13-11-2013

Angst en onzekerheid bij honden

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

Probleemgedrag?

door de EIGENAAR als ongewenst wordt ervaren door de OMGEVING als ongewenst wordt ervaren gedrag, waardoor de hond niet (goed) FUNCTIONEERT

Probleemgevend gedrag

Verbindingen worden gemaakt

zichtbaar

onzichtbaar

zichtbaar

? Prikkel

Motivatie Oorzaak

Gedrag

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Wat zie je?

Elke herhaling van het gedrag: Versterkt de draad

1e gedrag: Dunne, neurale draad Toegang tot dat gedrag in de toekomst

1

Waardoor ontstaat angst / onzekerheid? Aanleg (genetisch): jagen / hoeden / waken Onvoldoende socialisatie Lichamelijke oorzaak Slechte (traumatische) ervaring Teveel hechting met de baas

13-11-2013

… aangeleerd / gestimuleerd door eigenaar 12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

En de meest voorkomende oorzaak:

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Hoe leert een hond ? – deel 1 Is iets leuk / succesvol?

+

Dan neemt het gedrag toe: • In frequentie • In hevigheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Kennis van het leerproces van de hond

De rol die ‘aandacht’ speelt in het leerproces 4 vormen van ‘aandacht’: 1. Oogcontact 2. Praten 3. Aanraken 4. Voedsel geven

Met aandacht versterk / stimuleer je altijd het gedrag dat je aandacht geeft

2

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

13-11-2013

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Pup moet tijdens het eten leren in de bench te blijven, maar hij gaat piepen. Jij roept na 10 minuten: ‘hou je nou op met dat gepiep!’ Welk gedrag geef je dan aandacht/succes? En wat neemt dan toe? Je zit in de wachtkamer van de dierenarts en je hond zit te rillen als een rietje Je neemt hem op schoot terwijl je geruststellend tegen hem praat Welk gedrag geef je dan aandacht/succes? En wat neemt dan toe? Je hond springt altijd als een dolle tegen je op als je thuiskomt. Je duwt hem weg en zegt kordaat: ‘Laag!’ Welk gedrag geef je dan aandacht/succes? En wat neemt dan toe?

Kennis van het leerproces van de hond 12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Even oefenen…

-

AANDACHT = SUCCES = HERHALING / VERSTERKING VAN GEDRAG

Welk gedrag geef je dan geen aandacht/succes? Wat neemt dan af? Je zit in de wachtkamer van de dierenarts en je hond zit te rillen als een rietje. Je maakt een praatje met een andere wachtende of leest een foldertje Welk gedrag geef je dan geen aandacht/succes? Wat neemt dan af? Je hond springt altijd als een dolle tegen je op als je thuiskomt. Je draait om, zegt niets, hangt je jas op, gaat naar de keuken en zet koffie Welk gedrag geef je dan geen aandacht/succes? Wat neemt dan af?

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Even oefenen… Pup moet tijdens het eten leren in de bench te blijven, maar hij gaat piepen. Je eet en ruimt daarna op zonder de hond aan te kijken of tegen hem te praten

Hoe leert een hond ? – deel 2 Is iets niet leuk / levert iets onlust op ?

Dan neemt het gedrag af: • In frequentie • In hevigheid

Bewust omgaan met het leerproces van de hond stelt je in staat om:

1. Te voorkomen dat je angst / onzekerheid onbewust stimuleert 2. Je hond te leren dat hij op zichzelf kan vertrouwen

Een hond die zelfvertrouwen heeft, heeft geen reden om bang / onzeker te zijn

GEEN AANDACHT = UITDOVING VAN GEDRAG

3

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

13-11-2013

… je ziet gewoon dat hij zich schuldig voelt!

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Van je hond een ‘mensje’ maken (antropomorph denken)

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Valkuil bij het toepassen van het leerproces:

… en dan kijkt ie zó boos naar me!

… als ie naar het pension moet is ie verdrietig

4

13-11-2013

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Een hond wil rust en veiligheid en zal conflicten willen vermijden In onzekere situaties geeft de hond preventieve signalen af, om zowel zichzelf als de ander te kalmeren. Ze proberen zo te voorkomen dat er iets (naars) gebeurt Zowel mensen als honden gebruiken signalen van onzekerheid Herken deze signalen, zodat je kunt voorkomen dat stress wordt omgezet in angst en angst in agressie / vluchtgedrag

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

‘Tongelen’ / bek aflikken

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

‘Tongelen’ / bek aflikken

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

Gapen

5

13-11-2013

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Gapen

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Hijgen

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Hijgen

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

Wegkijken / kop afwenden

6

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

13-11-2013

Wegkijken / oogwit tonen

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Soms kun je het ze niet kwalijk nemen…

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Voorpoot optillen (intentiebeweging)

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Voorpoot optillen

7

13-11-2013

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Strekken / ‘spelboog’

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

De rug toekeren

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Overspronggedrag: snuffelen

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

Overspronggedrag: krabben

8

13-11-2013

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Overspronggedrag: schudden

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Overspronggedrag: niezen

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Herken signalen van onzekerheid

