 9-12 เดือน, กระตุนที่อายุ 4-6 ป  Mumps มี 2 สายพันธ  สายพันธุ Jeryl Lynn ของ บริษัท Priorix , MMR II ใชในเด็กเล็ก 

สายพันธุ Urabe ใชในเด็กโต

20

การใหวัคซีนหัด 21

• เดิม อายุ 7 ป (ป. 1) เข็มที่ 2

9 - 12 เดือน เข็มที่ 1

• ใหม

สิงหาคม 2557

อายุ 9 - 12 เดือน เข็มที่ 1

2 ½ ป เข็มที่ 2

7 ป (ป. 1) เข็มที่ 2

อนาคตยกเลิก พฤษภาคม – กันยายน 2558

JE vaccine  Inactivated mouse brain-derived    

Nakayama strain Beijing-1 strain SC 0.5 ml เริ่มอายุ 1-2 ป 3 เข็ม : 0, 1-2 สัปดาห, 1 ป ( อายุนอยกวา 3 ปใหครึ่ง dose ) 1 dose (50%), 2 dose (64-80%), 3 dose ( 95-100%)

 Live attenuated 

CD Jevax เซลลเพาะเลี้ยง 



Imojev วิศวพันุกรรม 



SC 0.5 ml ทุกกอายุ เริ่มอายุ 9-12 เดือน, 2 เข็ม : 0, 3-12 เดือน SC 0.5 ml ทุกกอายุ เริ่มอายุ 12 เดือน, 2 เข็ม : 0, 12-24 เดือน

1 dose (95-99%), 2 dose (100%) 22

JE live VS JE inactivated JE live vaccine การผลิต

เพาะเลี้ยงไวรัสในเซลล

JE inactivated vaccine เพาะเลี้ยงไวรัสในสมองหนู

เพาะเลี้ยง,วิศวพันุกรรม โปรแกรมฉีด

2 เข็ม

3 เข็ม

การฉีดกระตุน

ไมตอง

ควรซ้ําเมื่ออายุ 4 – 6 ป

ปสภ.การปองกันโรค ตั้งแตเข็มแรก

หลังฉีดเข็ม 2 หรือ 3

อาการขางเคียง

ไข < 5%, ผื่น < 1%

ไข < 10 – 30 %, ผื่น 20%

ไมมีปฏิกิริยารุนแรง

เกิดอาการขางเคียงทาง ประสาทได 23

24

Non EPI Vaccine

Human Papillomavirus Vaccine (HPV) 25

HPV เปนสาเหตุของมะเร็งปากมดลูก สายพันธุของที่กอโรคมะเร็งปากมดลูกใน หญิงไทยประมาณรอยละ 70-75 คือสายพันธุ 16 และ 18

HPV Vaccine 26

 มี 2 บริษัท

Quaidrivalent vaccine

Bivalent vaccine

HPV Vaccine 27

Trade name Contains types Indication

Age Schedule and Intervals ( IM) Efficacy

Quaidrivalent vaccine

Bivalent vaccine

Gardasil

Cervarix

6, 11, 16, 18

16, 18

prevention of cervical cancers, precancers and genital warts 9-26 ป (ถึง 45 ป) หญิงและชาย 9-14 ป 2 เข็ม 0, 6 เดือน >15 ป 3 เข็ม 0, 2, 6 เดือน

prevention of cervical cancers and precancers 9-25 ป เฉพาะหญิง 9-14 ป 2 เข็ม 0, 6 เดือน >15 ป 3 เข็ม 0, 1, 6 เดือน

98 %

92.9 %

Protects against 70% of all cervical cancers and 90% of all genital warts All women should continue to have regular cervical cancer screenings (pap tests)

28

หมายเหตุ : เด็กอายุ 11 -12 ป ถาเด็ก HIV positive ตองให 3 เข็ม (0, 1 , 6)

แผนการขยายการใหบริการวัคซีนเอชพีวี 29

2563 2562 ทั่วประเทศ 2561 37 จังหวัด 2560 25 จังหวัด 2557 13 จังหวัด นํารอง ลาสุดมีการเสนอขาววา สปสช. จะจัดหาวัคซีนปองกันเอชพีวีในโรงเรียน ใหครอบคลุมทั่วประเทศในป 2560 ซึ่งขึ้นอยูกับงบประมาณ

