जलस्वराज्य-2 काययक्रम पयावरण व्यवस्थापन प्रणाली अंमलबजावणीकररता मार्यदर्यक सूचना

महाराष्ट्र र्ासन पाणी पुरवठा व स्वच्छता रवभार् र्ासन पररपत्रक क्रमांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11 7 वा मजला, र्ोकुळदास तेजपाल रुग्णालय संकुल इमारत, नरवन मंत्रालय, लोकमान्य रिळक मार्य, मुंबई 400001 तारीख: 05.08.2014

वाचा : 1) र्ासन रनणयय क्रमांकः जस्वप्र-1213/प्र.क्र.200/पापु-11 रदनांक 04/01/2014 2) र्ासन रनणयय क्रमांकः जस्वप्र-114/प्र.क्र.05/पापु-11 रदनांक 06/02/2014 3) र्ासन रनणयय क्रमांकः जस्वप्र-02/प्र.क्र.56/पापु-11 रदनांक 04/03/2014 4) र्ासन रनणयय क्रमांकः जस्वप्र-0214/प्र.क्र.55/पापु-11 रदनांक 11/06/2014

प्रस्तावना : जार्रतक बँक अथयसहाय्यीत जलस्वराज्य-2 काययक्रमाचा मुख्य उद्देर् महाराष्ट्र र्ासनाच्या पाणी व स्वच्छता क्षेत्रातील संस्थांचे रनयोजन, अंमलबजावणी, संरनयंत्रण आरण ग्रामीण पाणी पुरवठा व स्वच्छता क्षेत्रातील सेवांची र्ाश्वतता या बाबतीतील कामरर्रीचा दजा उं चावणे, त्याचप्रमाणे रनमर्हरी भार्ांमध्ये आरण पाणी र्ुणवत्ता बारित व पाणी िं चाईच्या भार्ांमध्ये र्ुणवत्तापूणय आरण र्ाश्वत पाणीपुरवठा व स्वच्छता सेवा पुररवणे हा आहे. जलस्वराज्य-2 काययक्रमामध्ये राज्यातील प्रत्येक महसूली रवभार्ातील 2 असे या प्रमाणे एकूण 12 रजल्हयांमध्ये रनवडक रनम-र्हरी र्ावांच्या पाणी पुरवठा व स्वच्छता सुरविांचा सध्याचा स्तर उं चारवणे, िं चाईग्रस्त र्ावे /वाडयांसाठी िं चाई कालाविीसाठी पयायी पाणी पुरवठा व्यवस्था रनमाण करणे, पाणी र्ुणवत्ता बारित र्ावांसाठी नारवन्यपूणय उपाययोजना करणे व जलिरस्तरावर पाणी व्यवस्थापन व्यवस्था स्थापन करणे या महत्वाच्या भौरतक उपांर्ांचा समावेर् आहे .

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

जलस्वराज्य-2 काययक्रमांतर्यत जार्रतक बँकेच्या स्तरावर राज्यातील पाणी पुरवठा व स्वच्छता क्षेत्राच्या सामारजक, पयावरण, जल स्त्रोताची स्स्थती, रवत्तीय, संपादणूक स्स्थतीचा अभ्यास करण्यात आला होता. यातील पयावरण व्यवस्था मूल्यांकन अभ्यासानुसार पाणी पुरवठा योजनांच्या रनयोजनामध्ये तांरत्रक मूल्यांकन आरण लोकांर्ी चचा करुन ˆ¤Ëü³Ö¾Ö रनरित करणे, ˆ¤Ëü³Ö¾ÖÖ“Öß र्ाश्वतता रिकवणेसाठी पुनभयरण उपाययोजनेद्वारे

ˆ¤Ëü³Ö¾Ö

बळकिीकरण करणे, भूजल आिाररत रपण्याचे

पाण्याचे ˆ¤Ëü³Ö¾Ö सुररक्षत करणे इ. बाबी राज्याच्या िोरणामध्ये अंतभूत य आहेत. याकररता भूजल आिाररत