Herken signalen van onzekerheid

Autonome response: ‘borstelen’ (adrenaline)

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

Ontwijken / in een boogje

9

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

13-11-2013

Boek: Kalmerende Signalen Auteur: Turid Rugaas ISBN: 9080758442

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 2

Bouwen aan zelfvertrouwen begint binnenshuis

Loopt je hond in huis overal achter je aan? Gaat je hond meestal aan je voeten liggen? Of kruipt hij graag op schoot? Legt je hond vaak zijn kop op je schoot / hangt hij met zijn lijf tegen je aan? Slaapt je hond bij je in de slaapkamer? Of op het bed? Is hij onrustig? Kan hij zijn ‘plek’ in huis niet echt vinden? Ligt je hond bij voorkeur onder stoelen, banken en tafels?

Symptoombestrijding leidt niet tot structurele verbetering van gedrag Zoek eerst de oorzaak en pak deze aan Verandering van (angstig/agressief) gedrag van de hond begint bij een verandering van het gedrag van de baas Een hond die de juiste leiding krijgt binnenshuis, gedraagt zich goed buitenshuis

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1 12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 2

Enkele uitgangspunten voor het omgaan met ongewenst gedrag

Bouwen aan zelfvertrouwen begint binnenshuis

Structuur = duidelijkheid. Duidelijkheid = rust. Rust = vertrouwen.

Kan je hond niet goed alleen thuis zijn?

10

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

13-11-2013

Slapen

Eten

Spelen

Werken

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1 Bouwen aan zelfvertrouwen begint binnenshuis Structuur op het gebied van slapen de bench: niet alleen voor puppies! • Eigen plek • Een ‘holletje’ biedt veiligheid • Hond kan niet steeds achter je aanlopen • Geeft structuur/ duidelijkheid • Makkelijk afspraken maken met gezinsleden (kinderen) •Vreemden gaan niet snel naar de hond toe als deze in de bench is

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 1

Bouwen aan zelfvertrouwen begint binnenshuis

Bouwen aan zelfvertrouwen begint binnenshuis

Structuur op het gebied van eten Angstig / onzeker / agressief bij de voerbak

•Voerbak op rustige plaats • Bak nooit wegpakken tijdens eten • Bak na eten / na 10 minuten weghalen (niet laten staan) • Bij onzeker gedrag / agressief gedrag: juiste voederbaktraining • Een hond die erop vertrouwt dat zijn eten niet wordt afgenomen, heeft geen reden om zijn bak te verdedigen / bang te zijn.

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Structuur op het gebied van:

Structuur op het gebied van spelen Gebruik spel om de hond zelfvertrouwen te geven • Bepaal de start van het spel • Hou een spelletje apart • Bepaal zelf ook het einde • Doe apporteerspelletjes (indien nodig aan de riem) • Beloon goed spelgedrag • Een trekspelletje kan geen kwaad, hij mag zelfs af en toe even ‘winnen’

11

13-11-2013

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 3

Omgaan met angst en onzekerheid: stap 3

samen werken met je hond

samen werken met je hond

Gehoorzaamheid geeft duidelijkheid over rolverdeling en zelfvertrouwen Trainen kost veel (mentale) energie en brengt daarmee rust Trainen met je hond schept een band en brengt daarmee duidelijkheid Geef je hond binnenshuis regelmatig commando’s en beloon goed gedrag. Hiermee bevestig je jouw positie en dat brengt veiligheid. Stuur je hond regelmatig naar zijn plaats en laat hem daar een tijdje blijven Sla nooit de puppycursus over (‘het is mijn derde hond, dus dat kan ik zelf wel’)

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

Blijf trainen om hem mentaal te prikkelen en goed gedrag te belonen

Lijn je hond alleen aan als hij rustig is, ga dan pas naar buiten (opwinding wordt sneller omgezet in agressie dan rust)

* Controle * Duidelijkheid voor hond

Gebruik, indien nodig, de juiste hulpmiddelen 12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Een goede wandelmethode is een goed begin

* Geen controle * Onduidelijkheid voor hond

Binnen de baas, buiten de baas

• Leer de hond naast je te lopen • Geen spanning op de lijn • Beloon de hond als hij zijn tempo zelf aanpast (laat het halster het werk doen) • Leid je hond gemakkelijk met zijn hoofd een andere kant op

12

Mogelijke therapieën bij (angstig) agressief gedrag

Eerst de oorzaak achterhalen Lichamelijke oorzaak uitsluiten Trainingsaanpak afstemmen op het individuele karakter van de hond Beter veel kleine succesvolle stapjes dan in één keer een te grote stap In scene zetten zorgt ervoor dat je grip hebt op de training

13-11-2013

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

12 november 2013 – omgaan met angst en onzekerheid

Lezing ‘Omgaan met angst en onzekerheid’

Mogelijke therapieën bij (angstig) agressief gedrag Afleren van voorspellend gedrag eigenaar

Desensitisatie (generalisatie / afstand)

Targettraining

Negatieve bekrachtiging (gentle leader / fisher discs)

13