DU LỊCH THỂ THAO BIỂN TẠI VIỆT NAM - TIỀM NĂNG VÀ XU THẾ Ths. Nguyễn Thị Thúy Ngân Trưởng Khoa Du lịch – Trường CĐCN Thủ Đức Tóm tắt: Loại hình du lịch kết hợp thể thao đang được ưa chuộng và ngày càng phát triển mạnh. Trong đó, du lịch thể thao biển là một loại hình của du lịch thể thao nói chung. Du lịch thể thao biển đã, đang và sẽ là một lợi thế cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam. Từ khóa: Du lịch, Du lịch thể thao Biển, Tiềm năng, Xu thế Summary: The ypes of tourism combined with sports are popular and grow strongly. In particular, marine sports tourism is a form of sports tourism in general. Marine sports tourism has been a competitive advantage of Vietnamese tourism. Keywords: Tourism, Marine Sport tourism, Potential, Trends Du lịch thể thao đã có một quá trình hình thành và phát triển lâu dài trên thế giới. Ngày nay, thể thao kết hợp du lịch là những loại hình phát triển bậc nhất, hoàn toàn có khả năng cạnh tranh cao trong lĩnh vực kinh doanh du lịch, là hoạt động kinh tế rất quan trọng trong thu nhập của nhiều quốc gia. Du lịch thể thao là sự tham gia chủ động và thụ động của tất cả các dạng hoạt động thể thao; tham gia một cách tự nhiên có tổ chức cho hoạt động phi thương mại với hình thức du lịch xa nhà, xa khu vực làm việc. Du lịch thể thao là sự kết hợp của những hoạt động thể thao và du lịch. Từ viễn cảnh tiếp thị thể thao và quản lý thể thao, tồn tại 2 sản phẩm chủ yếu là: Thứ nhất, du lịch có sự tham gia của thể thao (du lịch với mục đích tham gia hoạt động thể thao, giải trí hay hoạt động thể chất); Thứ hai, du lịch kết hợp xem thi đấu thể thao, giải trí. Du lịch thể thao có thể được xác định như là loại hình du lịch mang tính giải trí, lấy tài sản cá nhân của cộng đồng dân cư để tham gia các hoạt động rèn luyện thể chất hoặc thể thao, hay còn gọi là “du lịch thể thao tích cực”. Mối quan hệ giữa thể thao và du lịch là cộng sinh. Thể thao giúp cho du lịch nhiều kinh nghiệm tham quan giá trị. Ngược lại, du lịch cũng hỗ trợ cho thể thao nhiều lĩnh vực. Hiện nay, thể thao và du lịch liên kết gắn bó chặt chẽ với nhau như là một sự tiến bộ của toàn cầu hóa, các triển vọng mới và hấp dẫn đang được mở ra để làm 1

phong phú hơn những kinh nghiệm du lịch thông qua thể thao và nâng cao sự phát triển thể thao thông qua du lịch. Gần đây, vận động thể thao trên biển phát triển tương đối nhanh, đặc biệt là các nước ven biển ngày càng chú trọng tới việc phát triển và nâng cao phong trào này. Hoạt động thể thao trên biển là bộ phận hợp thành quan trọng trong phong trào thể thao, có những môn đã được đưa vào nội dung thi đấu thể thao thế giới. Chương trình vận động thể thao trên biển ngày một nhiều, trình độ vận động cũng ngày càng cao, do đó sức lôi cuốn du khách cũng ngày một lớn, hiện nay đã trở thành một loại hình hoạt động du lịch. Kỹ nghệ cao siêu của lướt sóng, sức bền bỉ ngoan cường của đua thuyền, nghị lực và kỹ xảo bơi lội và nhảy nước, tinh thần dũng cảm của nhảy dù trên biển, sự quyết đấu của thi đấu bóng chuyền bãi biển,…đã biến mặt biển, bãi cát biển thành những sân vận động sôi động có sức thu hút đông đảo du khách thưởng ngoạn và tham gia đang từng bước phát triển thành một hoạt động du lịch mang tính quần chúng. Việt Nam đã có một truyền thống lịch sử và bề dày phát triển thể thao và du lịch vì mục đích sức khỏe, giải trí và tâm linh của quần chúng nhân dân, thông qua các lễ hội truyền thống. Các hoạt động thể thao, các trò chơi vận động dân gian đã hiện hữu và là một nội dung không thể thiếu trong các lễ hội truyền thống đó. Kể từ khi gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO), Việt Nam trở thành một trong các quốc gia có tốc độ phát triển khá nhanh trên thế giới. Với xu thế hội nhập và hợp tác phát triển toàn cầu, ngày càng có nhiều công ty, tập đoàn, tổ chức trên thế giới đầu tư vào nước ta, thúc đẩy sự phát triển kinh tế đất nước. Người dân ngày càng có nhu cầu và được thụ hưởng văn minh của thế giới đương đại, trong đó có văn hóa - thể thao - du lịch nói riêng. Du lịch Việt Nam đã bước vào giai đoạn phát triển mới với những mục tiêu như: nâng cao sức cạnh tranh, mở rộng quan hệ hợp tác và hội nhập toàn diện với hoạt động du lịch khu vực và thế giới; Khẳng định tính chủ động và sự phát triển mạnh mẽ của du lịch Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa. Với đặc thù là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp, mang tính liên ngành, liên vùng, nên thành công của ngành Du lịch không thể tách rời các hoạt động văn hóa, thể thao tầm cỡ quốc gia, quốc tế, bởi đó là những sản phẩm du lịch phục vụ du khách tại các sự kiện: Đại hội Thể thao Đông Nam Á (SEA Games 2003), Đại hội Thể thao châu Á trong nhà (AIG 2010); Giải leo núi 2