ˆ¤Ëü³Ö¾Ö र्ाश्वती बाबतच्या रनयोजनाची हाताळणी प्रकर्षाने सवय योजनेत समारवष्ट्ि करण्याची र्रज आहे. जलस्वराज्य-2 काययक्रमांतर्यत घेतल्या जाणाऱ्या योजनांमुळे पयावरणावर होणारा आघात िाळण्यासाठी ककवा कमी करणे जलस्वराज्य-2 काययक्रमांतर्यत येणाऱ्या सवय योजनांसाठी पयावरण तपासणीसूची (Environmental Checklist) (परररर्ष्ट्ि अ) लार्ू असणार आहे . पयावरण व्यवस्थापन मार्यदर्शर्केमध्येही या तपासणी सूचीचा समावेर् आहे . जलस्वराज्य-2 काययक्रमातील योजनांना प्रर्ासकीय व तांरत्रक मान्यता दे ताना या तपासणी सूचीनुसार पयावरण रवर्षयक बाबींची छाननी होणे अपेरक्षत आहे , या कररता खालील प्रमाणे सरवस्तर मार्यदर्यक सूचना दे ण्यात येत आहेत.

र्ासन पररपत्रक: 1. पयावरण तपासणी सूची (Environmental Checklist) रवरवि उपांर्ांच्या र्रजेनुसार प्रत्येक ग्रामपंचायतीसाठी ग्रामसभेच्या सल्ल्याने अंमलबजावणी यंत्रणेमार्यत एक सरवस्तर प्रकल्प अहवाल (Detailed Project Report) तयार करण्यात येईल. जलस्वराज्य-2 काययक्रमांतर्यत येणाऱ्या सवय योजनांसाठी तांरत्रक व प्रर्ासकीय मान्यतेपूवी सरवस्तर प्रकल्प अहवालाबरोबर पयावरण तपासणीसूची (Environmental Checklist) (परररर्ष्ट्ि अ) भरणे आवश्यक आहे . ही तपासणीसूची सरवस्तर प्रकल्प आराखड्याचा भार् राहील. प्रकल्प अहवाल तयार करणाऱ्या यंत्रणेने ही तपासणी सूची भरावयाची आहे .

पष्ृ ठ 15 पैकी 2

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

2. पयावरण सुयोग्य प्ररतबंिात्मक आराखडा (Environmental Due Diligence Plan) पयावरण तपासणी सुची तपासल्यानंतर ज्या योजनांचा पयावरणावर आघात होण्याची र्क्यता असेल त्या योजनांसाठी पयावरण सुयोग्य प्ररतबंिात्मक आराखडा (Environmental Due Diligence Plan) तयार करावयाचा आहे . पयावरण व्यवस्थापन मार्यदर्शर्केमध्ये या आराखडयाचा समावेर् आहे . खालील नमूद केलेल्या योजनांसाठी हा आराखडा तयार करण्यात येईल. 2.1 अर्ा योजना ज्यामध्ये वन जमीन, पयावरणाच्या प्रक्षेत्र (सीआरझेड), जैरवक

¥ü™ü¶Ö

¥ü×™ü®Öê संवदे नर्ील

क्षेत्र, रकनारी रनयमन

संवद े नर्ील /महत्वाचा/अरिसुरचत पाणथळ क्षेत्र आरण

संरक्षीत स्मृतीस्थळे . 2.2 पाणी िं चाईग्रस्त (Water Scarcity) भार्ातील व पाणी र्ुणवत्ता बारित क्षेत्रात (Water Quality Hotspot) असणाऱ्या स्त्रोतांवर अिाररत पाणी पुरवठा योजना. 2.3 अर्ा योजना/ कृती ज्यामध्ये िरण (Dam) व/ ककवा इतर बांिाची उं ची ही 5 ते 10 मी एवढी असून बांिकाम व पुनयबांिणी आवश्यक आहे . 2.4 रनम-र्हरी (Peri-urban) र्ावात सांडपाणी व्यवस्थापन योजना. 2.5 ज्या पाणी पुरवठा योजनांमध्ये ॲस्बेस्िॉस रसमेंि पाईप िाकणे वा बदलणे यांचा अंतभाव आहे. 3. उच्च जोरखम असणाऱ्या योजना 3.1 जलस्वराज्य-2 काययकमांतर्यत पाण्याचे

