"DU LỊCH TÂM LINH – XU HƯỚNG MỚI CỦA THẾ KỶ 21" Thạc sĩ Lưu Thị Thanh Mai Phó Trưởng Khoa Du lịch Trường CĐ VHNT và DL Sài Gòn Điện thoại: Email: [email protected]

Tóm tắt: Đề tài tập trung vào một xu hướng mới của thế kỷ 21 - du lịch tâm linh hướng nội. Có rất nhiều hình thức du lịch tâm linh trên thế giới, đặc biệt ở các quốc gia như Ấn Độ, Thái Lan, Myanmar...Từ trước đến nay, Việt Nam vẫn luôn nổi tiếng về những danh thắng, sự ổn định về chính trị, và sự thân thiện, hiếu khách của con người. Tại Hội nghị quốc tế về du lịch tâm linh ở Ninh Bình đã khẳng định rằng Việt Nam là một điểm đến lý tưởng cho loại hình du lịch này. Bài viết này muốn khẳng định rằng du lịch tâm linh bao gồm cả hành trình khám phá giá trị văn hoá truyền thống và hành trình tìm lại chính mình thông qua thiền định. Trong không gian an yên ở vùng tây nguyên Nam Bộ– Lâm Đồng, cùng với sự hướng dẫn của nữ thiền sư - với hai bằng tiến sĩ - đã giúp hàng ngàn thiền sinh tìm ra chân lý của bản thân và quan trọng hơn là gia tăng sự sáng tạo trong các hoạt dộng nghiên cứu, kinh doanh, lãnh đạo..... Một minh chứng cho Việt Nam hoàn toàn có khả năng phát triển loại hình du lịch này. 1. Tổng quan vềdu lịch tâm linh trên thế giới Du lịch tâm linh (spiritual tourism) là một loại hình du lịch đã và đang trỗi dậy như một xu hướng mang tính cách mạng trong ngành du lịch thế giới. Ông Ben Bowler, một trong những nhà sáng lập tổ chức phi chính phủ Blood Foundation, trong bài viết Du lịch tâm linh có thểthay đổi thế giới như thế nào (How spiritual tourism might change the world) đã đánh giá rằng: “Trong vòng 30 năm qua, một cuộc cách mạng đã âm thầm diễn ra trong ngành du lịch toàn cầu. Những khái niệm như “du lịch sinh thái”, “du lịch có trách nhiệm” và thậm chí cả “du lịch tình nguyện” đã ngày càng trở nên phổ biến. Giờ đây, lại có một xu hướng mới đang nổi lên ởnhững chân trời được xem như những đầu tàu phát triển của ngành dịch vụ du lịch. Người ta gọi loại hình này là “du lịch tâm linh” và ngay cả các chính phủ, cơ quan du 1