Rotavirus vaccine 30

 เชื้อโรตา เปนเชื้อไวรัสที่เปนสาเหตุการเกิดอุจจาระรวงในทารกและเด็กนอยกวา

2 ป พบมากที่สุดอายุ 6-12 เดือน  สามารถติดเชื้อนี้ไดหลายครั้ง อาการจะรุนแรงในการติดครั้งแรก ครั้งหลังๆจะมี

ภูมิ ทําใหอาการรุนแรงนอยลง ( ไมขึ้นกับ serotype)  ใหเมื่อเด็กอายุมากกวา 2 เดือน  เปนวัคซีนตัวเปน ปจจุบันมี 2 ชนิด 

monovalent ( Rotarix ) human strain G1P(8) : 2 ครั้ง หางกัน 2 เดือน



Pentavalent (Rota Teq ) bovine-human : 3 ครั้ง หางกัน 2 เดือน

Rotavirus vaccine 31 Rotateq

Rotarix

Type

Pentavalent bovine-human reassortants

Monovalent human strain

Serotype

G1, G2, G3, G4, P1 (8)

G1P (8)

Dosage

Oral 3 doses 2, 4, 6 mo

Oral 2 doses 2, 4 mo

Formulation

Liquid 2 ml

Lyophillized,reconstitute 1 ml

Age of first dose

6-15 wk

6-15 wk

Age of last dose

8 mo

8 mo

Contraindication

SCID, Hx of intussuception, hypersensivity to vaccine

Concurrent OPV and other vaccine

Pneumococcal Infection 32



S. pneumoniae

 มี 90 serotypes  Antibody ตอ serotype ใดจําเพาะไมสามารถปองกัน serotype

อื่นได  Local infection : AOM, sinusitis, pneumonia  Invasive pneumococcal disease : sepsis, meningitis, septic arthritis

IPD 33

High Risk  Immunocompomised : HIV/AIDs  Thalassemia  Asplenia  Nephrotic syndrone  Chronic renal failure  Chronic respiratory disease  Cardiovascular disease  DM  Organ transplantation patients  Young age ( < 2 years)  Elderly ( > 65 years)

Pneumococcal vaccine 34

 แบงเปน 2 ชนิด  

   

Pneumovax23

วัคซีน PS 23 : 23-valent polysaccharide vaccine วัคซีน PCV 10,13 : Pneumococcal conjugated vaccine

Polysaccharide Efficacy > 24 mo T-cell independent NP carriage of Pnc Not prevent Immunogenicity lower

Conjugated > 2 mo dependent prevent higher

Prevnar 13 Synflorix 10

Recommened Schedule for Doses of PCV & PS23 35

 จํานวนเข็มขึ้นกับอายุที่เริ่มฉีด : 0, 2, 4, 12-15 เดือน อายุที่เริ่มฉีด

จํานวนครั้งที่ฉีด

การฉีดกระตุน

PCV 2-3 ครั้ง หางกัน 6-8 สัปดาห

PCV 1 ครั้ง อายุ12-15 เดือน

4 เข็ม

7-11 เดือน

PCV 2 ครั้ง หางกัน 6-8 สัปดาห

PCV 1 ครั้ง อายุ12-15 เดือน

3 เข็ม

12-23 เดือน

PCV 2 ครั้ง หางกัน 6-8 สัปดาห

ไมตองฉีด

24-59 เดือน เด็กปกติ

PCV 1 ครั้ง

ไมตองฉีด

PCV 2 ครั้ง หางกัน 6-8 สัปดาห

ฉีดกระตุนดวย PS23 1 ครั้ง หางจาก PCV ครั้งสุดทาย 2 เดือน และกระตุนดวย PS23 อีก 1 ครั้ง หลังจากนั้น 3-5 ป

PCV หรือ PS23 1 ครั้ง

กระตุนดวย PS23 อีก 1 ครั้ง 3-5 ป

2-6 เดือน

เด็กเสี่ยง >59 เดือน เด็กเสี่ยง

2 เข็ม 1 เข็ม

PIDST 2010

Varicella vaccine  Live attenuated  SC 0.5 ml 



อายุ 1-12 ป ให 2 เข็ม : 0, 3 เดือน หรือใหพรอม MMR /MMRV อายุมากกวา 13 ป ให 2 เข็ม : 0, 4-8 สัปดาห

 ขอหามใช  หญิงมีครรภ  มารดาใหนมบุตร  ผูปวยแพยา neomycin  ขอควรระวัง  ผูปวยที่มีภูมิคุมกันต่ํา 36