ˆ¤Ëü³Ö¾ÖÖचे संरक्षण, पयावरणाबाबत महत्वपूणय क्षेत्राची

सुरक्षा, मानवी हस्तक्षेपापासून भूजलाचे संरक्षण, ज्या कृतींमुळे सार्री क्षेत्र, पाणथळ, पयावरणाच्या

¥ü×™ü®Öê

संवद े नर्ील क्षेत्रात प्ररतकूल प्रभाव पडु र्कतो, अर्ा बाबी प्रस्तारवत

करता येणार नाहीत. पयावरणावर उच्च जोखीम असणाऱ्या खालील रठकाणी या काययक्रमांतर्यत भौरतक र्ुंतवणूक करता येणार नाही. 3.1.1. अर्ा योजना ज्यामध्ये िरणाचे )Dam) बांिकाम ककवा पुनयबांिणी की, जे 10 मीिर व त्यापेक्षा जास्त उं चीचे असेल. पष्ृ ठ 15 पैकी 3

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

3.1.2.

अर्ा योजनांच्या रठकाणी भूजल स्त्रोत अरतउपसा (Over-exploited) व अरतउपसा होण्याच्या मार्ावर (Critical) असणाऱ्या पाणलोि क्षेत्रामध्ये आहे व जेथे स्त्रोताच्या र्ाश्वततेचा

अंतयभाव

(Sources

Sustainability

Measures)

करण्यासाठी

उपाययोजना झाल्या नाहीत. 3.1.3. अर्ा योजना ज्यामध्ये भूपृष्ट्ठावरील अरत प्रदु रर्षत पाणी स्त्रोताचा समावेर् होतो. 4. पयावरण व्यवस्थापन प्रणाली अंमलबजावणी संरनयंत्रण व जबाबदारी जलस्वराज्य-2 काययक्रमांतर्यत योजनांसाठी पयावरण तपासणीसूची भरणे, पयावरण सुयोग्य प्ररतबंिात्मक आराखडा तयार करणे, पयावरण व्यवस्थापन प्रणालीचे प्ररर्क्षण, अंमलबजावणी दरम्यान पयावरण रवर्षयक बाबींचे समन्वयन व सरनयंत्रण करण्यासाठी राज्यस्तरीय काययक्रम अंमलबजावणी यंत्रणांमिील रवर्ेर्ष सरनयंत्रण कक्ष भूजल सवेक्षण व रवकास यंत्रणा पुणे, महाराष्ट्र पयावरण अरभयांरत्रकी प्ररर्क्षण व संर्ोिन संस्था (रमत्रा) नारर्क व रजल्हास्तरावर भूजल सवेक्षण व रवकास यंत्रणा आरण ग्रामीण पाणी पुरवठा रवभार्, रजल्हा पररर्षद/महाराष्ट्र जीवन प्रारिकरण यांच्यामिील भूवज्ञ ै ारनक/अरभयंते यांना पयावरण व्यवस्थापन तज्ञ म्हणून खालीलप्रमाणे नामरनदे रर्त करण्यात यावे. 4.1 राज्यस्तरावर सुिारणा सहाय्य व प्रकल्प व्यवस्थापन कक्षात काययरत पयावरण व्यवस्थापन तज्ञ यांचेमार्यत जलस्वराज्य-2 काययक्रमांतर्यत पयावरण व्यवस्थापन प्रणालीच्या अंमलबजावणीचे संरनयंत्रण करण्यात येईल. 4.2 भूजल सवेक्षण आरण रवकास यंत्रणे अंतर्यत राज्यस्तरावर उपसंचालक, रवर्ेर्ष सरनयंत्रण कक्ष, भूसरवयं यांना पयावरण व्यवस्थापन तज्ञ म्हणून संचालक, भूजल सवेक्षण आरण रवकास यंत्रणा, पुणे यांचेमार्यत नामरनदे रर्त करण्यात येईल. 4.3 भूजल सवेक्षण आरण रवकास यंत्रणेमार्यत हाती घ्यावयाच्या योजनांसाठी रजल्हास्तरीय वररष्ट्ठ भूवज्ञ ै ारनक, भूसरवयं यांना पयावरण व्यवस्थापन तज्ञ म्हणून नामरनदे रर्त करण्यात येत आहे . पष्ृ ठ 15 पैकी 4