lịch cấp quốc gia, và cả cơ quan phụ trách du lịch toàn cầu của Liên Hợp Quốc – UNWTO – cũng đang xem xét hiện tượng này rất nghiêm túc”. Trong một thế giới kết nối lẫn nhau và biến đổi không ngừng, loại hình du lịch tâm linh, với điểm tựa là nhu cầu thỏa mãn đời sống tinh thần bằng yếu tố tâm linh của con người, được nhìn nhận rộng rãi như một hình thức đối thoại và trao đổi văn hóa vừa có chiều rộng, vừa có chiều sâu. Những mảnh đất với kho tàng văn hóa, tâm linh bề thế luôn mang đầy tiềm năng phát triển du lịch tâm linh. Ấn Độ là một trong những vùng đất thường đứng đầu danh sách này, với những cuộc hành hương về đất Phật đã nổi tiếng trong hàng bao thế kỷ. TừNew Delhi đến Kathmandu, từ Sarasvati đến Balrampur, từ Lumbini đến Agra, điểm đến nào cũng sở hữu những danh thắng gắn liền với đạo Phật thuở sơ khai. Bên cạnh đó, Indonesia cũng là một quốc gia đang tận dụng lịch sử đa tôn giáo của mình để đẩy mạnh du lịch tâm linh. Đảo Bali, đảo Java, đảo Lombok đều là những nơi ghi lại lịch sử sơ khai của con đường lưu truyền Hindu giáo, Phật giáo. Thái Lan, “đất nước chùa Vàng”, cũng là một đất nước của rất nhiều ngôi đền, chùa, cùng những khóa tu hành. Ở nước Úc, vườn quốc gia Uluru - Kata Tjuta cũng là một mảnh đất thiêng với những di chỉ văn hóa cổ xưa. Ở Israel, thành phố Jerusalem luôn là vùng đất thánh, là một điểm đến thiêng liêng của cả tín đồ Do Thái giáo, Cơ Đốc giáo và Hồi giáo. Du lịch tâm linh được trân trọng bởi những chiều sâu văn hóa, tâm linh, bởi những hoạt động bồi đắp tinh thần mà loại hình du lịch này đem lại. Du lịch tâm linh không chỉ là du lịch, mà còn là những khóa tu hành, những khóa thiền, những cuộc hành hương kết nối con người thời hiện đại với những hiện tượng văn hóa đã làm nên đời sống tinh thần nhân loại trong suốt hàng ngàn năm. Thế giới phương Tây hiện nay đang có nhu cầu du lịch tâm linh rất lớn, không chỉ bởi cuộc sống bộn bề và tràn đầy áp lực mà người dân các nước phương Tây thường phải trải qua, mà còn bởi nhu cầu tìm hiểu văn hóa, đểnhìn thấy những con đường khác cho chính mình. Steve Jobs, vịCEO lừng danh của Apple, cũng đã từng trải qua một chuyến du ngoạn kéo dài ba tháng ởẤn Độ, để tìm ra những câu trả lời cho cuộc đời mình, trước khi xây dựng một cuộc cách mạng trong thế giới số. 2. Thực trạng của du lịch tâm linh ở Việt Nam Cần phải khẳng định rằng, với quá trình phát triển lâu dài của Phật giáo, Nho giáo, Lão giáo, cùng lịch sử của Công giáo và Hồi giáo (và các nhánh của mọi tôn giáo, triết thuyết trên), nước Việt Nam sở hữu những tiềm năng thúc đẩy du lịch tâm linh (từ hệ thống nhà chùa, nhà thờ, các ngôi đền, đến tôn chỉ của những dòng tu, dòng thiền đã được bồi đắp trong ít nhất hàng trăm năm) không hề thua kém Thái Lan, Indonesia. Nhưng thực tế, nước Việt 2