เภสัชกรควรทําอยางไร เภสัชกรผูปวยในพบวา มีการสั่งวัคซีนอีสุกอีใสใน ผูปวยเด็กหญิงไทยอายุ 2 ป 4 เดือน น้ําหนัก 10 กิโลกรัม กอนให pulse methylprednisolone

Zoster Vaccine 38

•

•

• •

ZOSTAVAX is a lyophilized preparation of the Oka/Merck strain of live, attenuated varicellazoster virus (VZV). reconstituted as directed, is a sterile suspension for subcutaneous administration. Each 0.65-mL dose contains a minimum of 19,400 PFU (plaque-forming units) of Oka/Merck strain of VZV when reconstituted Store and transport refrigerated (2 °C – 8 °C), Do not freeze. indication – persons aged 60 yrs – before immunosuppresive therapy

Zoster Vaccine 39

Age-specific efficacy of vaccine in preventing postherpetic neuralgia (PHN) over 4 years of follow-up in the Shingles Prevention Study [3].

40

 herpes zoster vaccine efficacy against

herpes zoster decreased with age  64% among subjects aged 60–69 years  38% among subjects aged ⩾70 years) 

Marc Brisson et al. Clin Infect Dis. 2007;45:1527-1529 © 2007 Infectious Diseases Society of America

vaccine efficacy against PHN remained constant with age (66% among subjects aged 60–69 years and 67% among subjects aged ⩾70 years)

Influenza vaccine 41

มี 2 ชนิด  



Inactivated influenza vaccine วัคซีนตัวตายใชฉีด ประสิทธิภาพ 70-80 % Live attenuated influenza vaccine วัคซีนตัวเปน ใชพนจมูกประสิทธิภาพ 8696 %

Influenza vaccine 2017 ( southern )  The trivalent vaccine contains: Hemagglutinin (HA) from  A/Michigan/45/2015 (H1N1)-like virus  A/Hong Kong/4801/2014 (H3N2)-like virus  B/Brisbane/60/2008-like virus  The quadrivalent vaccine contains an additional strain: B/Phuket/3073/2013-like virus



ป 2016 เดิม A/California/7/2009 (H1N1)pdm09-like virus

Influenza vaccine 42  วัคซีนไขหวัดใหญสามารถฉีดไดทุกอายุ ในเด็กอายุตั้งแต 6 เดือนขึ้นไป จนถึงผูใหญ

ผูสูงอายุ หญิงตั้งครรภ รวมถึงหญิงที่กําลังใหนมลูกก็สามารถรับวัคซีนไขหวัดใหญได

 เชื้อไวรัสไขหวัดใหญเปลี่ยนแปลงอยูเสมอ แตละปจึงตองผลิตวัคซีนปองกันไขหวัดใหญ

ขึ้นเพื่อปองกันเชื้อไวรัส 3 ถึง 4 ตัวที่ทําใหเกิดโรคในปนั้น ในขณะที่วัคซีนไมสามารถ ปองกันเชื้อไขหวัดใหญไดทุกสายพันธุ

 องคการอนามัยโลกมีศูนยเฝาระวังและติดตามการระบาดของเชื้อไขหวัดใหญมีขอแนะนํา

นี้จะออกมาปละ 2 ครั้งเพื่อใหเหมาะสมกับฤดูกาลของแตละซีกโลก คือ ซีกโลกทาง เหนือ (Northern Hemisphere) และซีกโลกทางใต (Southern Hemisphere) สําหรับ ประเทศไทยอยูในแนวเสนศูนยสูตร จะใชวัคซีนของทางซีกโลกเหนือหรือใตก็ได ขึ้นกับ ชวงเวลาที่ตองฉีดวัคซีนไขหวัดใหญที่มีในตอนนั้น แตเปนกันมากตั้งแตเริ่มฤดูฝนจนถึง ฤดูหนาว (ชวงเดือนตุลาคมถึงกุมภาพันธ) ดังนั้นใหฉีดตั้งแตเริ่มเขาฤดูฝน

Influenza vaccine ในเด็ก 43

Inactivated influenza vaccine แนะนําใหเด็กที่มีอายุ 6 เดือนถึง 8 ป ควรรับ วัคซีนไขหวัดใหญทุกปและในปแรกควรรับวัคซีน 2 ครั้ง อายุ

ขนาด

จํานวนครั้ง ที่ฉีดครั้งแรก

ตําแหนงที่ฉีด

6-35 เดือน

0.25 มล.