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

4.4 ग्रामीण पाणी पुरवठा रवभार्, रजल्हा पररर्षद तसेच महाराष्ट्र जीवन प्रारिकरणामार्यत हाती घ्यावयाच्या योजनांसाठी संबंरित काययकारी अरभयंता, ग्रामीण पाणी पुरवठा रवभार्, रजल्हा पररर्षद अथवा काययकारी अरभयंता, महाराष्ट्र जीवन प्रारिकरण यांना पयावरण व्यवस्थापन तज्ञ म्हणून नामरनदे रर्त करण्यात येत आहे . 4.5 रमत्रा, नारर्क येथे काययक्रमांतर्यत पयावरण रवर्षयक प्ररर्क्षणासाठी एका अरभयंत्यास पयावरण संसािन तज्ञ म्हणून संचालक, रमत्रा यांचेमार्यत नामरनदे रर्त करण्यात येईल. 5. प्ररर्क्षण जलस्वराज्य-2 काययक्रमांतर्यत आयोरजत करण्यात येणाऱ्या रवरवि प्ररर्क्षण काययक्रमामध्ये आवश्यकतेनुसार पयावरण व्यवस्थापन रवर्षयक घिकांचा अंतभाव करण्यात येईल. 6. संरनयंत्रण अंमलबजावणी दरम्यान पयावरण रवर्षयक बाबीं जसे की पयावरण तपासणी सूची, पयावरण सुयोग्य प्ररतबंिात्मक आराखडा, पयावरणावर उच्च जोखीम असणाऱ्या योजनांचे मुल्यांकन व संरनयंत्रण करताना रवर्ेर्ष लक्ष दे ण्यात येईल. अरतउपसा (Over-exploited) व अरतउपसा होण्याच्या मार्ावर (Critical( असणारे पाणलोि क्षेत्र, प्रदु रर्षत/ र्ुणवत्ता बारित भूजल, अवर्षयण प्रवण क्षेत्र, संररक्षत प्राकृरतक क्षेत्र आरण संररक्षत स्मारक ही पयावरण संवद े नर्ील (Hot Spot) क्षेत्र म्हणून रनरित करण्यात आलेली आहेत. जलस्वराज्य-2 काययक्रमांतर्यत पयावरण व्यवस्थापन प्रणालीचे मुल्यांकन व संरनयंत्रण करताना पयावरण रवर्षयक संवद े नर्ील क्षेत्र (Hot Spot) म्हणून ठररवण्यात आलेल्या रठकाणांच्या बाबतीत रवर्ेर्ष लक्ष पुररवण्यात येईल. 7. त्रयस्थ यंत्रणेमार्यत तपासणी (Environmental Audit) जलस्वराज्य-2 काययक्रमामिील कामांसाठी त्रयस्थ यंत्रणेद्वारे काययक्रमाच्या कालाविीत दु सऱ्या व चौथ्या वर्षी पयावरण परीक्षण (Environmental Audit)पाहणी अहवाल तयार करण्यात येईल. पष्ृ ठ 15 पैकी 5

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

8. पयावरण व्यवस्थापन मार्यदर्शर्का (Environmental Management Manual) जलस्वराज्य-2 काययकमांतर्यत र्ुंतवणूकीतील घिकांचा पयावरणावर होणारा पररणाम कमी