chinh phục đỉnh Phanxiphăng (Sa Pa - Lào Cai); Thi 3 môn phối hợp chạy việt dã - bơi trên biển - đạp xe ở Mũi Né (Phan Thiết - Bình Thuận); Giải việt dã leo núi Bà Rá (Phước Long); Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội; Carnaval Hạ Long; Festival Huế, Festival pháo hoa quốc tế Đà Nẵng; Festival Võ cổ truyền Bình Định, Festival Hoa Đà Lạt; Hội chợ du lịch quốc tế ITE TP.HCM… Đồng thời, với hơn 3.000 km bờ biển luôn chan hòa ánh nắng Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nhiều hoạt động thể thao du lịch khác nhau: đua mô tô nước, lặn biển, bóng chuyền bãi biển, đua thuyền, lướt ván biển, nhảy dù, dù lượn, khinh khí cầu... Những hoạt động thể thao này không những đáp ứng nhu cầu rèn luyện sức khỏe của người dân mà còn là cơ sở để thu hút khách du lịch cũng như phát triển kinh doanh du lịch. Ngược lại, du lịch giúp những nơi có hoạt động thể thao được quy hoạch hợp lý, giúp người dân địa phương sở tại có ý thức bảo vệ cảnh quan môi trường. Sau du lịch biển và du lịch văn hóa là loại hình du lịch thể thao biển ngày càng khẳng định chỗ đứng của mình thể hiện qua số lượng khách du lịch tham gia. Du lịch thể thao biển không chỉ đơn thuần là tổ chức cho du khách mà còn thể hiện qua việc tham gia các sự kiện thể thao với hàng ngàn vận động viên (khách du lịch chủ động) và hàng vạn cổ động viên (khách du lịch bị động). Với việc được bầu làm ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an liên hợp quốc (nhiệm kỳ 2008-2009) và chính thức đảm nhiệm chức chủ tịch luân phiên Hội đồng bảo an Liên hợp quốc (từ 1/7/2008-31/7/2008), được gia nhập WTO (2007) đã tạo chỉ số uy tín rất cao của Việt Nam trên trường quốc tế. Nhờ có chỉ số cao này mà chúng ta có khả năng thu hút các sự kiện thể thao quốc tế lớn trong khu vực và châu lục; sẽ tạo cơ hội phát triển du lịch rất cao. Với bước tăng trưởng rõ rệt, tổ chức du lịch thế giới công nhận rằng du lịch thể thao trong đó du lịch thể thao biển là một phân khúc thị trường đầy tiềm năng. Tại một số trung tâm du lịch của Việt Nam, loại hình du lịch thể thao biển cũng đã được đẩy mạnh đầu tư khai thác. Cụ thể, ngày 1/6 vừa qua Ban tổ chức Đại hội Thể thao Bãi biển châu Á (Asia Beach Games) lần thứ 5 đã tổ chức Hội nghị các trưởng đoàn tham dự Đại hội Thể thao Bãi biển châu Á tại Đà Nẵng. Với bãi biển đẹp cùng những danh lam thắng cảnh nổi tiếng, hệ thống cơ sở hạ tầng tốt, thành phố Đà Nẵng có điều kiện thuận lợi để tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, thể thao biển lớn. Các khu thể thao được đầu tư đồng bộ cho các môn như bóng đá, bóng chuyền, xà đơn, xà kép… Nhiều hoạt động thể thao trên biển hấp dẫn như đua thuyền thúng, 3 môn phối hợp 3