2 ครั้งหางกัน 1 เดือน

กลามเนื้อตนขา

3-8 ป

0.5 มล.

2 ครั้งหางกัน 1 เดือน

กลามเนื้อหนาขา

มากกวา 9 ป

0.5 มล.

1 ครั้ง

กลามเนื้อไหล

Influenza vaccine 44

 แนะนําใหใน   



ผูสูงอายุ อายุ > 65 ป เด็กที่ตองกินแอสไพรินเปนเวลานาน ผูมีโรคประจําตัว เชน โรคปอด โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคเลือด ผูมี ภูมคุมกันบกพรอง กรณีมีการระบาด

วัคซีนพิษสุนัขบา ประเทศไทยมี 

PCEC ขนาด 1 มิลลิลิตรจากไข ไมควรใช ในผูที่มีประวัติแพไข



PVRV ขนาด 0.5 มิลลิลิตรจากไตลิง

วัคซีนพิษสุนัขบา  Pre – exposure 

ฉีด IM วัคซีน PVRV 0.5 ml , PCEC 1 ml วันที่ 0, 7 และ 21 หรือ 28



ฉีด ID วัคซีน PCEC 0.1 ml 1 จุด วันที่ 0, 7 และ 21 หรือ 28 PVRV 0.1 ml 2 จุด วันที่ 0 และ 28

วัคซีนพิษสุนัขบา  การฉีดวัคซีนเขากลามเนื้อ 

(Intramuscular, IM)

ฉีดวัคซีน PCEC 1 ml. หรือ PVRV CPRV 0.5 ml. เขากลามเนื้อตนแขน (deltoid) หรือถาเปนเด็กเล็กฉีดเขากลามเนื้อหนาขาดานนอก (anterolateral)



ฉีดวัคซีนครั้งละ 1 โดส ในวันที่ 0, 3, 7, 14 และ 30

วัคซีนพิษสุนัขบา  ฉีดวัคซีนเขาในผิวหนัง 

การฉีดแบบ 2-2-2-0-2 

ฉีดวัคซีนจุดละ 0.1 ml. 2 จุด ในวันที่ 0, 3, 7 และ 28



โดยฉีดวัคซีนเขาในผิวหนังบริเวณตนแขนซายและขวา

28

วัคซีนพิษสุนัขบา  สามารถใชสลับกันไดหรือไม 

ควรใชชนิดใดควรใชชนิดนั้น แตถาจําเปนก็อาจใชได

 สามารถฉีดเขากลามเนื้อ สลับกันฉีดเขาในผิวหนัง ไดหรือไม  

ควรฉีดแบบใดแบบหนึ่งจนครบ กรณีจําเปน 3 เข็มแรกควรเปนแบบเดียวกัน

 ในผูที่เคยไดรับวัคซีนพิษสุนัขบามาแลว  

ครั้งสุดทาย < 6 เดือน ฉีด 1 เข็ม ครั้งสุดทาย > 6 เดือน ฉีด 2 เข็ม วันที่ 0 -3

 การใชภูมิอิมมูโนโกลบุลิน ฉีดรอบแผลและครบทุกแผล ที่เหลือฉีดเขา

กลามเนื้อ  

จากคน ( HRIG ) ใช 20 ยูนิต/กก ราคาแพง จากมา ( ERIG ) ใช 40 ยูนิต/กก ตองทดสอบทางผิวหนังกอนใช

Dengue vaccine 50

หนังสือพิมพเดลินิวส

Dengue vaccine 51

Dengue vaccine 52

 Dengvaxia (CYD-TDV) by Sanofi Pasteur  CYD-TDV is a live recombinant tetravalent dengue vaccine  3-dose series on a 0/6/12 month schedule  9-45 years of age living in endemic areas.  ผลการวิจัย 

ประสิทธิภาพ 56.5- 60.8 %



ลดการเกิด 88.5-90.0 %



ลดการนอนโรงพยาบาล 67.2- 80.8%

Adverse Events of vaccine 53

Adverse Events of vaccine 54

 Local 

ปวด บวม แดงบริเวณที่ฉีด

 Systemic    

ไข รองกวน ปวดศีรษะ ปวดกลามเนื้อ คลื่นไส อาเจียน เบื่ออาหาร ผื่น

 severe ไดแก ชัก ลมพิษรุนแรง angioedema anaphylaxis

shock (มักเกิดภายใน 30 นาทีหลังฉีด)

Severe AE of vaccine วัคซีน

55

Sever AE

ระยะเวลาการ เกิด

อัตราการเกิด

(ตอ1ลานdoses )