करणे व काययक्रमांची अंमलबजावणी सुलभ व्हावी यासाठी पयावरण व्यवस्थापन मार्यदर्शर्का (Environmental Management Manual) तयार करण्यात आली आहे . या मार्यदर्शर्केत काययक्रमामध्ये घ्यावयाच्या कृती, पयावरण या घिकांवर लक्ष दे ण्यारवर्षयी र्रज, पयावरण व्यवस्थापनाची प्ररक्रया व या प्ररक्रयेचे बळकिीकरण, पयावरण तपासणीसूची (Environmental Checklist), पयावरण सुयोग्य प्ररतबंिात्मक आराखडा (EDDP) व त्याचे रनराकरण (रनवारण) योजना रनरित करण्याची क्रमबध्द प्ररक्रया, सक्षम पयावरण व्यवस्थापनासंबंिीचे रनयम व प्ररक्रया यांची अंमलबजावणी करण्यासाठी आवश्यक संस्थांची क्षमता बांिणी व चांर्ल्या पयावरणीय पध्दती (Good Environment Practices) इ. बाबींचा मार्यदर्शर्केत अंतभाव केलेला आहे . संबंिीत यंत्रणांना या मार्यदर्शर्केची प्रत स्वतंत्रपणे उपलब्ि करुन दे ण्यात येईल. सदर र्ासन पररपत्रक महाराष्ट्र र्ासनाच्या www.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळावर उपलब्ि करण्यात आला असून त्याचा संकेताक 201408011823536428 असा आहे. हा आदे र् रडजीिल स्वाक्षरीने साक्षांरकत करुन काढण्यात येत आहे . महाराष्ट्राचे राज्यपाल यांच्या आदे र्ानुसार व नावाने.

Kiran Gitte

Digitally signed by Kiran Gitte DN: CN = Kiran Gitte, C = IN, S = Maharashtra, O = ALL INDIA SERVICE, OU = IAS Date: 2014.08.05 16:25:46 +05'30'

(रकरण रर्त्ते( उप सरचव तथा प्रकल्प संचालक, महाराष्ट्र र्ासन

प्रत, 1. प्रिान सरचव, पाणी पुरवठा व स्वच्छता रवभार् यांचे स्वीय सहाय्यक, मंत्रालय, मुंबई. 2. सवय रवभार्ीय आयुक्त पष्ृ ठ 15 पैकी 6

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

3. सदस्य सरचव, महाराष्ट्र जीवन प्रारिकरण, मुंबई. 4. संचालक, भूजल सवेक्षण आरण रवकास यंत्रणा, पुणे. 5. महालेखापाल, महाराष्ट्र -1, मुंबई (लेखा परीक्षा/लेखा व अनुज्ञय े ता) 6. महालेखापाल, महाराष्ट्र-2, नार्पूर (लेखा परीक्षा/लेखा व अनुज्ञय े ता) 7. सवय रजल्हारिकारी. 8. सवय मुख्य काययकारी अरिकारी, रजल्हा पररर्षद. 9. सवय मुख्य अरभयंता, महाराष्ट्र जीवन प्रारिकरण. 10. संचालक, पाणी व स्वच्छता सहाय्य संस्था, नवी मुंबई. 11. अरतररक्त संचालक, पाणी व स्वच्छता सहाय्य संस्था, नवी मुंबई. 12. रवर्ेर्ष संरनयंत्रण कक्ष (जलस्वराज्य-2), म.जी.प्रा. भू.स.रव.यं. आरण सावयजरनक आरोग्य रवभार्. 13. मुख्य लेखा पररक्षक, स्थारनक रनिी लेखा, नवी मुंबई. 14. उपमुख्य लेखा पररक्षक, स्थारनक रनिी लेखा, (सवय). 15. रजल्हा कोर्षार्ार अरिकारी (सवय). 16. सवय अरिक्षक अरभयंता, महाराष्ट्र जीवन प्रारिकरण. 17. मुख्य लेखा व रवत्त अरिकारी, रजल्हा पररर्षद, (सवय). 18. सवय प्रादे रर्क उप संचालक, भूजल सवेक्षण आरण रवकास यंत्रणा. 19. सवय काययकारी अरभयंता, महाराष्ट्र जीवन प्रारिकरण, 20. सवय काययकारी अरभयंता, ग्रामीण पाणी पुरवठा रवभार्, रजल्हा पररर्षद, 21. सवय रजल्हा वररष्ट्ठ भूवज्ञ ै ारनक, भूजल सवेक्षण आरण रवकास यंत्रणा, 22. सवय उपमुख्य काययकारी अरिकारी (ग्रामपंचायत/ पाणी व स्वच्छता) रजल्हा पररर्षद 23. सवय र्िरवकास अरिकारी पंचायत सरमती. 24. पाणी पुरवठा व स्वच्छता रवभार्ातील सवय पययवक्ष े ीय अरिकारी व कायासने. 25. मंत्रालयातील सवय रवभार्, 26. रनवड नस्ती, पापु-11.