Nam vẫn không tận dụng được những ưu thế này. Xét về tổng thể ngành du lịch, trung bình mỗi năm Việt Nam tiếp nhận bảy triệu du khách quốc tế, chỉ bằng khoảng 20% lượng du khách đến Thái Lan hay Singapore. Còn về du lịch tâm linh, đến tận năm 2015, những nỗ lực của anh Trần Thanh Tòng, giám đốc công ty Phúc Thịnh Tour, vẫn chỉ được xem là dạng nỗ lực “tiên phong” để thúc đẩy du lịch tâm linh ở Việt Nam. Thực chất, phần lớn tour “du lịch tâm linh” ở Việt Nam vẫn chỉ thiên về thăm quan danh thắng, cao hơn là tưởng nhớ công ơn anh hùng liệt sĩ, cao nhất là tạo điều kiện đểdu khách tham gia những lễ cầu an, cầu siêu, mà vẫn chưa chạm đến chiều sâu của hình thức du lịch tâm linh đúng nghĩa, là du lịch kết hợp với những khóa thiền, những hoạt động kết nối tâm thức của con người hiện đại với tiền nhân. Chương trình “Làm sư trong một tháng” (Monk for a Month) ở Thái Lan là một điển hình của những chương trình được xây dựng đúng như tinh thần của du lịch tâm linh, trọng điểm của vấn đề không phải là thăm quan mà là kết hợp một chuyến đi xa với những hoạt động thanh lọc tinh thần, là tạo điều kiện đểdu khách thực hành những hoạt động tín ngưỡng. 3. Du lịch tâm linh hướng nội với hai danh thắng tại Việt Nam Người viết muốn rằng qua bài nghiên cứu này giới thiệu đến độc giả một nhánh khác của hoạt động du lịch tâm linh, đó là du lịch tâm linh hướng nội - nội tâm du khách. Bất kì ai cũng có thể mở rộng tâm từ bi, trải rộng lòng yêu thương với mọi người chung quanh và nhất là với chính bản thân mình để tìm ra những gì mình muốn và sẽ đạt được chúng từ tư duy tích cực của mình. Trong nền kinh tế thị trường của một thế giới phẳng, những áp lực từ vấn đề tài chính, thị trường, nhân sự, chi phí, doanh thu, biến động giá thế giới & khu vực luôn là nỗi ám ảnh cho các nhà quản trị, giám đốc điều hành khiến cho họ luôn trong trạng thái căng thẳng còn gọi là stress. Một cơ quan nghiên cứu các doanh nghiệp quốc tế (IBOS) đã có một bản báo cáo nêu rõ nguy cơ stress đang tăng nhanh trên toàn cầu...Doanh nhân Đài Loan đứng đầu thế giới về mức độ stress với 89% tổng số doanh nhân, Trung Quốc 87%, Philippines 76%, doanh nhân Mỹ và Châu Âu cũng tương tự bị căng thẳng tăng từ 42 – 48% (năm 2015). Do vậy trên thế giới đã có các công ty lớn như Google, Apple, Nike, Starbucks Coffee, Prentice Hall Publishing, Yahoo,...đã cho nhân viên học thiền như là một cách để tăng năng suất, giảm stress, tiết kiệm chi phí khám chữa bệnh. Cố thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu, Steve Jobs của Apple đều là những tín đồ của phương pháp thiền định. 3