gồm bơi-chạy bộ và đua xe đạp, kéo co, bóng chuyền bãi biển, mô-tô nước, lướt sóng trên phao cá, ca-nô kéo dù bay, chèo thuyền kayak, lặn... Đặc biệt ở Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh), loại hình du lịch kết hợp thể thao đã ra đời từ rất sớm và ngày càng phát triển. Du lịch chèo thuyền kayak xuất hiện ở Vịnh Hạ Long từ những năm đầu thập kỷ 1990. Lúc đầu, chèo thuyền kayak chủ yếu chỉ dành cho du khách nước ngoài ưa mạo hiểm. Nhưng hiện nay, các du khách trong nước, nhất là những thanh niên trẻ năng động, thích khám phá, cũng rất thích thú với loại hình du lịch này. Ngoài Đà Nẵng, Vịnh Hạ Long, nhiều khu vui chơi thể thao ở những khu du lịch biển trong nước đã có sự đầu tư cho hoạt động thể thao, trong đó có Thành phố biển Nha Trang, Mũi Né (Bình Thuận), Bãi biển Lăng Cô (Thừa Thiên - Huế) Đồng thời, trong quy hoạch chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Mũi Né – Phan Thiết được xác định như là một trung tâm du lịch quốc gia để tăng cường đầu tư xây dựng hạ tầng, quy hoạch chiến lược phát triển và xúc tiến quảng bá thương hiệu. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bình Thuận lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2015 - 2020 cũng đã đề ra nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế giai đoạn 2015 – 2020, trong đó nêu r : “Phát huy các tiềm năng, lợi thế và đẩy mạnh các biện pháp để phát triển ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, triển khai thực hiện tốt “Đề án trung tâm du lịch - thể thao biển” mang tầm quốc gia; xây dựng và giữ vững thương hiệu quốc gia Khu du lịch Hàm Tiến - Mũi Né, thành phố Phan Thiết”. Và để hướng đến một trung tâm du lịch thể thao biển quốc gia ở tương lai gần, Bình Thuận đã phê duyệt Đề án “Bảo tồn và phát triển cảnh quan du lịch đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030” với mục đích định hướng chính là khai thác tiềm năng phát triển du lịch. Thời gian tới sẽ có thêm các công trình văn hóa, thể thao và du lịch cấp quốc gia, sẵn sàng tổ chức thành công các sự kiện quy mô và đẳng cấp thế giới, định vị vững chắc hình ảnh đô thị du lịch thể thao biển. Bước vào năm 2016, cùng với những thuận lợi về giao thông đối ngoại dần hoàn thiện, tiếp tục đa dạng hóa sản phẩm du lịch mang tính liên tỉnh, liên vùng, Du lịch Bình Thuận c n tăng cường công tác thông tin xúc tiến du lịch đa dạng và hiệu quả thông qua việc giới thiệu hình ảnh du lịch trên hệ thống truyền thông có độ phủ sóng rộng, tham gia quảng bá những nét hấp dẫn của điểm đến tại các hội chợ, triển lãm du lịch quốc tế ở những thị trường khách truyền thống và tiềm năng. Tất cả 4

hướng đến một khu du lịch trọng điểm, một trung tâm du lịch thể thao biển quốc gia vào năm 2020. Thực tế trong hơn 20 năm qua, thể thao biển ngày càng được quần chúng ưa thích. Đặc biệt là các sự kiện thể thao lớn luôn làm tăng đáng kể tỷ lệ du khách. Năm 2015, du lịch Việt Nam đón 7,943 triệu lượt khách quốc tế, tăng gần 1% với năm 2014. Khách du lịch nội địa đạt 57 triệu lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 338.000 tỷ đồng. Trong đó, không thể không kể đến sự đóng góp rất lớn từ nguồn thu của du lịch thể thao biển. Vì vậy trong quá trình đề ra chiến lược phát triển, hai lĩnh vực thể thao và du lịch cần quy hoạch, có lộ trình cụ thể để phát triển du lịch thể thao biển một cách hiệu quả và bền vững. Tóm lại, du lịch là ngành công nghiệp số 1 trên thế giới, còn thể thao được xem số 1 trong lĩnh vực giải trí. Thông qua du lịch, chúng ta có cơ hội để quảng bá con người, đất nước Việt Nam trên mọi lĩnh vực và từ đó tạo thế thu hút các sự kiện thể thao. Từ mối quan hệ biện chứng, tương tác giữa thể thao và du lịch, ngành du lịch Việt Nam cần xác định những giải pháp trọng tâm và cần thiết để thể thao biển thực sự là “đ n bẩy” phát triển du lịch Việt Nam./.

5