पष्ृ ठ 15 पैकी 7

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

परररर्ष्ट्ि अ FORMAT FOR ENVIRONMENTAL CHECKLIST SECTION 1: GENERAL INFORMATION District :

Block:

Name of Gram Panchayat:

Name of Habitation:

Population:

No. of households:

Name of Scheme/Intervention: Type of Scheme/Intervention: (tick on appropriate section)  RWSS

(Drinking Water Supply and Sullage

Management) Service

Improvements in Peri-Urban Village  Yes  No  Aquifer Level Groundwater Management Initiatives  Yes  No  Interventions in Water Stressed Areas (Community Secure Water Systems)  Yes  No  Interventions in Water Quality Affected Areas (Community Safe Water Systems)  Yes  No Implementing Agency: ZP/MJP/GSDA/Other (Specify): SECTION 2: ACTIVITIES EXCLUDED FROM JALSWARAJYA II PROGRAM Need to confirm that the proposed scheme does not involve any of the following excluded activities: Activities Scheme

that

involves

Excluded Activities Status

construction

or Does the scheme involve construction or

rehabilitation of dams which are at or above rehabilitation of dams which are at or 10 meters in height are not to be supported above 10 meters in height? (tick ) under Jalswarajya II. Groundwater-based

 Yes  No schemes

in

over Does the scheme involve overexploited or

exploited and critical watersheds that do not critical watersheds? (tick ) integrate source sustainability measures are  Yes  No not to be supported under Jalswarajya II (the पष्ृ ठ 15 पैकी 8

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

list of overexploited and critical watersheds is provided

in

Environmental

Management

Manual Annex-1). Schemes involving highly polluted surface Is the scheme likely to involve highly water sources are not to be supported under polluted surface water sources? (tick ) Jalswarajya II (the list of highly polluted  Yes  No surface

water

sites

is

provided

in

Environmental Management Manual Annex1). SECTION 3: ENVIRONMENTAL HOTSPOTS Confirm if the scheme/intervention involves any of the following: (tick on appropriate section) 

Forest land  Yes  No



Protected forest areas (Wildlife Sanctuaries or National Parks)  Yes  No



Eco Sensitive Zones  Yes  No



Coastal Regulation Zone  Yes  No



Ecologically sensitive/important/notified wetlands  Yes  No



Protected monuments  Yes  No



Over-exploited groundwater watersheds  Yes  No



Critical groundwater watersheds  Yes  No



Blocks with poor groundwater quality status  Yes  No



Chronically drought-prone blocks  Yes  No

SECTION 4: LEGAL AND REGULATORY COMPLIANCE CHECKLIST Confirm that the proposed scheme is in compliance with each of the following legal/regulatory requirements: Legal/Regulatory Requirement

Compliance Check

In forest land prior approval must be taken from the Is there forest land involved? Central Government (through the Forest Department (tick ) पष्ृ ठ 15 पैकी 9

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

GoM) for any works. If a scheme involves forest as well  Yes  No as non-forest land, work should not be started on non- Is the scheme in compliance with forest land till approval of the Central Government for this regulation? (tick ) release of forest land has been given1. Note:

In

Left

Wing

Extremism2

 Yes  No (LWE)

districts

If yes, is competent authority

(Chandrapur, Gadchiroli, Gondia) general approval is

permitted (tick )

provided by Ministry of Environment and Forests,

 Yes  No

Government of India, for diversion of forest land under 5 ha for critical public utility infrastructure including drinking water. The user agency is required to seek permission from the State Government through the Forest Department as per the specified procedure.