Tại Việt Nam, những doanh nhân thành công như Tổng giám đốc công ty ECI Sài Gòn (Công ty Cổ phần Sài Gòn đầu tư kỹ thuật xây dựng), ông bà chủ tịch Nguyễn Thị Thu Hương công ty Kềm Nghĩa, bà Tổng giám đốc điều hành Resort Forever Green – Trương Thị Nhi đã đến với thiền định và tổ chức các buổi học thiền cho doanh nhân Việt với số lựợng lớn. Tại rừng Nam Cát Tiên (Đồng Nai) có Hồng Trung Sơn Tự (trước đây là một ngôi chùa rắn) dưới sự hướng dẫn của một nữ thiền sư nổi tiếng: Thích Nữ Hằng Liên có 2 bằng Tiến sĩ Phật học và Triết Học – đã từng là học trò của thiền sư S.N.Goenka (một Thiền sư nổi tiếng thế giới hiện giờ) - Từ năm 2010 đến nay, tại địa danh này hàng năm đã tổ chức trên dưới 12 khoá thiền 10 ngày mỗi năm, mỗi khóa có 80 đến 130 người tham dự và được miễn phí tất cả với những đặc điểm: 10 ngày tu tập liên tục tại chùa trên núi – mỗi ngày thiền 10h – tuyệt đối tịnh khẩu – tuyệt đối không có liên lạc với thế giới bên ngoài (kể cả điện thoại) – tuyệt đối không được rời khoá tu nửa chừng. Nơi đây ngày càng có nhiều người tìm đến để luyện tập. Một địa điểm khác của vùng cao nguyên Nam bộ mà người viết muốn giới thiệu chính là thắng cảnh có khí hậu đặc biệt duy nhất tại miền Nam. Đà Lạt là một thành phố thuộc tỉnh Lâm Đồng, là một trong những thành phố du lịch nổi tiếng tại Việt Nam. Đà Lạt được mệnh danh là thành phố hoa, thành phố tình yêu, thành phố mùa xuân, thành phố sương mù. Tên tiếng La Tinh, Đà Lạt có nghĩa là “Cho những người này niềm vui, cho những người khác sự mát mẻ”. Trong hơn 20 điểm đến của du khách đến với Đà Lạt. Người viết quan tâm đến hồ Tuyền Lâm nơi được tạo thành bởi dòng suối Tía từ thượng nguồn sông Đạ Tam, mặt hồ quanh năm xanh biếc, lúc trải rộng mênh mông, lúc uốn lượn quanh co dưới chân ngọn núi nhấp nhô, được phủ xanh những vạt rừng thông ba lá ngút ngàn tầm mắt. Nơi đây có khí hậu khá mát mẻ, không gian yên tĩnh, cảnh quan tự nhiên với rừng, núi, hồ, suối, thác,...rất hấp dẫn với sự tĩnh lặng và trong lành, càng phù hợp cho sự kết hợp giữa du lịch và hoạt động thiền. Tại đây cũng có nhiều resort thơ mộng, và đã từng có sự kiện, một thiền sư Miến Điện về đây dạy thiền cho hơn 300 người trong vòng 3 tháng. Với những tiêu chí của một nơi lý tưởng để hành thiền như: sự yên tĩnh không có tiếng ồn, khí hậu không quá nóng hay quá lạnh, không gian gần gũi với tự nhiên, nơi an toàn, nơi có đủ diện tích rộng vừa phải, có đủ công trình phụ, cung cấp thức ăn đảm bảo đủ dưỡng chất và calorie. Thì hai trong nhiều địa điểm người viết vừa nêu trên rất phù hợp cho hoạt động du 4

lịch tâm linh hướng nội, đáp ứng được nhu cầu ngày nay dành cho nhiều đối tượng cần thay đổi không khí làm việc hàng năm, hàng tháng, như các doanh nhân có nhiều áp lực phải phát triển công ty, những nhà lãnh đạo, những người đang đắm mình trong việc nghiên cứu và học tập, sinh viên...vì những lợi ích như là một cẩm nang của cuộc sống. Thiền định giúp: xây dựng khả năng phục hồi, nâng cao trí thông minh, cảm xúc, nâng cao khả năng sáng tạo, giúp cải thiện mối quan hệ gia đình và xã hội, giúp tập trung hơn cho việc giải quyết mọi vấn đề, và quan trọng là tìm thấy ý nghĩa của công việc. Như là một nhận định của một doanh nhân đi học thiền, tiến sĩ giáo dục Nguyễn Ánh Hồng – trưởng khoa giáo dục trường Đại học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn cho rằng: “Mỗi người có thể tìm ra cách sống tĩnh tâm cho riêng mình...”. Cuối cùng, người viết hi vọng rằng qua việc nghiên cứu và chia sẻ những gì đã tự thân trải nghiệm sẽ mang đến cho độc giả những thông tin hữu ích về một loại hình du lịch hiện đại. Có thể thỏa mãn được nhu cầu hiện tại của số đông những người cần thư giãn sau những ngày làm việc khó nhọc với một nét mới hữu ích, vừa thay đổi được không gian đẹp, hấp dẫn, gần gũi với thiên nhiên, vừa có được một hoạt động tích cực đó là thanh lọc thân và tâm qua sự luyện tập về thiền. Với những lợi ích: giảm căng thẳng trong cuộc sống và làm việc, tăng cường sự tập trung và thúc đẩy sự sáng tạo và quan trọng là chi phí không quá cao. Đấy chính là Du Lịch Tâm Linh hướng nội. ➢ Tài liệu tham khảo:

1. Religious and Spiritual Tourism (Melamie Smith, Nicola Macleod & Margaret Hoart Robertson) 2. Thomas L.Friedman (2013), Thế giới phẳng, bản dịch , NXB Trẻ TP.HCM 3. www.dulichvietnam.com.vn 4. www.christiannewswire.com (Trí Tánh ĐHT) 5. www.phapdangthientue.com 6. www.dalattourist.com.vn 7. www.doanhnhansaigon.vn

SPIRITUAL TOURISM – A NEW TREND IN 21ST CENTURY MBA.Lưu Thị Thanh Mai The topic focus on the inner spiritual tourism – a new trend in 21st century. 5

There are many forms of spiritual tourism in the world, especially in countries like India, Thai Land, Myanmar,.. Viet Nam has always been famous for its picturesque Scene, stable political status and hospitality of Vietnamese people. International conference about spiritual tourism in … in Ninh Binh has made a claim that Viet Nam is indeed an ideal destination for this kind of travel. The mision of this essay is prove that spiritual tourism include both the journey to explore the value of traditional culture and the road of finding yourself through meditation. In such an ambience atmosphere of the southern highland - Lam Dong, Da Lat, with the guidance of a Buddhist priest with two PhD degree - who have been helping thousand of meditators finding their true value and utter most is creating a breakthrough in management, research, business or leadership,.. Therefore, Viet Nam is capable of developing this form of tourism. 1. General knowledge about spiritual tourism Spiritual tourism has become more popular and considered as a revolutionary trend in the worldwide tourism. Ben Bowler – one of the founder of Blood Foundation Non-profit Organization – in “How spiritual tourism might change the world” article has claimed that “ In past 30 years, a revolution has been going on quietly in international tourism. Such concept as Eco-tourism, responsible tourism or even voluntary tourism has become more popular than ever. And now, a newly rising trend that deemed as the first step to develop tourism service called spiritual tourism. This concept has been considering seriously by governments, regional cooperation, international cooperation under UNWTO”. Spiritual tourism has its base in the need to satisfy people’s spiritual life by psychics factor. In a linked world with many constant changes, such kind of tourism is widely recognized as a truly-meaningful exchange culture method. Countries with rich history of culture and spirit has a considerable potential in exploiting spiritual tourism. For centuries, India has always been in the first place with famous journey towards the Buddha land. From New Delhi to Kathmandu, Sarasvati to Balrampur, Lumbini to Arga, each place owns location related to Buddhism in the early stage. Besides, Indonesia also has been using its advantages with a rich cultural history background to develop spiritual tourism. Bali island, Java island or Lombok island are places that still keep record from the dawn of humankind about the path of

Hinduism, Buddhism. Thai Land – the land of

pagodas, living up to its name, this is the country of thousand of temples, pagodas, meditation 6

courses. In Australia, especially the national forest Uluru – Kata Tjuta is also a sacred land with savings from the ancient culture. Moreover, in Israel, Jerusalem has always been the god land, a true destination for th Jewish, Hindu or Christian Believers. Spiritual tourism is highly recommended due to its deep-effect in culture, spirit, or by the mental reviving activities this form of tourism offers. This kind of tourism goes beyond travelling, it has meditation courses, leading way to connect modern people with cultural event that stands behind human’s mental life for centuries. The Western country is now increasing its demand for spiritual tourism accounting for the busy, fast living style, the stressful environment and the need to discover the culture, to find a new path for themselves. Steve Jobs – a former CEO of Apple has once been through a 3-months-journey in India to uncover his inner self before making a revolution in the technology world. 2. Spiritual tourism in Viet Nam With a long developing process of Buddhism, Confucianism or the history of Catholic, Islam. (with other branches of such religions, belief), Viet Nam is in possess of potential force to develop spiritual tourism (due to many churches, pagodas, temples, rules passed on from hundred generations). But in fact, Viet Nam has not been able to utilize such advantages. In terms of tourism, Viet Nam perceived average 7 billions foreign travellers each year, which is only account for 20% travellers of Thai Land or Singapore. As for spiritual tourism, not only until 2015 when the first recognized efforts has been made by Mr. Tran Thanh Tong – director of Phuc Thinh Tour company to develop such kind of tourism in Viet Nam. In fact, most of the “labeled” spiritual tour is mostly about sightseeing, honoring the heroic solders, or to join tradition rituals. It has not yet reached the true meaning of spiritual tourism which is traveling combining with meditation courses, activities to have a mental connection with the ancestor. “Monk for a month” program in Thai Land is a typical example for spiritual travel, the key factor is to relate a trip to activity that purify spirit, or to engage with religious activities. 3. Inner Spiritual Tourism with two scenic in Viet Nam Anyone can open their heart and spread love to surroundings people and most important is find out what they want and have positive thoughts. In such economics world, pressure from financial issue, unpredictable market, management, expenses, revenue, fluctuating money rate is an obsession to the manager or board of director that cause them to be in such intense situation called stress.