BCG

ตอมน้ําเหลืองอักเสบ BCG osteitis Disseminated BCG

2-6 เดือน 1-12 เดือน 1-12 เดือน

100-1000 1-700 2

HB

Anaphylaxis Guillain-Barre syndrome (เฉพาะทีทา ํ จากพลาสมา)

0-1 ชม 1-6 สัปดาห

1-2 5

M/MMR

ชักจากไข Thrombocytopenia Anaphylaxis Encephalitis/encephalo pathy

5-12 วัน 15-35 วัน 0-1 ชม 6-15 วัน

333 33 1-50 0.5

Severe AE of vaccine 56

วัคซีน

Sever AE

ระยะเวลา อัตราการเกิด การเกิด (ตอ1ลานdoses )

OPV

Vaccine- asscociated paralytic poliomyelitis ( VAPP)

4-30 วัน

1.4-3.4

DTP

รองนานกวา 3 ชม ชัก HHE Anaphylaxis Encephalopathy

0-24 ชม 0-3 วัน 0-24 ชม 0-1 ชม 0-3 วัน

1000-60000 570 570 20 0-1

JE

Urticaria, angioedema อาการทางระบบประสาท

0-17 วัน 0-16 วัน

10-1000 1-2.3

DTP vaccine  เด็กหญิงอายุ 2 เดือน ไดรับฉีดวัคซีน

Dipteria Tetanus Pertussive ( DTP) ครั้งที่ 1 ตามตารางการฉีดวัคซีนที่ศูนย อนามัยใกลบาน

 หลังจากถึงบานประมาณ 2 ชั่วโมง

เด็กเริ่มมีอาการรองกวนไมหยุด ตัวเย็น และเขียว ตอมาเริ่มมีไขสูง แขนขาออน ปวกเปยก จึงพามาพบแพทยที่ โรงพยาบาล

Hypotonic-hyporesponsive episode (HHE )  จากรายงานของ WHO พบวามักจะเกิดจากการฉีดวัคซีนที่มี pertussive เปน

สวนประกอบ โดยเฉพาะชนิดเต็มเซล (whole cell )  ในการศึกษาแบบไปขางหนาในเด็กจํานวน 15,752 ที่ได DTP พบวาเกิด HHE

1 : 1750 ครั้งของการฉีดวัคซีน  มักเกิดหลังฉีดยาภายใน 12 ชั่วโมง  เด็กสวนใหญมักเริ่มดวยการรองกวนไมหยุด มีไข จากนั้นอาจดูซีด แขนขาไม

มีแรง ( hyporesponsive) หายใจลําบากและเขียวได อาการที่เกิดอาจใชเวลา ตั้งแต 2-3 นาทีจนถึง 36 ชั่วโมง  การรักษาคือใหรักษาตามอาการ โดยสวนใหญเด็กจะหายไดเอง เมื่อหายแลว

มักไมมีปญหาทางระบบประสาทหรือสติปญญาตามมา

พิจารณาให DTaP หรือ DT/dT แทน 59

 พิจารณาให DTaP แทน   

HHE (Hypotonic-hyporesponsive ) 1: 1,750 doses ไขสูง > 40.5 C ภายใน 48 ชม 1: 300 doses รองกวนไมหยุด มากกวา 3 ชม 1: 100 doses

 พิจารณาให DT/dT แทน    

Anaphylaxis หลังใหยาทันที Encephalopathy ภายใน 7 วัน DT สําหรับเด็ก < 7 ป Td สําหรับเด็ก > 7 ป และผูใหญ

คําแนะนําการปฏิบัติหลังฉีดวัคซีน 60

 ควรใหนั่งพัก เฝาดูอาการขางเคียงอยางนอย 30 นาที  ตองทราบวาฉีดวัคซีนชื่ออะไร ปองกันอะไร  ตองลงสมุดบันทึกการใหวัคซีนทุกครั้งและตองเก็บไว เพราะ

อาจตองใชในการเขารับการศึกษา การเดินทางไป ตางประเทศ  ถามีอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทยหรือเภสัชกรทันที  ถาจําเปนตองนําวัคซีนไปฉีดตอ ตองเก็บวัคซีนในตูเ ย็น ชอง

ธรรมดา (2-8 o C)

รายงาน AEFI 2009-2013 61

รายงาน AEFI 2009-2013 62

การเก็บรักษาวัคซีนในตูเย็น 63

OPV BCG Measles MMR HepB DTP DTP-HepB JE TT Td Influenza Rabies

o

-15 C to -25oC

Heat sensitivity

+2°C to +8°C (-15°C to -25°Cถามีพื้นที่เพียงพอ)

Most sensitive

+2°C to +8°C.