In Eco Sensitive Zones the following activities are Is there any Eco Sensitive Zone prohibited3:

involved? (tick )  Yes  No

 Discharge of untreated effluent  Discharge

of

treated

or

untreated

into water bodies and water sources  Burning or incineration of solid wastes

effluent Is the scheme in compliance with this regulation? (tick )  Yes  No If yes, is competent authority permitted (tick )  Yes  No

In Coastal Regulation Zones (CRZ) the following Is there any Coastal Regulation activities are prohibited4:

Zone involved? (tick )

 Discharge of untreated wastes and effluents from  Yes  No human settlements

Is the scheme in compliance with

 Discharge of treated effluents without approval this regulation? (tick ) from the MPCB5

 Yes  No

1 Forest (Conservation) Act, 1980 Accessed at: http://www.ercindia.org/files/guidelines/Hanbook%20on%20Forest%20(Conservation)%20Act,%201980%20(updated%202004).pdf 2 Left Wing Extremism districts in Maharashtra, Accessed at: http://envfor.nic.in/assets/guidelines%20LWE%20dated%203.11.2010.pdf 3 The Environmental (Protection) Act, 1986, The eco-sensitive areas include Mahabaleshwar Panchgani Region, Matheran Eco-sensitive Area and other areas as and when notified by the Ministry of Environmental and Forests, Government of India or by the Government of Maharashtra. 4 Coastal Regulation Zone Notification, 2011 Accessed at: http://moef.nic.in/downloads/public-information/CRZ-Notification-2011.pdf 5 Maharashtra Pollution Control Board Accessed at: http://mpcb.gov.in/faq/faq.php

पष्ृ ठ 15 पैकी 10

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

 Drawal of ground water within 200 m of high tide If yes, is competent authority line except in the areas inhabited by the local permitted (tick )  Yes  No communities and only for their use  Drawal of ground water between 200-500 m of high tide line except through manual, ordinary wells for drinking where no other source of water is available In the ecologically sensitive/important/notified Is wetlands the following activities are prohibited6:

there

any

ecologically

sensitive/important/notified

 Solid waste dumping, discharge of untreated wetland involved? (tick ) wastes and effluents from human settlements

 Yes  No

 The following activities can be undertaken only Is the scheme in compliance with with prior approval of the State Government: this regulation? (tick ) withdrawal

of

water

or

the

impoundment,  Yes  No

diversion or interruption of water sources within If yes, is competent authority the local catchment area of the wetland ecosystem; permitted (tick )  Yes  No treated

effluent

discharges

from

human

settlements falling within the limits laid down by the MPCB; activities within the zone of influence that may directly affect the ecological character of the wetland In area within 300 m of a protected monument any Is there any protected monument construction can be taken up only with permission involved? (tick ) from the Archaeological Survey of India (through the  Yes  No State Archaeology Department)7.

Is the scheme in compliance with this regulation? (tick )  Yes  No

6 Wetlands (Conservation and Management) Rules, 2010 Accessed at: http://moef.nic.in/downloads/public-information/Wetlands-Rules-2010.pdf 7 The Ancient Monuments and Archeological sites and Remains (amended and Validation) Act 2010 and Antiquities and Art Treasures Act 1972 Accessed at: http://asi.nic.in/asi_aboutus_organization_circle.asp

पष्ृ ठ 15 पैकी 11

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

If yes, is competent authority permitted (tick )  Yes  No With regard to groundwater8:

Does

the

scheme

involve

a

 Owners of wells (including existing owners) in groundwater source? (tick ) notified and non-notified areas are required to  Yes  No register with the State Groundwater Authority9.

Is the scheme in compliance with

 Permission of the State Groundwater Authority is this regulation? (tick ) required for drilling any deep well within the  Yes  No notified or non-notified area, for drinking water If yes, is competent authority purposes.

permitted (tick )  Yes  No

 Drilling rig owners and operators are required to register with the Groundwater Surveys and Development Agency.  Appropriate precautionary measures are required to be taken for the safety of wells as per the guidelines of the State Groundwater Authority.  No person shall sink a well in the notified area without the prior approval of the area’s Watershed Water Resources Committee. The approval for sinking of well is subject to the construction of appropriate artificial recharge structure.  User of groundwater shall not release any effluent that contaminates ground water either temporarily or permanently.  No person shall sink any well for any purpose within a distance of 500 m or in the area of influence of public drinking water source, till it gets