7

A research company (IBOS) has reported that rating number of people encounter stress has increased dramatically. Taiwan businessman is on top of the world in terms of stress level with 89% of them, China has the rate of 87%, Philippines with 765, USA or European businessman has such rate raging from 42% - 48%. Therefore, there are companies like Google, Apple, Nike, Starbucks and so on send their employers to meditation courses a way to increase productivity, reduce stress and saving medical fee. Former Singapore president – Ly Quang Dieu or Steve Jobs are both active participants of meditating. In Viet Nam, successful businessman like Director of ECI SAIGON, Chairman of KEM NGHIA company Ms. Nguyen Thi Thu Huong, Operating Director of Resort Forever Green Ms. Truong Thi Nhi has organized many meditation courses for Vietnamese Businessman. In Nam Cat Tien forest (Dong Nai province) with Hong Trung Son pagoda, under the guidance of a famous female meditator – Thich Nu Hang Lien with 2 Ph.D in Buddhism and Philosophy, a successor of S.N.Goenka (a famous meditator in the world). Since 2010, this place has held around 12 10-days-courses each year, each course had from 80 – 130 participants. And it is all free with 10 days meditating in the forest with 10 hours meditating each days, no speaking or contacting with the outsiders . There are more and more people coming for such experience. Another place in the highland with special weather is Da Lat. Da Lat belongs to Lam Dong province, a one the most famous traveling city in Viet Nam. Da Lat is famous for its beautiful flowers, recognized as the city of love, spring and mist. Within 20 top tourist sites, I choose Tuyen Lam lake as the destination for this kind of travelling. Tuyen Lam lake is created from the Tia stream from Da Tam lake. This is such a beautiful lake with lovely atmosphere among the clear color of sky and pine forest. Two of the above mentioned location are ideal places for meditating with peace atmosphere, cool temperature, close to the nature with an appropriate space and good facilities. Meditation is a good method to revive yourself, increase you EQ, IQ, improve creativity, enhance your relationships or concentrate in solving problems. “Each person can find a way to live peacefully” – PhD.Nguyen Anh Hong – dean of University of Social Sciences and Humanities stated. 8

In conclusion, this article has introduce useful information about a new kind of tourism. It can satisfy the need to relax after a hard working day, stay friendly to the environment, a positive activity to purify your soul and reduce stress to open your mind up to creativity with a suitable expense. That is the meaning of inner spiritual tourism. References : 1. Religious and Spiritual Tourism (Melamie Smith, Nicola Macleod & Margaret Hoart Robertson) 2. Thomas L.Friedman (2013), A flat world , copied of Youth Publisher HCM City 3. www.dulichvietnam.com.vn 4. www.christiannewswire.com 5. www.phapdangthientue.com 6. www.dalattourist.com.vn 7. www.doanhnhansaigon.vn

9