ตัวทําละลาย เก็บที่อุณหภูมิหอง

Least sensitive

อุณหภูมิมีผลตอวัคซีน 64

วัคซีนชนิดเชื้อเปนออนฤทธิ์ (Live attenuated vaccine)  ทนตอการแชแข็งหรือความเย็นจัด  เสื่อมสภาพไดงาย ภายหลังนําออกมาจากตูเย็น/ชองแชแข็ง

วัคซีนเชื้อตาย(Inactivated vaccine) และ Toxoid  ถูกทําลายใหเสื่อมสภาพเมื่ออยูในอุณหภูมิที่ทําใหแข็งตัว  สามารถอยูนอกตูเย็นไดในระยะเวลาหนึ่ง

การเก็บยา 65



วัคซีนที่ไวตอแสง (M, MMR, BCG) ควรเก็บไวในกลอง



วางวัคซีนไวในตะกราโปรง เพื่อใหความเย็นไหลเวียนไดทั่วถึง



ติดปายชื่อวัคซีนทีช ่ ั้นวางหรือตะกราเพื่อปองกันการหยิบผิด และปองกันการเปด บอยๆ



 

วางเทอรโมมิเตอรไวตรงกลางวัคซีนที่ไวตอความเย็นจัด 

ปรับอุณหภูมิในชองแชแข็งใหต่ํากวา -15°C



ปรับอุณหภูมิในชองธรรมดาใหอยูในชวง +2 ถึง +8 °C

ตรวจสอบอุณหภูมิทั้ง 2 ชอง วันละ 2 ครั้งและบันทึกทุกวัน มีไอซแพคในชองแชแข็ง และมีขวดใสน้ําวางไวในชองลางของตูเย็น เพื่อชวย เก็บรักษาความเย็น



ติดปายที่ปลั๊กตูเย็นวา “หามดึงปลั๊กตูเย็น”

อายุวัคซีนหลังเปดใชแลว 66 o

• ชนิดผงแหง ผสมแลวเก็บในอุณหภูมิ 2 - 8 C ไดไมเกิน 6 ชม เชน MMR ยกเวน BCG ไมเกิน 2 ช.ม.

o

• ชนิดน้ํา (HB, DTP, dT) เปดใชแลวเก็บในอุณหภูมิ 2 - 8 C ได 8 ชม หรือภายในวันที่ใหบริการ

การใหวัคซีนหลายชนิดพรอมกัน  ควรใหคนละตําแหนงกัน  ไมควรนํามาผสมกันเอง ยกเวนมี

ขอมูลสนับสนุน  ถาเปนวัคซีนตัวตายใหเมื่อไหร เวลาใดก็ได  ถาเปนวัคซีนเปน ใหพรอมกันวัน เดียวกัน หรือจะใหหางกันควรให หางกันอยางนอย 1 เดือน

6 = DTaP + IPV +Hib + HBV

5 = DTaP + IPV + Hib

คําถามที่ถามบอย  เมื่อมีไข เปนหวัด ฉีดวัคซีนไดหรือไม 



ถามีไขสูง และจะไดรับวัคซีนที่อาจทําใหเกิดไขสงู เชน วัคซีนวัคซีนคอตีบ-ไอ กรน-บาดทะยัก ควรเลื่อนการฉีดไปกอน ถาไมสบายเล็กนอย เชน เปนหวัด ไขต่ํา น้ํามูกไหล สามารถใหได

 การไมไดวัคซีนตามนัด   



การไดวัคซีนเกินกวาที่กําหนด ไมทําใหภูมิคุมกันลดลง การไดวัคซีนใกลเกินกวาที่กําหนด ทําใหภูมิคุมกันมีระดับต่าํ กวาที่ควรจะเปน การไมไดรับวัคซีนตามกําหนด ไมตองเริ่มฉีดใหม ใหนับตอจากวัคซีนเข็ม สุดทายแลวใหนับตอไดเลย ไมแนใจวาเคยไดรับ แลวไดรับซ้ํา ไมมีอันตรายรายแรงนอกจากเสียงเงิน และเจ็บตัว

Self Learning 69

Self Learning 70

http://www. cdc.org

http://www.immune.org.nz