8 Maharashtra Groundwater (Development and Management) Act, 2009 Accessed at: http://envis.maharashtra.gov.in/envis_data/files/eGWDevpMgmtAct2009.pdf 9 Maharashtra Water Resources Regulatory Authority role Accessed at: http://envis.maharashtra.gov.in/envis_data/files/eGWDevpMgmtAct2009.pdf

पष्ृ ठ 15 पैकी 12

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

notified. Prior consent must be taken from the MPCB GoM for Does

the

scheme

involve

the establishment of any disposal system which is establishment of any disposal likely to discharge sewage effluent into a stream or system

which

is

likely

to

well or sewer or on land or bring into use any new or discharge sewage effluent? (tick altered outlets for the discharge of sewage10.

)

Prior consent must be taken from the MPCB GoM for  Yes  No the establishment of any treatment system which is Is the scheme in compliance with likely to discharge sewage effluent into a stream or this regulation? (tick ) well or sewer or on land11.

 Yes  No If yes, is competent authority permitted (tick )  Yes  No

SECTION 5: DETERMINATION OF NEED FOR ENVIRONMENTAL DUE DILIGENCE PLAN (EDDP)  Schemes/interventions involving forest land, Eco Sensitive Zones, Coastal Regulation Zone, ecologically sensitive/important/notified wetlands and protected monuments (See Environmental Management Manual Annex-1 for list of protected monuments)  Yes  No  Water supply schemes in the identified water scarcity and quality hot spots (See Environmental Management Manual Annex-1 for list of water scarcity and quality hotspots)  Yes  No  Schemes/interventions that involve construction and/or rehabilitation of dams and other structure that are 5-10 meters in height  Yes  No  Sullage management scheme in peri-urban area  Yes  No

10 The Water (Prevention and Control of Pollution) Act, 1974 Accessed at: http://envfor.nic.in/legis/water/wat1c1.html 11 MPCB Accessed at: http://mpcb.gov.in/rti/images/pdf/TemplateU4RTI%20Act2005English15072013.pdf

पष्ृ ठ 15 पैकी 13

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

 Water supply schemes that involve laying or replacement of Asbestos-Cement (AC) pipes  Yes  No Based on the above information, does the proposed scheme/intervention require the preparation of an Environmental Due Diligence Plan? (Tick)  Yes  No SECTION 6: REFERENCE TO TECHNICAL GUIDELINES FOR GOOD ENVIRONMENTAL MANAGEMENT PRACTICES Indicate which of the following technical guidelines for good environmental management practices (See Environmental Management Manual Annex-5) are relevant and have been referred for the design of the proposed scheme/intervention: Sr. No.

1

Is the guideline relevant to the proposed scheme/ intervention? (tick )

Technical Guidelines for Good Environmental Management Practices

Guidelines Protection

for of

Has the guideline been referred to for the design of the proposed scheme/ intervention? (tick )

Sanitary

Water

Supply

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

Sources 2

Guidelines on Sinking of Wells

3

Guidelines

for

Selection

of

Slow/Rapid Sand Filter 4

Guidelines

for

Rainwater

Harvesting Structures 5

Guidelines

for

Selection

of

Sustainability Structure 6

Guidelines for Water Quality Testing Laboratories

7

Guidelines for Safe Handling of Chlorine

8

Guidelines

for

Avoiding

Contamination from Twin-Pit

पष्ृ ठ 15 पैकी 14

शासन परिपत्रक क्रमाांकः जस्वप्र-2/0708/पयात/ प्र.क्र. 11/पापु-11

Pour Flush Latrines 9

Guidelines Contamination

for

Avoiding

from

Septic

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

 Yes  No

Tanks 10

Guidelines for Liquid Waste Management

11

Technology Options for Liquid Waste Management

12

Guidelines on Using Treated Sewage for Irrigation Prepared by,

Checked by,

Sectional Engineer/ Junior Geologist

Dy. Engineer/ Asst. Geologist

Executive Engineer/ Sr. Geologist

पष्ृ ठ 15 पैकी 15